Parki narodowe w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Info o hp Znaczniki: Zastąpiono usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor |
m Wycofano edycje użytkownika 79.188.84.114 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to WTM. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 1:
'''Park narodowy''' – jedna z form ochrony przyrody w Polsce. Zgodnie z ''ustawą o ochronie przyrody'' z 2004 r.<ref name="uoop2004">Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. ''o ochronie przyrody'' ({{Dziennik Ustaw|2018|1614}})</ref> obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 [[Hektar|ha]], na którym ochronie podlega cała [[Natura|przyroda]] oraz walory [[krajobraz]]owe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk [[Rośliny|roślin]], siedlisk [[Fauna|zwierząt]] lub siedlisk grzybów.
Zasoby przyrodnicze parków narodowych zalicza się do strategicznych zasobów naturalnych Polski zgodnie z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju<ref>{{Dziennik Ustaw|2001|97|1051}}</ref>.
== Działalność ==
Powierzchnia parków narodowych podzielona jest na obszary różniące się zastosowaniem odrębnych metod ochrony przyrody. Wyróżnia się obszar ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej.
Na obszarach graniczących z parkiem wyznacza się [[Otulina (ochrona przyrody)|otulinę]] parku narodowego. W otulinie może być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych, niepodlegająca włączeniu do [[Obwód łowiecki|obwodów łowieckich]]. Teren parków narodowych udostępniony jest do zwiedzania, lecz [[Turystyka|ruch turystyczny]] może się tu odbywać wyłącznie w wyznaczonych obszarach, szlakach, drogach, ścieżkach.
Parki narodowe finansowane są z [[budżet państwa|budżetu centralnego]]. Zarządzają nimi dyrektorzy, a organem doradczym jest Rada Parku. Do 30 kwietnia 2004 parki były nadzorowane przez [[Krajowy Zarząd Parków Narodowych]]. Od 1 maja 2004 jego obowiązki przejęło [[Ministerstwo Środowiska]] – Departament Leśnictwa, Ochrony Przyrody i Krajobrazu a od 19 stycznia 2007 Samodzielny Wydział ds. Obszarów Natura 2000 i Parków Narodowych. Po powstaniu GDOŚ i RDOŚ 15 października 2008, zadania wynikające z nadzoru Ministra Środowiska nad parkami narodowymi wypełnia Departament Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska.
W polskich parkach narodowych prowadzone są liczne programy badawcze. Parki odgrywają istotną rolę w [[Edukacja|edukacji]] [[Ekologia|ekologicznej]] społeczeństwa. Na terenie parków narodowych możliwe jest zwiedzanie oraz turystyka i udostępniają one dobrze rozwiniętą [[Infrastruktura|infrastrukturę]] turystyczną. Wiele z nich posiada specjalnie przygotowane szlaki i centra [[Dydaktyka|dydaktyczne]] oraz muzea przyrodnicze. Zgodnie z ustawą wstęp do parków narodowych może być darmowy lub płatny, jednak cena jednorazowego biletu nie może przekraczać 7 [[Złoty|zł]].
== Lista parków narodowych w Polsce<ref name="mos">{{Cytuj stronę | url = https://www.mos.gov.pl/g2/big/2011_01/b52618a356a47d83dc66b0a34aefb9a0.pdf | tytuł = Parki Narodowe w Polsce. Działalność organizacyjna i finansowanie w 2009 r. | opublikowany = Departament Ochrony Przyrody Ministerstwa Ochrony Środowiska | data dostępu = 2014-09-08}}</ref> ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center" cellspacing=0 cellpadding=3
|- style="background-color: #efefef;"
! L.p.
! width="200" | Nazwa parku
! class="unsortable" | Logo
! Symbol
! Utworzono
! Powierzchnia ([[kilometr#Kilometr kwadratowy|km²]])
! Siedziba
! width="200" | Uwagi
|-
| 1.
| align=left| [[Babiogórski Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Babiogórski Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[okrzyn jeleni]]
| 1955{{#tag:ref|Babiogórski Park Narodowy został utworzony na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 1954 roku<ref name="DzU19550425">{{Dziennik Ustaw|1955|4|25}}</ref>, jednak akt ten wszedł w życie w lutym 1955, dlatego właściwą datą powołania Parku jest rok 1955.|name=BbgPN|group=uwaga}}
| 33,90
| [[Zawoja]]
| align=left| [[rezerwat biosfery]] [[UNESCO]]
|-
| 2.
