Fototeka Lanckorońskich: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
drobne
Linia 1:
'''Fototeka Lanckorońskich''' – to zbiór archiwalny fotografii naukowych, zgromadzony na przełomie XIX i XX w. przez hrabiego [[Karol Lanckoroński|Karola Lanckorońskiego]]. Składają się na nią głównie fotografie dzieł sztuki europejskiej, fotograficzna dokumentacja archeologiczna i etnograficzna z wypraw Karola Lanckorońskiego na Rodos i do Azji Mniejszej (1882/1883 oraz 1884), a także fotografie o charakterze dokumentacyjnym i artystycznym dotyczące miejsc, które zwiedzał Karol Lanckoroński podczas swoich licznych podróży. Zachowana część Fototeki Lanckorońskich przechowywana jest w [[Polska Akademia Umiejętności|Polskiej Akademii Umiejętności]] w Krakowie i liczy szacunkowo ok. 50 tys. obiektów (głównie odbitek fotograficznych z przełomu XIX i XX wieku).
== Charakterystyka kolekcji ==
Linia 9:
Zbiór ten prawdopodobnie zaczął powstawać na przełomie lat 70. i 80. XIX w. Przechowywany był w rezydencji Lanckorońskich w [[Rozdół|Rozdole]], a opiekę nad nim sprawował do 1913 r. [[Ludwik Chotyniecki]]. Po zajęciu [[Galicja (Europa Środkowa)|Galicji]] przez wojska austro-węgierskie kolekcja została przewieziona do posiadłości Lanckorońskich w Wiedniu. W 1929 r. Karol Lanckoroński wyraził wolę przekazania liczącego wówczas ok. 60 tys. fotografii zbioru Polskiej Akademii Umiejętności i przeniesienia go do należącej do niej wówczas Stacji Naukowej w Rzymie (obecnie Stacja Naukowa PAN w Rzymie), gdzie miał zostać otoczony fachową opieką i udostępniany zainteresowanym osobom. Zamiar ten został zrealizowany w styczniu 1930 r., kiedy fototeka, mimo licznych trudności, została przetransportowana z wiedeńskiego pałacu Lanckorońskich do Rzymu. Prace nad jej uporządkowaniem prowadziła córka darczyńcy, Karolina Lanckorońska, która dbała także o stopniowe powiększanie zbioru. Już w 1937 r., m.in. w wyniku trudności lokalowych i finansowych, Polska Akademia Umiejętności wyraziła wolę przeniesienia zbioru fotografii do Krakowa. Sprzeciwiła się temu Karolina Lanckorońska, która chciała, aby uszanowano wolę jej ojca i aby zbiór pozostał w Rzymie. Uważała także, że przenosiny takie nie przyniosą żadnych korzyści. Ostatecznie zbiór fotografii trafił do nowej siedziby Stacji PAU w Rzymie, tj. do [[Palazzo Doria]].
 
Po wybuchu II wojny światowej fotografie z daru Karola Lanckorońskiego trafiły do Watykanu, tam – z krótką przerwą na pobyt części fotografii w American School of Rome – szczęśliwie doczekały końca wojny. W 1957 r. Stację Naukową PAU w Rzymie przejęła [[Polska Akademia Nauk]], która zadecydowała o przewiezieniu części fotografii do Polski. W Rzymie, aż do roku 2014 pozostawało jeszcze 5775 fotografii. Pozostała część zbioru, czyli jej zdecydowana większość, trafiła w latach 1972-1976 do [[Biblioteka Kórnicka|Biblioteki Kórnickiej]], skąd w latach 80. przeniesiona została do [[Instytut Sztuki PAN|Instytutu Sztuki PAN]]. Reaktywowana w 1989 r. Polska Akademia Umiejętności w Krakowie zwróciła się 9 lat później do [[Instytut Sztuki PAN|Instytutu Sztuki PAN]] z prośbą o zwrot przekazanej jej przez Karola Lanckorońskiej fototeki. W 1999 r. Instytut Sztuki PAN przekazał Polskiej Akademii Umiejętności darowany jej w roku 1929 przez Karola Lanckorońskiego zbiór fotografii<ref>{{Cytuj książkę|autor = Adam Korczyński |tytuł = Fototeka Lanckorońskich |datamiejsce = Rzym | rok= 2018 | seria = Lanckoroniana|isbn = 978-83-63305-47-5 | url= http://www.roma.pan.pl/images/files/conferenze/A.Korczynski_Fototeka_Lanckoronskich_e-book.pdf | strony =}}</ref>.
 
W Polsce fotografie z kolekcji Lanckorońskich po raz pierwszy publicznie zaprezentowane zostały na wystawie ''Z Fototeki Lanckorońskich'', zorganizowanej przez Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie w 2009 r., tj. w 80. rocznicę przekazania zbioru Polskiej Akademii Umiejętności<ref>''Z Fototeki Lanckorońskich: katalog wystawy'', Kraków 2009, s. 1-3.</ref>. Wybór zdjęć prezentowany był na wystawie ''Moda w XIX-wiecznym świecie islamu a ówczesne konflikty społeczno-kulturowe'' w 2013 r. w krakowskiej Space Gallery<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.spacegallery.com.pl/index.php?op=aktualnosci&id=125| tytuł = Wystawa z Fototeki Lanckorońskich PAU| data dostępu = 2013-05-19 | autor = | opublikowany = spacegallery.com.pl| praca = | data = 2012-05-14| język =}}</ref>.
Linia 17:
 
== Bibliografia ==
*A. {{Cytuj książkę|autor = Adam Korczyński, ''|tytuł = Fototeka Lanckorońskich'', |miejsce = Rzym | rok= 2018 (| seria = Lanckoroniana|isbn = 978-83-63305-47-5 | url= http://www.roma.pan.pl/images/files/conferenze/A.Korczynski_Fototeka_Lanckoronskich_e-book.pdf) }}
* ''Z Fototeki Lanckorońskich: katalog wystawy'', Kraków 2009, {{ISBN|978-83-60184-04-2}}.
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=65432 A. Korczyński, ''Ślady ekspedycji archeologicznych do Azji Mniejszej w świetle Fototeki Lanckorońskich PAU'', „Krakowski Rocznik Archiwalny”, t. 16 (2010), s. 99-111]
*A. Korczyński, ''Fototeka Lanckorońskich'', Rzym 2018 (http://www.roma.pan.pl/images/files/conferenze/A.Korczynski_Fototeka_Lanckoronskich_e-book.pdf)
 
[[Kategoria:Polska Akademia Umiejętności]]