Aleksander Lesser: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 27:
}}
[[Plik:Burial of victims of Polish patriotic manifestations in Warsaw 1861.PNG|thumb|Pogrzeb [[pięciu poległych]] w 1861 w [[Warszawa|Warszawie]]. Obraz Aleksandra Lessera]]
[[Plik:
[[Plik:Aleksander Lesser grób.JPG|thumb|Grób Aleksandra Lessera na [[Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)|cmentarzu żydowskim]] na [[Wola (Warszawa)|Woli]] w [[Warszawa|Warszawie]]]]
'''Aleksander Lesser''' (ur. [[13 maja]] [[1814]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[13 marca]]<ref>Reychman podaje 7 marca.</ref> [[1884]] w [[Kraków|Krakowie]]) – [[Polska|polski]] malarz i krytyk sztuki [[Żydzi|żydowskiego]] pochodzenia, specjalizujący się w [[obraz]]ach o tematyce historycznej i współczesnej, członek [[Akademia Umiejętności|Akademii Umiejętności]] w Krakowie, współzałożyciel [[Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych|Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych]].
Linia 38:
W życiu religijnym nie okazywał zainteresowania [[judaizm]]em, choć nie zerwał z nim związków całkowicie. Przeważnie nie szukał motywów malarskich w historii starożytnego [[Izrael]]a (z wyjątkiem jednego namalowanego obrazu: ''Dawid dziękujący Bogu za zwycięstwo nad Goliatem''). Nie okazywał również szczególnego zainteresowania życiem społeczności żydowskiej w Polsce ani kontaktami z kulturą Izraela.
Był jednym z autorów haseł oraz ilustracji do [[S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna (1859)|Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda]] z lat
Po śmierci w 1884 w Krakowie został pochowany na [[Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola)|cmentarzu żydowskim]] przy [[Ulica Okopowa w Warszawie|ulicy Okopowej]] w Warszawie (kwatera 20, rząd 9)<ref>[http://cemetery.jewish.org.pl/id_16021/info/_Aleksander_Lesser.html Grób Aleksandra Lessera] w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie | wydawca = Rokart | miejsce = Warszawa | rok = 2003 | strony = | isbn = 83-916419-3-7}}</ref>.
== Działalność publicystyczna ==
Lesser prowadził także działalność publicystyczną, zamieszczając artykuły w gazecie „[[Kłosy (czasopismo)|Kłosy]]” oraz „Sprawozdaniach Towarzystwa Zachęty” (którego był współzałożycielem w 1860), gdzie zamieszczał m.in. kroniki artystyczne. Ponadto zajmował się ilustratorstwem, [[litografia|litografią]] i [[scenografia|scenografią]]. Opracował m.in. ilustracje do dzieł [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]] i [[Antoni Malczewski (poeta)|Antoniego Malczewskiego]], niekiedy wykonując litografie dzięki współpracy z zakładem drukarskim [[Maksymilian Fajans|Maksymiliana Fajansa]]. W dziedzinie scenografii jednym z jego sukcesów były projekty kostiumów do sztuki „Zbójcy” [[Friedrich Schiller|Friedricha Schillera]], wystawionej [[1868]] w Teatrze Letnim, a także szkic dekoracji do dramatu [[Wincenty Rapacki (1840–1924)|Wincentego Rapackiego]] „Wit Stwosz”, wystawionego w [[Teatr Wielki w Warszawie|Teatrze Wielkim]] w [[1875]].
Po roku [[1870]] zajął się również krytyką artystyczną, równolegle prowadząc badania nad [[sztuka|sztuką]] dawną. W [[1883]] doprowadził do wydania ''Przewodnika do opisu dawnych pomników sztuki z dołączeniem XV tablic typów budownictwa, rzeźby i malarstwa'', przez Delegację Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, której był wówczas przewodniczącym.
Linia 50:
Prace, które tworzył, opierał na poważnych studiach z dziejów Polski. Do najbardziej znanych obrazów należą:
* ''Obrona Trembowli przeciw Turkom'' ([[1841]])
* ''Pogrzeb pięciu ofiar manifestacji w Warszawie w roku 1861'' ([[1861]]) przedstawiający pogrzeb zamordowanych przez [[Kozacy|Kozaków]] Polaków i Żydów, w którym uczestniczyli duchowni [[katolicyzm|katoliccy]], [[protestantyzm|protestanccy]] oraz [[rabin]]i
* ''[[Wizerunki królów polskich]]'' – 42 [[portret]]ów [[Władcy Polski|królów polskich]] malowanych według wzorów pomnikowych. Wizerunki wraz z komentarzem historycznym [[Julian Bartoszewicz|Juliana Bartoszewicza]] zostały wydane w Warszawie w [[1860]] (Aleksander Lesser, ''Królowie polscy'') w oficynie wydawniczej Dzwonkowskiego{{odn|Bartoszewicz|1861}}.
Ponadto:
* ''Kadłubek piszący kronikę w klasztorze''
* ''Młody Bolesław Krzywousty wyjeżdża do Morawii''
* ''Pożegnanie Henryka z Legnicy ze św. Jadwigą''
* ''Koronacja Leszka Białego''
* ''Hołd pruski''
* ''Wydobycie zwłok Wandy z Wisły''
* ''Ostatnie chwile Mikołaja Kopernika''.
Lesser malował także obrazy z chrześcijańskimi motywami religijnymi, m.in. przedstawiające Wniebowstąpienie [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] i świętą Magdalenę.
Linia 66:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Bartoszewicz | imię = Julian | tytuł = Wizerunki królów polskich| data = 1861 | wydawca = wydane nakładem Zakładu Artystyczno-Litograficznego A. Dzwonkowskiego i S-ki| miejsce = Warszawa |odn=tak}}
* Mateusz Mieses: ''Z rodu żydowskiego. Zasłużone rodziny polskie krwi niegdyś żydowskiej'', Wydawnictwo Wema, Warszawa, 1991.
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Reychman | imię = Kazimierz | autor link = Kazimierz Reychman | tytuł = Szkice genealogiczne, Serja I | wydawca = Hoesick F. | miejsce = Warszawa | rok = 1936 | strony = 11–18, 121–125}}
| |||