| align=left| [[Białowieski Park Narodowy]]
|[[Plik:Logo Białowieskiego Parku Narodowego.svg|50px]]
|[[Żubr europejski|żubr]]
| 1932
| 105,17
| [[Białowieża]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO, na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|liście światowego dziedzictwa UNESCO]], dyplom Europy
|-
| 3.
| align=left| [[Biebrzański Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Biebrzański Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[Batalion (ptak)|batalion]] (bojownik)
| 1993
| 592,23
| [[Osowiec-Twierdza]]
|
|-
| 4.
| align=left| [[Bieszczadzki Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Bieszczadzki Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[ryś]]
| 1973
| 291,96
| [[Ustrzyki Górne]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO, dyplom Europy
|-
| 5.
| align=left| {{sortkey|Bory Tucholskie|visible=no}}[[Park Narodowy „Bory Tucholskie”]]
|[[Plik:POL Park Narodowy "Bory Tucholskie" LOGO.svg|50px]]
|[[Głuszec zwyczajny|głuszec]]
| 1996
| 46,13
| [[Charzykowy]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO
|-
| 6.
| align=left| [[Drawieński Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Drawieński Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[Wydry (ssaki)|wydra]]
| 1990
| 113,42
| [[Drawno]]
|
|-
| 7.
| align=left| [[Gorczański Park Narodowy]]
|[[Plik:LOGO GORCZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO.svg|50px]]
|[[salamandra plamista]]
| 1981
| 70,30
| [[Poręba Wielka (powiat limanowski)|Poręba Wielka]]
|
|-
| 8.
| align=left| {{sortkey|Gór Stołowych|visible=no}}[[Park Narodowy Gór Stołowych]]
|[[Plik:LOGO PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH.svg|50px]]
|[[Szczeliniec Wielki]]
| 1993
| 63,40
| [[Kudowa-Zdrój]]
|
|-
| 9.
| align=left| [[Kampinoski Park Narodowy]]
|[[Plik:Pn kampin.svg|50px]]
|[[łoś]]
| 1959
| 385,48
| [[Izabelin (B i C)|Izabelin]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO
|-
| 10.
| align=left| [[Karkonoski Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Karkonoski Park Narodowy Logo.svg|50px]]
|[[dzwonek karkonoski]]<br />i [[goryczka trojeściowa]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Od dziś Karkonoskie parki narodowe mają wspólne logo!!! : Karkonoski Park Narodowy|url = http://www.kpnmab.pl/pl/news/od-dzis-karkonoskie-parki-narodowe-maja-wspolne-logo,703|opublikowany = www.kpnmab.pl| archiwum = http://archive.is/euMyc | zarchiwizowano = 2015-08-11}}</ref>
| 1959
| 55,80
| [[Jelenia Góra]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO
|-
| 11.
| align=left| [[Magurski Park Narodowy]]
|[[Plik:Logo Magurskiego Parku Narodowego.svg|50px]]
|[[orlik krzykliwy]]
| 1995
| 194,39
| [[Krempna]]
|
|-
| 12.
| align=left| [[Narwiański Park Narodowy]]
|[[Plik:LOGO NARWIAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO.svg|50px]]
|[[błotniak stawowy]]
| 1996
| 68,10
| [[Kurowo (województwo podlaskie)|Kurowo]]
|
|-
| 13.
| align=left| [[Ojcowski Park Narodowy]]
|[[Plik:Ojcowski Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[Nietoperze|nietoperz]]
| 1956
| 21,46
| [[Ojców]]
|
|-
| 14.
| align=left| [[Pieniński Park Narodowy]]
|[[Plik:Logo Pieninskiego Parku Narodowego Polska.svg|50px]]
|[[Trzy Korony (szczyt)|Trzy Korony]]
| 1932
| 23,46
| [[Krościenko nad Dunajcem]]
|
|-
| 15.
| align=left| [[Poleski Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Poleski Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[Żuraw zwyczajny|żuraw]]
| 1990
| 97,62
| [[Urszulin (powiat włodawski)|Urszulin]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO
|-
| 16.
| align=left| [[Roztoczański Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Roztoczański Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[konik polski]]<ref>{{Cytuj książkę | autor r = Piotr Profus, Zofia Tomek | rozdział = Ssaki | nazwisko = Wilgat (red.) | imię = Tadeusz | autor link = Tadeusz Wilgat | tytuł = Roztoczański Park Narodowy | wydawca = [[Roztoczański Park Narodowy]] | miejsce = [[Zwierzyniec (powiat zamojski)|Zwierzyniec]] | strony = 202 | isbn = 83-900625-2-6}}</ref>
| 1974
| 84,82
| [[Zwierzyniec (powiat zamojski)|Zwierzyniec]]
|
|-
| 17.
