Roman Turczynowicz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m ilustracja |
m ilustracja, drobne redakcyjne |
||
Linia 26:
== Wczesne lata ==
Urodził się 14 marca 1813 roku w Radomiu jako syn Jana i Franciszki z Glinieckich. W dziewiątym roku życia został przyjęty do warszawskiej szkoły baletowej przy ówczesnym Teatrze Narodowym przy placu Krasińskich. Uczyli go tam dwaj tancerze i pedagodzy francuscy: Henri Debray i Maurice Pion. Debiutował jako 11-latek w przedstawieniu dworskim na scenie łazienkowskiego [[Stara Pomarańczarnia|Teatru w Pomarańczarni]], a rok później był już
Jako tancerz największe sukcesy odnosił na scenie [[Teatr Wielki w Warszawie|Teatru Wielki]]<nowiki/>ego w latach 1833-1844. Podczas pobytu stypendialnego w [[Paryż]]u w 1842 roku tańczył nawet z żoną Konstancją mazura i krakowiaka w balecie ''Diabeł rozkochany'' (''Le Diable Amoureux'') na scenie tamtejszej opery.
▲Jako tancerz największe sukcesy odnosił na scenie [[Teatr Wielki w Warszawie|Teatru Wielki]]<nowiki/>ego w latach 1833-1844. Podczas pobytu stypendialnego w [[Paryż]]u w 1842 roku tańczył nawet z żoną Konstancją mazura i krakowiaka w balecie ''Diabeł rozkochany'' (''Le Diable Amoureux'') na scenie tamtejszej opery. Roman Turczynowicz ceniony był przede wszystkim w rolach i tańcach charakterystycznych. Choć wykonywał także z powodzeniem klasyczną partię Jamesa w ''La Sylphide'' i główną rolę męską w balecie ''La Gitana'' [[Filippo Taglioni]]<nowiki/>ego, partnerując w nich nawet legendarnej [[Maria Taglioni|Marie Taglioni]] podczas jej warszawskich występów gościnnych w 1844 roku<ref name="ency">{{Cytuj stronę | url = http://www.encyklopediateatru.pl/osoby/61616/roman-turczynowicz | tytuł = Roman Turczynowicz | praca = Encyklopedia teatru | data dostępu = 2017-10-27}}</ref>.
== Baletmistrz i choreograf ==
Niedługo potem, zaledwie w 32. roku życia Turczynowicz porzucił pracę tancerza. Z inicjatywy [[Filippo Taglioni]]ego, który pełnił w Warszawie funkcję dyrektora baletu w latach 1843-1853, przyjął bowiem w 1846 roku obowiązki tzw. reżysera baletu w Teatrze Wielkim, łącząc teraz pracę baletmistrza, nauczyciela tańca i asystenta dyrektora. W tym samym roku zadebiutował jako choreograf baletem ''Okrężne pod Kielcami'' z muzyką [[Józef Stefani|Józefa Stefani]]<nowiki/>ego. Po wyjeździe Taglioniego z Warszawy, w 1853 roku został mianowany dyrektorem baletu. Pełnił tę funkcję do połowy 1867 roku (z przerwą w sezonie 1856/57, kiedy zastąpił go na krótko inny sławny baletmistrz włoski [[Carlo Blasis]]){{r|ency}}. Przez wszystkie te lata wysyłany był regularnie przez dyrekcję teatru do Paryża, a z czasem także do Wiednia, by zapoznawać się z nowym europejskim repertuarem baletowym, który realizował potem na scenie warszawskiej.
== Twórczość ==
[[File:Katarzyna, córka bandyty, strona tytułowa programu, 1850.jpg|thumb|Program baletu ''[[Katarzyna, córka bandyty]]'' w choreografii Romana Turczynowicza, 1850|alt=|lewo]]
Romantycznego przełomu w balecie warszawskim dokonał już wprawdzie Maurice Pion, wystawiając w Teatrze Wielkim m. in. ''[[Sylfida|Sylfidę]]'' według [[Filippo Taglioni]]<nowiki/>ego (1839). Po nim jednak to właśnie Roman Turczynowicz ugruntował nowy nurt estetyczny w warszawskim repertuarze baletowym. To on opracował dla sceny warszawskiej choreografie sztandarowych dzieł romantycznych, wzorując się na głośnych inscenizacjach paryskich. Były to kolejno: ''Le Diable á quatre'' (u nas pt. ''Hrabina i wieśniaczka,'' 1847), ''[[Giselle]]'' (1848), ''Piękna dziewczyna z Gandawy'' (''La Jolie Fille de Gand,'' 1848), ''Diabeł kulawy'' (''Le Diable Boiteux'', 1849), ''[[Katarzyna, córka bandyty]]'' (''Catherine, ou La Fille de bandit'', 1850), [[Esmeralda (balet)|''Esmeralda'']] (La Esmeralda, 1851), ''Asmodea, diabeł rozkochany'' (''Le Diable Amoureux'', 1853), ''Paquita'' (1854), ''[[Korsarz (balet)|Korsarz]]'' (''Le Corsaire,'' 1857) oraz ''Marco Spada,'' ''czyli Córka rozbójnika'' (''Marco Spada ou La Fille de Bandit,'' 1858). Na koniec wystawił jeszcze dwa włoskie balety z wiedeńskiego repertuaru: ''Modniarki, czyli Karnawał paryski'' (''Carnevals Abenteur in Paris,'' 1859) i ''Monte Christo'' (1866).
Linia 41 ⟶ 44:
== Życie prywatne ==
[[File:Aleksander Tarnowski i Konstancja Turczynowiczowa tańczący kaczuczę w balecie "Hrabina i Wieśniaczka" w Teatrze Wielkim.tif|thumb|Konstancja Turczynowicz i [[Aleksander Tarnowski (tancerz)|Aleksander Tarnowski]] w tańcu kaczucza z baletu ''Hrabina i wieśniaczka'' w choreografii Romana Turczynowicza, 1847|alt=|322x322px]]
W 1836 roku Roman Turczynowicz poślubił swoja koleżankę z Teatru Wielkiego, artystkę baletu Konstancję Damse (1818-1880), córkę aktora i kompozytora [[Józef Damse|Józefa Damse]]go
== Bibliografia ==
| |||