Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: korekta wielkości nagłówków |
edycja "Historii" z kalendarium do opisu z podziałem na okresy czasowe. |
||
Linia 39:
== Historia ==
=== '''Szkoła Lubrańskiego (1519-1780)''' ===
Początki akademickości w Poznaniu sięgają Szkoły Lubrańskiego (nazywanej także [[Akademia Lubrańskiego|Akademią]] lub Collegium). Była to druga w kraju, obok krakowskiej, uczelnia o charakterze akademickim. Starania o powstanie Akademii podjął biskup poznański [[Jan Lubrański]]. 29 lipca 1519 roku biskup uzyskał przywilej królewski od króla [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]] na powołanie akademii kształcącej na poziomie uczelni wyższej. Akademia nie miała jednak prawa nadawania stopni naukowych – w tym względzie [[Uniwersytet Jagielloński|Akademia Krakowska]] posiadała monopol. Szkoła Lubrańskiego nie przetrwała jednak próby czasu – zamknięto ją w 1780 roku w wyniku reform [[Komisja Edukacji Narodowej|Komisji Edukacji Narodowej]].
=== '''Starania o odrodzenie akademickości''' (1780-1861) ===
Poznaniacy protestowali przeciwko działaniom KEN pozbawiającym miasto oprócz Akademii, także Kolegium Jezuickiego. W miejsce zamkniętych ośrodków otwarto sześcioklasową Szkołę Wydziałową podlegającą krakowskiej Szkole Głównej Koronnej. Mieszkańcy Poznania domagali się utworzenia trzeciej w kraju Szkoły Głównej (oprócz krakowskiej jednostki Szkoła Główna działała także w Wilnie).W wyniku buntu poznaniaków otwarto tzw. szkołę narodową, czyli wojewódzką.
Okres zaborów nie sprzyjał zabiegom u powrót akademickości do Poznania. Ponieważ zaborca pruski potrzebował dobrze wykształconych urzędników, postawiono na rozwój uniwersytetów w Królewcu i Frankfurcie nad Odrą. W ten sposób narzucano Polakom kulturę niemiecką oraz sprzyjano asymilacji społeczeństwa. Składane przez deputowanych polskich petycje w sprawie utworzenia uniwersytetu były odrzucane na sejmach krajowych: w 1827 roku wniosek złożył Hieronim Zakrzewski z powiatu śremskiego, w 1843 roku ziemianin Wojciech Lipski. W 1851 roku August Cieszkowski podjął starania w sejmie pruskim w Berlinie – nadal bezskutecznie. Hrabia wniosek ponowił kilkukrotnie, po raz ostatni w 1861 roku – za każdym razem otrzymując decyzję odmowną z różnych przyczyn, od stałej niechęci rządu pruskiego począwszy, a kończąc na braku zrozumienia u innych posłów konieczności walki o polska edukację.
Jako kompromis, w odpowiedzi na konieczność kształcenia w ośrodkach niemieckich oraz brak możliwości utworzenia uniwersytetu w Poznaniu, powstał pomysł utworzenia tzw. uniwersytetu krajowego o charakterze niemiecko-polskim. Pomimo entuzjazmu jaki wzbudzał projekt, finalnie zakończył się fiaskiem. Tym samym upadły starania o odrodzenie akademickości w Poznaniu w okresie zaborów.
=== '''Akademia Królewska''' (1903-1918) ===
4 listopada 1903 roku powstała w Poznaniu uczelnia wyższego typu - Akademia Królewska, choć nie przyznano jej uprawnień do nadawania stopni i dyplomów naukowych. Na potrzeby jednostki wybudowano gmach dzisiejszego [[Collegium Minus w Poznaniu|Collegium Minus]] oraz budynek obecnej [[Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu|Biblioteki Uniwersyteckiej UAM]].
=== '''Początki Uniwersytetu Polskiego (1919-1939)''' ===
Akademia działała do 1918 roku, w którym rozpoczęto przygotowania do powołania polskiego uniwersytetu. Powołano „Komisję Organizacyjną Uniwersytetu Polskiego w Poznaniu”, w skład której weszli dr [[Heliodor Święcicki]], ks. dr [[Stanisław Kozierowski]], dr hab. [[Józef Kostrzewski]] oraz dr hab. [[Michał Sobeski]]. Owocem prac Komisji było powołanie, dekretem Komisariatu [[Naczelna Rada Ludowa|Naczelnej Rady Ludowej]] z dnia 30 stycznia 1919 roku, Wydziału Filozoficznego. W połowie maja 1919 roku rozpoczął działalność Wydział Prawa pod przewodnictwem prof. Antoniego Peretiatkowicza. Jesienią 1920 roku powołano Wydział Lekarski, nad którym pieczę sprawował prof. Adam Wrzosek.
Uniwersytet sięgnął do tradycji z XIX wieku i organizował Powszechne Wykłady Uniwersyteckie. Służyły one promowaniu uczelni i nauki. Inicjatorem akcji był [[Józef Kostrzewski]]. W Poznaniu i okolicach prowadzono otwarte wykłady przez uniwersyteckich profesorów oraz specjalistów reprezentujących poszczególne dziedziny nauki.