| align=left| {{sortkey|Slzzowiński|visible=no}}[[Słowiński Park Narodowy]]
|[[Plik:Logo Słowińskiego Parku Narodowego.svg|50px]]
|[[Mewy|mewa]]
| 1967
| 215,72
| [[Smołdzino (powiat słupski)|Smołdzino]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO
|-
| 18.
| align=left| {{sortkey|Szzwiętokrzyski|visible=no}}[[Świętokrzyski Park Narodowy]]
|[[Plik:Swietokrzyski Park Narodowy.svg|50px]]
|[[jeleń]]
| 1950
| 76,26
| [[Bodzentyn]]
|
|-
| 19.
| align=left| [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)|Tatrzański Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Tatrzański Park Narodowy LOGO since 2009.svg|50px]]
|[[kozica tatrzańska]]
| 1954
| 211,87
| [[Zakopane]]
| align="left" | rezerwat biosfery UNESCO
|-
| 20.
| align=left| {{sortkey|Ujście Warty|visible=no}}[[Park Narodowy „Ujście Warty”]]
|[[Plik:POL Park Narodowy Ujście Warty LOGO.svg|50px]]
|[[gęś zbożowa]]
| 2001
| 80,74
| [[Chyrzyno]]
|
|-
| 21.
| align=left| [[Wielkopolski Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Wielkopolski Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[Puszczyk zwyczajny|puszczyk]]
| 1957
| 75,83
| [[Jeziory (województwo wielkopolskie)|Jeziory]]
|
|-
| 22.
| align=left| [[Wigierski Park Narodowy]]
|[[Plik:LOGO WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO.svg|50px]]
|[[Bóbr europejski|bóbr]] na tle [[Wigry (jezioro)|jeziora Wigry]]
| 1989
| 150,79
| [[Krzywe (województwo podlaskie)|Krzywe]]
| align="left" |
|-
| 23.
| align=left| [[Woliński Park Narodowy]]
|[[Plik:POL Woliński Park Narodowy LOGO.svg|50px]]
|[[Bielik zwyczajny|bielik]]
| 1960
| 109,37
| [[Międzyzdroje]]
|
|-
! colspan = "5" | Łączna powierzchnia (km²)
! 3168,22
! colspan=2 |
|}
== Muzea prowadzone przy parkach narodowych ==
* [[Muzeum Przyrodniczo-Leśne Białowieskiego Parku Narodowego]], Park Pałacowy, Białowieża
* [[Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego]], Zawoja
* [[Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych|Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego]], Ustrzyki Dolne
* [[Muzeum Przyrodnicze Puszczy Kampinoskiej]], Kampinos
* [[Muzeum Przyrodnicze Karkonoskiego Parku Narodowego]], Jelenia Góra
* [[Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego]], Ojców
* [[Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Poleskiego Parku Narodowego w Starym Załuczu|Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Poleskiego Parku Narodowego]], [[Stare Załucze]]
* [[Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego w Zwierzyńcu|Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego]], [[Zwierzyniec (powiat zamojski)|Zwierzyniec]]
* [[Muzeum Przyrodniczo-Leśne Słowińskiego Parku Narodowego]], Smołdzino
* [[Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego na Świętym Krzyżu|Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego]], Święty Krzyż
* [[Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego Parku Narodowego]], Zakopane
* [[Muzeum Przyrodnicze Wielkopolskiego Parku Narodowego w Jeziorach|Muzeum Przyrodnicze Wielkopolskiego Parku Narodowego]], Jeziory
* [[Muzeum Wigier (Muzeum Wigierskiego Parku Narodowego)]], Stary Folwark
* [[Muzeum Przyrodnicze Wolińskiego Parku Narodowego]], Międzyzdroje
* [[Stacja Terenowa Drawieńskiego Parku Narodowego „Bogdanka”]], Drawno
* [[Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej]], Szklarska Poręba
* [[Muzeum Magurskiego Parku Narodowego w Krempnej|Muzeum Magurskiego Parku Narodowego]], Krempna
== Planowane parki narodowe ==
=== Jurajski Park Narodowy ===
[[Plik:Poland Zborów reserve.jpg|mały|Rezerwat [[Góra Zborów]]]]
Projektowany [[park narodowy]] w Polsce, w [[Województwo śląskie|województwie śląskim]], mający obejmować obszar pomiędzy [[Zawiercie]]m a [[Częstochowa|Częstochową]], stanowiący część [[Wyżyna Krakowsko-Częstochowska|Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej]]. Jurajski Park Narodowy miałby być dwudziestym czwartym parkiem narodowym w Polsce, o jednej z najmniejszych powierzchni.
