Proterozoik: Różnice pomiędzy wersjami

Klimat podlegapodlegał silnym zmianom na początku i na końcu proterozoiku: występująwystąpiły dwa okresy ekstremalnie silnych, być może nawet globalnych [[Zlodowacenie|zlodowaceń]] ([[hipoteza]] [[Ziemia-śnieżka|hipoteza Ziemi-śnieżki]]). Około 2,3 mld lat temu ma miejscenastąpiło [[zlodowacenie hurońskie]], związane silnie ze [[katastrofa tlenowa|wzrostem zawartości tlenu]] w atmosferze. W środkowej części eonu klimat przez około miliard lat jestbył bardzo stabilny, ciepły, brak jest osadów lodowcowych. Eon kończyzakończyła seria zlodowaceń w okresie od 750 mln do 580 mln lat temu ([[kriogen]] oraz środkowy [[ediakar]]), po której dochodzidoszło do radiacji zwierząt wielokomórkowych.

Skorupa ziemska powoli stawała się grubsza i stabilniejsza, nasiliły się procesy sedymentacji, dzięki którym pojawiły się skały osadowe. W tym długim czasie nastąpiło kilka [[orogeneza|orogenez]], które spowodowały [[metamorfizm|metamorfozę]] wcześniej powstałych utworów osadowych, wulkanicznych i po części plutonicznych, oraz kilka etapów niszczenia gór. Były to: [[orogeneza algomijska]] na pograniczu archaiku i proterozoiku, [[orogeneza karelska]], [[orogeneza hudsońska|hudsońska]], [[orogeneza penakaen|penakaen]], [[orogeneza grenwilska|grenwilska]], [[orogeneza dalslandzka|dalslandzka]], [[orogeneza katangijska|katangijska]], [[orogeneza kadomska|kadomska]] (kadomijska, assyntyjska), [[orogeneza bajkalska|bajkalska]]. Początkowo atmosfera ziemska była pozbawiona tlenu. Dzięki rozwojowi życia na Ziemi, pod koniec proterozoiku następujenastąpił znaczny wzrost zawartości tlenu w atmosferze.

Ewolucja organizmów żywych zapoczątkowana w [[archaik]]u, postępujepostępowała. W proterozoiku powstająwyewoluowały pierwsze [[jądrowce]] (prawdopodobnie 1,2 mld lat temu). Z proterozoiku pochodzą najstarsze znaleziska kopalne zwierząt -– prymitywnych [[tkankowce|tkankowców]] ([[fauna ediakarańska]]). Pod koniec tego okresu pojawiająpojawiły się [[jamochłony]], [[gąbki]], [[pierścienice]], [[stawonogi]]. Z flory występująwystępowały [[wiciowce]], [[zielenice]] i [[krasnorosty]]. Życie ograniczone jestbyło wyłącznie do morza. Środowiska ekstremalne powszechnie zasiedlajązasiedlały [[archeowce]] i [[bakterie]].

Skamieniałości z tego okresu są wyjątkowo rzadkie, co wiąże się z brakiem szkieletu u ówczesnych zwierząt. Wprawdzie nie udało się wyróżnić jednoznacznie [[Skamieniałość przewodnia|skamieniałości przewodnich]] dla proterozoiku, ale wiele informacji o tamtym okresie dostarczyła tzw. [[fauna ediakarańska]], o której wszakże trudno powiedzieć by występowała powszechnie, miała szerokie spektrum środowiskowe, szybko ewoluowała i była łatwa do identyfikacji – a to są właśnie cechy wyróżniające [[skamieniałość przewodnia|skamieniałości przewodnie]].