* 1976 – utworzono [[Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Historyczny]] i [[Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Nauk Społecznych]], w miejsce [[Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydziału Filozoficzno-Historycznego]].▼
7 maja 1019 roku Wszechnica Piastowska rozpoczęła działalności, a w czerwcu 1919 roku dokonano wyboru pierwszego senatu uniwersyteckiego. Pierwszym rektorem został „ojciec-założyciel” prof. Heliodor Święcicki, który do sprawowania tej funkcji został wybrany aż sześciokrotnie. 10 kwietnia 1920 roku zmieniono nazwę Wszechnicy na Uniwersytet Poznański.
* 1978 – zawarcie umowy o współpracy naukowej ze [[Strasburg|strasburskim]] [[Université de Strasbourg II|Université des Sciences Humaines]] (ob. Uniwersytet im. [[Marc Bloch|Marca Blocha]]) – początek dorocznych dwustronnych sesji naukowych▼
Uniwersytet był jednym z sześciu działających w kraju w [[II Rzeczpospolita|Drugiej Rzeczypospolitej]]. Od początku był ośrodkiem polskiej myśli zachodniej oraz badań niemcoznawczych. Poza prężnie działającą kadrą naukową, sam Uniwersytet przeszedł zmiany strukturalne: w 1921 roku Wydział Prawa i Nauk Ekonomiczno – Politycznych zmieniono na Wydział Prawno – Ekonomiczny, 6 sierpnia 1919 roku utworzono Wydział Rolniczo – Leśny, a 25 kwietnia 1920 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Wydziału Lekarskiego<ref>{{Cytuj |autor = prof. Grzegorz Łukomski |tytuł = Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pięć wieków tradycji. |data = |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = amu.edu.pl |url = https://amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0015/50523/Uniwersytet-im.-Adama-Mickiewicza-w-Poznaniu-Piec-wiekow-tradycji.pdf}}</ref>. W listopadzie 1925 roku przemianę przeszedł Wydział Filozoficzny – został przekształcony w Wydział Matematyczno – Przyrodniczy oraz Wydział Humanistyczny. Wydział Lekarski pozostawiono w formie niezmienionej.
=== '''Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich/Uniwersytet Rzeszy w Poznaniu (1940-1945)''' ===
* 1 września 1984 – utworzono [[Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Biologii]] i [[Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych]], w wyniku przekształcenia Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi.▼
W okresie II Wojny Światowej w Poznaniu, w miejsce Uniwersytetu Poznańskiego, otwarto [[Reichsuniversität Posen]]. Uniwersytet Rzeszy w Poznaniu nie był kontynuatorem Uniwersytetu Poznańskiego. Była to jednostka prowadzona głównie przez Niemców, której celem była likwidacja polskiej nauki i propagowanie ideologii nazistowskiej. W związku ze zdewastowaniem przez Niemców w 1939 roku budynków i laboratoriów badawczych oraz brakiem kadry naukowej, jednostka nie rozwijała się tak jak zakładano.
* 1988 – powstanie [[Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej]] (wydzielenie go z Wydziału Filologicznego)▼
Pod koniec wojny Uniwersytet Rzeszy przestał działać.
W czasie okupacji niemieckiej wykładowcy Uniwersytetu Poznańskiego współtworzyli tzw. tajny [[Uniwersytet Ziem Zachodnich]]<ref>{{Cytuj |autor = Grzegorz Łukomski |tytuł = Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich 1940 - 1945 |data = 2018 |data dostępu = 2018-12-19 |url = https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/24123}}</ref>, działający w [[Warszawa|Warszawie]] do wybuchu [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]].
* 1993 – utworzono [[Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Matematyki i Informatyki]] oraz [[Wydział Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Fizyki]], w miejsce Wydziału Matematyki i Fizyki.▼
* 1993 – utworzono [[Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Studiów Edukacyjnych]], jako 11. wydział uczelni, w wyniku przekształcenia Instytutu Pedagogiki, istniejącego w ramach [[Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydziału Nauk Społecznych]].▼
=== '''Uniwersytet w okresie PRL (1945-1989)''' ===
Uniwersytet Poznański wznowił działalność w kwietniu 1945 roku. Nowe władze podjęły decyzję o dezintegracji Uniwersytetu poprzez zmiany w strukturze organizacyjnej:
* 1 września 2002 – utworzono [[Wydział Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu]], jako 13. wydział uczelni, w wyniku przekształcenia tamtejszego Instytutu Pedagogiczno-Artystycznego (uchwała Senatu UAM z 25 marca 2002).▼
* w I 1950 roku powstała Akademia Medyczna utworzona z Wydziału Lekarskiego, Studium Stomatologicznego oraz Wydziału Farmaceutycznego, a Studium Wychowania Fizycznego przekształcono w Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego,
* 1 stycznia 2012 – utworzono [[Wydział Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Anglistyki]], jako 15. wydział uczelni, w wyniku przekształcenia Instytutu Filologii Angielskiej, istniejącego w ramach [[Wydział Neofilologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydziału Neofilologii]] (zarządzenie Rektora UAM z 15 grudnia 2011).▼
* w I 1952 roku powstała Wyższa Szkoła Rolnicza z Wydziału Rolniczego, Studium Ogrodniczego oraz Wydziału Leśnego.