Pierwsze plany powstania parku sięgają lat siedemdziesiątych a pomysł narodził się wśród botaników [[Uniwersytet Śląski w Katowicach|Uniwersytetu Śląskiego]] w [[Katowice|Katowicach]]. Projekt Parku wykonał zespół z [[Uniwersytet Łódzki|Uniwersytetu Łódzkiego]] pod kierunkiem prof. dra hab. [[Romuald Olaczek|Romualda Olaczka]]<ref name="uw">{{cytuj stronę|url=http://www.katowice.uw.gov.pl/urzad/aktualnosci_urzedu/idn:1948.html|tytuł=Posiedzenie zespołu studyjnego do spraw ustanowienia Jurajskiego Parku Narodowego|data=2007-10-29| archiwum = http://archive.is/nvGr | zarchiwizowano = 2012-12-21}}</ref>.
{{CytatD|
Projektowany park obejmowałby dwa obszary: część [[Złoty Potok (województwo śląskie)|złotopotocką]] o powierzchni 3,5 tys. ha – obejmującą m.in. zabytkowy [[Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku|dworek Krasińskich]] w Złotym Potoku i [[rezerwat przyrody Parkowe]] oraz część [[Olsztyn (województwo śląskie)|olsztyńską]] o powierzchni blisko 1,1 tys. ha – na której znajdują się m.in. [[Zamek w Olsztynie (województwo śląskie)|ruiny zamku w Olsztynie]] koło Częstochowy i [[rezerwat przyrody Sokole Góry]]. Krajobraz urozmaicają m.in. liczne wapienne skałki – tzw. ostańce – oraz dolinki i czynne źródła krasowe. 6 obiektów przyrody nieożywionej nie jest objętych obecnie żadną formą ochrony (m.in. [[Jaskinia Wierna]], [[Jaskinia na Dupce]], [[Kamieniołom Warszawski w Siedlcu]], Góra Zamkowa). Znajdują się tu jednak w sumie cztery rezerwaty przyrody – Sokole Góry, [[Rezerwat przyrody Ostrężnik|Ostrężnik]], Parkowe i [[Rezerwat przyrody Bukowa Kępa|Bukowa Kępa]] (poza granicami planowego parku, ale w jego otulinie znalazłby się [[rezerwat przyrody Kaliszak]]). Istnieje też stanowisko dokumentacyjne przyrody [[Jaskinia Wiercica]], a także dwie ostoje olsztyńsko-mirowska i złotopotocka, które wejdą do europejskiej sieci Natura 2000. Projektowane jest też stworzenie użytku ekologicznego Skałki Olsztyńskie i rezerwatu Góry Gorzkowskie|Posiedzenie zespołu studyjnego do spraw ustanowienia Jurajskiego Parku Narodowego{{r|uw}}}}
=== Turnicki Park Narodowy ===
[[Plik:TyrawskiPotok1.JPG|mały|[[Tyrawka]]]]
[[Plik:Bircza view.jpg|mały|[[Bircza]]]]
Turnicki Park Narodowy o powierzchni 19 tysięcy [[hektar]]ów miałby powstać na terenie gmin [[Bircza (gmina)|Bircza]], [[Fredropol (gmina)|Fredropol]] i [[Ustrzyki Dolne (gmina)|Ustrzyki Dolne]] w [[województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]]. Proponowane granice Parku rozciągać się miały od granicy państwowej z [[Ukraina|Ukrainą]] koło [[Kalwaria Pacławska|Kalwarii Pacławskiej]], poprzez [[Leszczyny (województwo podkarpackie)|Leszczyny]], [[Makowa|Makową]] i [[Rybotycze]] (granicą lasu), obok [[Posada Rybotycka|Posady Rybotyckiej]] przez [[Łodzinka Dolna|Łodzinkę Dolną]] i [[Wola Korzeniecka|Wolę Korzeniecką]] w okolice [[Bircza|Birczy]] i dalej (granicą lasu) do [[Leszczawa Dolna|Leszczawy Dolnej]] i [[Leszczawa Górna|Górnej]] i wreszcie przez [[Trzcianiec]], [[Wojtkowa|Wojtkową]] i [[Jureczkowa|Jureczkową]] do granicy państwowej z Ukrainą na północ od [[Krościenko (województwo podkarpackie)|Krościenka]]{{r|nowiny 94}}.
==== Historia starań o Turnicki Park Narodowy ====
Pierwsze propozycje utworzenia parku narodowego na terenie [[pogórze Przemyskie|Pogórza Przemyskiego]] pojawiły się już przed [[II wojna światowa|II wojną światową]]. Park narodowy miał powstać na bazie lasów należących do [[Polska Akademia Umiejętności|Polskiej Akademii Umiejętności]], zapisanych Akademii testamentem [[Paweł Tyszkowski|Pawła Tyszkowskiego i Piotra Kwiatkowskiego]]{{fakt|data=2014-11}} i nosić nazwę Wschodniokarpacki Park Narodowy<ref>{{cytuj| url=http://metrocafe.pl/metrocafe/1,145523,18740318,dla-kogo-powinna-istniec-puszcza-dla-ciebie-czy-dla-mysliwych.html| tytuł=Dla kogo powinna istnieć puszcza? Dla Ciebie, czy dla myśliwych?| autor=Anita Karwowska| data=2015-09-09| czasopismo=[[Metrocafe.pl]]}}</ref>.
Po wojnie propozycja utworzenia parku narodowego pojawiła się w maju 1982 roku, na II zjeździe [[Liga Ochrony Przyrody|Ligi Ochrony Przyrody]] w [[Przemyśl]]u, dzięki staraniom profesorów [[Janusz Kotlarczyk|Janusza Kotlarczyka]] i [[Jerzy Piórecki|Jerzego Pióreckiego]]<ref name="nowiny 94">{{Cytuj stronę | url =http://zb.eco.pl/GH/5/turnik_p.htm | tytuł = Czy powstanie Turnicki Park Narodowy? | data dostępu = 9 maja 2008 | opublikowany = Nowiny}}</ref>. Padła wówczas propozycja nazwy – „Park Narodowy Doliny Środkowego Wiaru”. Proponowano również nazwy: „Park Narodowy Brzeżnych Karpat”, „Lędziański Park Narodowy”, „Wschodniokarpacki Park Narodowy”{{r|nowiny 94}}, oraz najbardziej popularny projekt nazwy „Turnicki Park Narodowy”. Nazwa ta wywodzi się od centralnie położonego dzikiego masywu górskiego Turnica (563 m [[n.p.m.]]) oraz wypływającej zeń rzeki o tej samej nazwie{{r|nowiny 94}}. Znajduje się tam [[Rezerwat przyrody Turnica]]. Na obszarze tym bytują wilki, rysie, żbiki oraz gniazduje 9 par orła przedniego.
Później, w 1992 utworzenie Parku proponował ówczesny minister ochrony środowiska – [[Stefan Kozłowski (1928–2007)|Stefan Kozłowski]], który wystąpił z takim wnioskiem do wojewody przemyskiego.
W 1994 propozycja utworzenia Parku została pozytywnie zaopiniowana przez [[Państwowa Rada Ochrony Przyrody|Państwową Radę Ochrony Przyrody]].
W 1995 Rada Ekologiczna przy [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydencie RP]] domaga się jak najszybszego utworzenia Turnickiego Parku Narodowego. Jednak ówczesny minister [[Stanisław Żelichowski]] uznał, iż nie widzi możliwości powołania nowego parku. Poparła go Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie, która wcześniej wobec projektu miała stanowisko pozytywne. Również samorządy gmin [[Bircza (gmina)|Bircza]] i [[Fredropol (gmina)|Fredropol]] stanowczo sprzeciwiły się projektowi utworzenia Turnickiego Parku Narodowego. 15 lutego 1996 roku powołano społeczną radę Turnickiego Parku Narodowego, w skład której weszli autorzy projektu, profesorowie Stefan Kozłowski i [[Roman Michał Andrzejewski|Roman Andrzejewski]], przyrodnicy oraz przedstawiciele [[Pracownia na rzecz Wszystkich Istot|Pracowni na rzecz Wszystkich Istot]]. Przewodniczącym rady został [[Ornitologia|ornitolog]] Przemysław Kunysz<ref>{{Cytuj stronę | url=http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2110,article,2385 | tytuł =Dzikie Życie, wrzesień 2003, Nr 9/111 „Turnicki węzeł gordyjski” | data dostępu = 6 stycznia 2009 | autor = | język =pl}}</ref>. Od początku prowadzenia kampanii na rzecz utworzenia Turnickiego Parku Narodowego stowarzyszeniu