Poza zmianami organizacyjnymi, nastąpiły również zmiany strukturalne:
* w IX 1951 roku wydział Matematyczno – Przyrodniczy przekształcono w Wydział Biologii i Nauk o Ziemi oraz Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii,
* z Wydziału Humanistycznego również w 1951 roku wyodrębniono Wydział Filologiczny, a w 1952 roku Wydział Filozoficzno – Historyczny, który
▲* w 1976
▲*
▲* w 1988
31 grudnia 1955 roku zmieniono nazwę z Uniwersytetu Poznańskiego na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, a w 1977 rozpoczęto budowę [[Kampus Morasko|Kampusu Morasko]] w północnej części miasta, będącego siedzibą m.in. siedmiu wydziałów UAM.
▲
=== '''Uniwersytet dzisiaj (1989-…)''' ===
W 1992 roku jako kontynuację procesu umiędzynarodowienia UAM rozpoczął współpracę z [[Europejski Uniwersytet Viadrina|Europejskim Uniwersytetem Viadrina we Frankfurcie nad Odrą]], której efektem jest utworzenie [[Collegium Polonicum w Słubicach]]. Uniwersytet podpisał umowy o współpracy m.in. z [[:en:Amirkabir_University_of_Technology|Amirkabir University of Technology]] w Teheranie, [[:en:University_of_Kiel|Uniwersytetem im. Christiana Alberta w Kilonii]] czy University of Law and Political Science of Bamako. Od 2012 roku UAM jest także członkiem EUPRIO<ref>{{Cytuj |tytuł = Euprio subscription, Communicators network higher education |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = EUPRIO |url = https://www.euprio.eu/membership/member-institutions/ |język = en-US}}</ref>, Stowarzyszenia Pracowników Public Relations i Komunikacji Uniwersytetów Europejskich. W 2016 roku [[Komisja Europejska]] przyznała Uniwersytetowi wyróżnienie "HR Excellence in Research"<ref>{{Cytuj |autor = Administrator strony UAM |tytuł = HR Excellence in Research - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = amu.edu.pl |url = https://amu.edu.pl/uniwersytet/o-uam/hr-excellence-in-research |język = pl}}</ref> w ramach strategii ''Human Resources Strategy for Researchers'', która skupia się na podnoszeniu atrakcyjności warunków pracy i rozwoju kariery naukowców w krajach [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].
W wolnej Polsce kontynuowano przemiany strukturalne uczelni i tak:
▲* w 1993
* w 1998 roku powstał [[Wydział Teologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydział Teologiczny]],
▲*
▲*
▲*
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest otwarty na wymianę akademicką, współpracę międzyuczelnianą oraz upowszechnianie nauki. UAM oferuje swoim studentom możliwość wymiany akademickiej w ramach projektu MOST<ref>{{Cytuj |tytuł = STRONA GŁÓWNA |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = most.amu.edu.pl |url = http://most.amu.edu.pl/index.php/strona-glowna}}</ref> oraz Erasmus+<ref>{{Cytuj |tytuł = Erasmus+ - Strona główna |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = erasmus.amu.edu.pl |url = https://erasmus.amu.edu.pl/}}</ref> - w ramach tego drugiego z wymiany korzystać może także kadra naukowa i administracyjna. A mieszkańcom Poznania, jako "Uniwersytet Zaangażowany"<ref>{{Cytuj |autor = Administrator strony UAM |tytuł = Relacje z otoczeniem - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = amu.edu.pl |url = https://amu.edu.pl/wspolpraca/relacje-z-otoczeniem |język = pl}}</ref> oferuje szeroki wachlarz zajęć w ramach Uniwersytetu Kolorowego<ref>{{Cytuj |tytuł = Kolorowy Uniwersytet |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = kolorowyuniwersytet.amu.edu.pl |url = http://kolorowyuniwersytet.amu.edu.pl/}}</ref>, którego adresatami są dzieci, oraz Uniwersytetu Otwartego<ref>{{Cytuj |autor = Rafał Piechocki (PrometSoft) |tytuł = Aktualności Uniwersytetu Otwartego UAM - Uniwersytet Otwarty UAM |data dostępu = 2018-12-19 |opublikowany = uo.amu.edu.pl |url = https://uo.amu.edu.pl/aktualnosci |język = pl}}</ref>.
Dla wzmocnienia aspektu praktycznego kształcenia, komercjalizacji badań oraz wspierania przedsiębiorczości akademickiej uczelnia współrealizuje projekt Wielkopolskiej Platformy Innowacyjnej, powołała Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii oraz Radę Gospodarczą przy Rektorze UAM.
Rok akademicki 2018/2019 jest rokiem jubileuszowym - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu świętuje stulecie istnienia Uniwersytetu Poznańskiego, a także w wymiarze symbolicznym pięć wieków tradycji akademickiej.
== Kształcenie ==
|