Pracownia na rzecz Wszystkich Istot udało się uzyskać poparcie dla tej idei w mediach lokalnych i ogólnopolskich, stowarzyszenie zebrało około 50 tysięcy podpisów pod [[petycja]]mi na rzecz parku. W 1997 roku trafiły one do Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa<ref>{{Cytuj stronę| url=http://pracownia.org.pl/turnicki-park-narodowy | tytuł =Działania Pracowni na rzecz Wszystkich Istot w celu utworzenia TPN | archiwum = https://web.archive.org/web/20160127134423/http://pracownia.org.pl/turnicki-park-narodowy | zarchiwizowano = 2016-01-27}}</ref>. W 1998 propozycja była omawiana w Senacie RP<ref>{{Cytuj stronę | url =http://www.senat.gov.pl/k4/dok/diar/13/1308.HTM | tytuł =Diariusz Senatu RP nr 13 | data = 2008 | opublikowany = Senat RP | archiwum = http://archive.is/XXKZ | zarchiwizowano = 2012-08-05}}</ref>. W 1999 roku Przemyskie Towarzystwo Ornitologiczne wspólnie z Pracownią na rzecz Wszystkich Istot wystosowało do Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa list, w którym proponowały wprowadzenie „Moratorium dla Lasów Arłamowskich”, które powstrzymałoby niekorzystne zmiany w środowisku leśnym na terenie przyszłego TPN do momentu jego utworzenia<ref>{{Cytuj stronę | url = http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2201,article,3659 | tytuł = Dzikie Życie, lipiec/sierpień 1999, Nr 7,8/61,61 „List do ministra ochrony środowiska” | data dostępu = 6 stycznia 2009}}</ref>. Obecnie pozyskuje się na tym terenie ok. {{formatnum:100000}} m³ drewna rocznie<ref>Czyli z lasu wyjeżdża dziennie dziesięć 40-tonowych ciężarówek obładowanych pniami często ponad stuletnich drzew</ref>{{fakt}}.
W marcu 2008 odbyło się spotkanie założycielskie ''Stowarzyszenia na rzecz Utworzenia Turnickiego Parku Narodowego''. Celem Stowarzyszenia miało być m.in. promocja tej inicjatywy oraz przekazywanie rzetelnych informacji o funkcjonowaniu parku, edukowanie w kwestiach świadomości ekologicznej, podejmowanie działań prawnych, reagowanie na inwestycje stojące w jasnej sprzeczności z prawem ochrony przyrody i dyrektywami – siedliskową i ptasią<ref>{{Cytuj stronę | url =http://gory.pracownia.org.pl/aktualnosci/62-powstalo-stowarzyszenie-na-rzecz-turnickiego-parku-narodowego | tytuł = Powstało stowarzyszenie na rzecz Turnickiego Parku Narodowego | data = 2008-04-03 | opublikowany = Pracownia na rzecz Wszystkich Istot | data dostępu = 2018-09-24}}</ref>. Aktualnie jedną z organizacji pozarządowych prowadzących aktywne działania na rzecz promowania idei utworzenia [http://www.exploreprzemyskie.com Turnickiego Parku Narodowego] oraz kreowania zrównoważonego rozwoju w przyszłej otulinie parku zajmuje się [http://www.dziedzictwoprzyrodnicze.pl Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze].
W 2015 złożono wnioski w sprawie ustanowienia pomnikami przyrody 1064 jodeł pospolitych (o obwodzie 3 – 4,7 m), 748 buków zwyczajnych (o obwodzie 3 – 5,6 m), 45 jaworów (258–412 cm obwodu) oraz 74 grabów pospolitych (1,9 – 3,3 m obwodu), stanowiących najcenniejsze okazy drzewostanu na terenie postulowanego Parku<ref>{{Cytuj stronę | url = http://metro.gazeta.pl/metro/1,50144,18897854,walka-o-tysiace-najcenniejszych-drzew-w-puszczy-karpackiej.html | tytuł = Walka o tysiące najcenniejszych drzew w Puszczy Karpackiej. Mogą zostać wycięte | nazwisko = Karwowska | imię = Anita | data = 2015-09-23 | praca = metro.gazeta.pl | data dostępu = 2018-09-24}}</ref>.
W roku 2017 w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie złożony został projekt utworzenia na łącznej powierzchni 8 106,79 ha rezerwatu przyrody „Reliktowa Puszcza Karpacka” chroniącego najcenniejsze przyrodniczo obszary planowanego Turnickiego Parku Narodowego. Regionalnemu organowi ochrony środowiska poza projektem aktu prawnego powołującego rezerwat przekazano ponad 400-stronnicową dokumentację opisującą unikatowe w skali kraju walory przyrodnicze tego terenu<ref>{{Cytuj |tytuł = Projektowany Turnicki Park Narodowy rezerwatem już teraz? - Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze |czasopismo = Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze |data = 2017-01-10 | url = http://przyrodnicze.org/projektowany-turnicki-park-narodowy-rezerwatem-juz-teraz/ | archiwum = https://web.archive.org/web/20170124015258/http://przyrodnicze.org:80/projektowany-turnicki-park-narodowy-rezerwatem-juz-teraz/ | zarchiwizowano = 2017-01-24}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Odrzucony wniosek o utworzenie rezerwatu „Reliktowa Puszcza Karpacka” - gospodarkaPodkarpacka.pl |data dostępu = 2018-02-22 |opublikowany = gospodarkapodkarpacka.pl |url = http://gospodarkapodkarpacka.pl/news/view/19100/odrzucony-wniosek-o-utworzenie-rezerwatu-reliktowa-puszcza-karpacka |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Wniosek o utworzenie rezerwatu przyrody „Reliktowa Puszcza Karpacka” |czasopismo = Nauka w Polsce |data dostępu = 2018-02-22 |url = http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,412675,wniosek-o-utworzenie-rezerwatu-przyrody-reliktowa-puszcza-karpacka.html |język = pl}}</ref>.
=== Mazurski Park Narodowy ===
Mazurski Park Narodowy miałby zostać wyodrębniony z terenów obecnego [[Mazurski Park Krajobrazowy|parku krajobrazowego]] i obejmować: rzekę [[Krutynia|Krutynię]], jeziora [[jezioro Nidzkie|Nidzkie]] i [[Łuknajno]]. Są dwie propozycje obszarów: mniejsza ma obejmować 34,5 tys. ha, większa – 39,5 tys. ha. W obu tych wariantach największą powierzchnię w parku zajmowałaby woda a następnie lasy i bagna. [[Skarb Państwa]] jest właścicielem ponad 90% tych terenów<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.ochrona-przyrody.edu.pl/parki-narodowe/mazurski-park-narodowy|tytuł=Mazurski Park Narodowy| archiwum = http://archive.is/WhOa | zarchiwizowano = 2012-08-05}}</ref>.
=== Szczeciński Park Narodowy ===
W latach 80. XX wieku na terenie [[Puszcza Bukowa|Puszczy Bukowej]] na południowy-wschód od [[Szczecin]]a przewidywano objęcie ochroną około 8000 hektarów powierzchni, przy czym połowę stanowić miał park narodowy, a połowę – krajobrazowy ([[Szczeciński Park Krajobrazowy „Puszcza Bukowa”]], powstały ostatecznie 4 listopada 1981, ma powierzchnię {{formatnum:20938}} hektarów, w tym [[Otulina (ochrona przyrody)|otulina]] – {{formatnum:11842}} ha). Jako argument na rzecz powstania parku podawano względy ochrony przyrody, a także zapewnienie mieszkańcom Szczecina terenów aktywnego wypoczynku<ref>{{cytuj|autor=[[Stefan Kozłowski (1928–2007)|Stefan Kozłowski]]|tytuł=Parki narodowe|czasopismo=[[Poznaj swój kraj]]|wydanie=nr 6|data=1984|s=14|issn=0832-6151}}</ref>.
W 1993 powołano w Szczecinie Towarzystwo Miłośników Puszczy Bukowej, którego celem było stworzenie [[Lobbing|lobby]] popierającego utworzenie Szczecińskiego Parku Narodowego<ref>[http://www.zb.eco.pl/zb/45/index.htm ''Zielone Brygady'', nr 3(45)/93]</ref>. Działania te nie przyniosły rezultatów.
=== Park Narodowy Dolina Dolnej Odry ===
Utworzony 28 czerwca 1995 roku na terenie brandenburskiego powiatu Uckermark w Niemczech [[Park Narodowy Doliny Dolnej Odry]] (niem. Nationalpark Unteres Odertal), obejmujący obszar {{formatnum:10418}} ha na lewym brzegu Odry, stanowi część polsko-niemieckiego zespołu obszarów chronionych, obejmującego po polskiej stronie Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry i Cedyński Park Krajobrazowy. Dokumentacja projektowa parku powstała w 1991 roku, przy czym zakładała utworzenie parku narodowego po obu stronach granicy (autorami dokumentacji byli profesorowie Michael Succow i Mieczysław Jasnowski). Od tego czasu trwają starania o pełne zrealizowanie tego projektu, które inicjowane są przez Stowarzyszenie Przyjaciół Niemiecko-Polskiego Europejskiego Parku Narodowego Dolina Dolnej Odry ({{j|de|kursywa=tak|Verein der Freunde des Deutsch-Polnischen Europa-Nationalparks Unteres Odertal e.V.}}) z siedzibą w Criewen koło [[Schwedt/Oder]].
Park powołany został w celu ochrony dna doliny Odry wraz z jej starorzeczami i kompleksami szuwarów, łąk zalewowych i lasów łęgowych. Zbocza doliny Odry porastają lasy mieszane, miejscami także murawy kserotermiczne. Zróżnicowanie siedlisk jest znaczne i warunkuje występowanie ogromnej różnorodności gatunkowej flory i fauny, zwłaszcza ptaków.
=== Lasy Mirachowskie ===
Przed II wojną światową czynione były przygotowania do utworzenia w kompleksie [[Lasy Mirachowskie|Lasów Mirachowskich]] (7000 ha) Parku Narodowego ze względu na walory krajobrazowo-przyrodnicze (jeziora, leśne uroczyska, liczny starodrzew) oraz unikatową florę i faunę (żółw błotny, paproć górska [[podrzeń żebrowiec]]). Niestety, wiele roślin (tyrfobiontów) w tym rejonie zanikło w wyniku melioracji torfowisk prowadzonych w okresie PRL<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Podbereski | imię = Dariusz | autor = Wilga Marcin | tytuł = Wędrówki Przyrodnicze, Trasy wycieczek przyrodniczych | wydawca = Wydawnictwo Gdańskie | miejsce = Gdańsk | data = 1995 | strony = 100| isbn = 83-85843-48-5}}</ref>, podobnie działalność człowieka doprowadziła do wyginięcia [[Głuszec zwyczajny|głuszca]], chronionego na tym obszarze już od 1916 roku. Aktualnie walory tego obszaru chronione są w rezerwatach [[Rezerwat przyrody Staniszewskie Zdroje|Staniszewskie Zdroje]], [[Rezerwat przyrody Kurze Grzędy|Kurze Grzędy]], [[Rezerwat przyrody Żurawie Błota|Żurawie Błota]], [[Rezerwat przyrody Jezioro Turzycowe|Jezioro Turzycowe]], [[Rezerwat przyrody Leśne Oczko|Leśne Oczko]], [[Rezerwat przyrody Staniszewskie Błoto|Staniszewskie Błoto]], [[Lubogoszcz (jezioro)|Lubygość]] i [[Rezerwat przyrody Szczelina Lechicka|Szczelina Lechicka]].
=== Inne ===
Poza ww. wysuwano również projekty utworzenia Parków Narodowych: Knyszyńskiego, Orawskiego, Janowskiego, Sobiborskiego, Chełmskiego oraz Podziemnego Parku Narodowego – Kopalni Soli Wieliczka<ref>{{cytuj|autor=Józef Partyka|tytuł=Ruch turystyczny w polskich parkach narodowych|url=http://www.folia-turistica.pl/attachments/article/430/FT_22_2010.pdf|czasopismo=Folia Turistica|wydanie=22|data=2010|wydawca=AWF Kraków|issn=0867-3888|s=11}}</ref>.
== Galeria ==
<gallery mode="packed" heights="110" style="font-size:small">
2005-09 Białowieski Park Narodowy 2.jpg|Białowieski Park Narodowy
Linia 33 ⟶ 334:
</gallery>
== Zobacz też ==
* [[Ochrona przyrody w Polsce]]
* [[Parki krajobrazowe w Polsce]]
* [[Rezerwaty przyrody w Polsce]]
* [[Odznaka Turystyczno-Krajoznawcza PTTK „Znam Parki Narodowe”]]
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
{{commonscat|National parks of Poland}}
* {{Cytuj stronę | url = http://www.parkinarodowe.edu.pl/pn/ | tytuł = Polskie parki narodowe | opublikowany = Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska}}
* [http://parkinarodowe.dwakrokistad.pl/ Wyszukiwarka parków narodowych, krajobrazowych i obszarów chronionych na świecie]
* [http://web.archive.org/web/20090515205905/http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2006/2006094 Informacja NIK o funkcjonowaniu parków narodowych w zakresie zachowania, zrównoważonego użytkowania oraz odnawiania zasobów przyrody] (2006) {{lang|pl}}
* [http://web.archive.org/web/20080412224732/http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2001/2000184 Informacja NIK o wynikach kontroli funkcjonowania parków narodowych] (2001) {{lang|pl}}
{{Polska tematy i zagadnienia}}
| |||