Energetyka jądrowa: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Energy-trends-2013.svg|mały|500px|Wykorzystanie różnych źródeł energii przez ludzkość w latach 2000-20132000–2013 w [[Tonatona oleju ekwiwalentnego|Mtoe]] (przedstawione w skali logarytmicznej) i wykres[[ekstrapolacja trendu(matematyka)|ekstrapolacja]] do roku 2020<ref name=bp>{{Cytuj pismo | tytuł = BP Statistical World Energy Review 2014 | url =http://web.archive.org/web/20151010114201/http://www.bp.com/en/global/corporate/about-bp/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html | wydawca = [[BP (koncern)|BP]] | data = 16 czerwca 2014 | data dostępu = 16 czerwca 2014 | język = en}}</ref>.

|{{legenda|DarkOliveGreen|Ropa[[ropa naftowa]]}}||{{legenda|DarkBlue|Hydroenergetyka[[elektrownia wodna|hydroenergetyka]]}}||{{legenda|Green|Biopaliwa[[biopaliwo|biopaliwa]]}}

|{{legenda|SaddleBrown|Węgiel[[węgle kopalne|węgiel]]}}||{{legenda|OrangeRed|Energia[[energia jądrowa]]}}||{{legenda|Gold|Energia[[energetyka słoneczna|energia słoneczna]]}}

|{{legenda|YellowGreen|Gaz[[gaz ziemny]]}}||{{legenda|LightSkyBlue|Energia[[energia wiatru|energia wiatrowa]]}}||{{legenda|DarkOrange|Energia[[energia geotermicznageotermalna]]}}

'''Energetyka jądrowa''' – zespół zagadnień związanych z uzyskiwaniem na skalę przemysłową [[Energiaenergia jądrowa|energii jądrowej]], czyli [[energia (fizyka)|energii]] pochodzącej z [[Rozszczepienierozszczepienie jądra atomowego|rozszczepieniarozszczepiania]] ciężkich jąder pierwiastków ciężkich (głównie [[Uranuran (pierwiastek)|uranu]] 235).

Energię jądrową pozyskuje się głównie w wyniku rozszczepienia jąder atomowych w [[reaktor jądrowy|reaktorach jądrowych]] w [[elektrownia jądrowa|elektrowniach jądrowych]] i na okrętach jądrowych. W niewielkim stopniu wykorzystuje się energię rozpadów promieniotwórczych np. w zasilaczach izotopowych (SNAP). [[Energetyka]] jądrowa obejmuje również problemy związane z wydobyciem uranu, przeróbką [[paliwo jądrowe|paliwa jądrowego]] oraz składowaniem odpadów jądrowych. Pierwsze elektrownie jądrowe pojawiły się w latach pięćdziesiątych, dynamiczny rozwój tej dziedziny rozpoczął się w 2. połowie lat sześćdziesiątych, w związku ze wzrostem kosztów energii uzyskiwanej ze spalania [[kopalina|kopalin]]. Rozwój ten został prawie wstrzymany po [[Katastrofakatastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu|katastrofie w Czarnobylu]]. W ostatnich latach obserwuje się działania świadczące o wzroście zainteresowania oraz powrót do planów rozwoju energetyki jądrowej.

9 lipca 1997 parlament Austrii przyjął w głosowaniu pozostanieuczynienie republiki państwem [[ruch antynuklearny|antynuklearnym]]. Do konstytucji Republiki Austrii został wpisany zakaz budowy elektrowni jądrowych oraz zakaz składowania materiałów jądrowych a także ich transportu do i przez terytorium Austrii<ref>[https://www.oecd-nea.org/law/legislation/austria/austria-nonnuclear-act.pdf Federal Constitutional Act for a Nonnuclear Austria]</ref>. Niemcy realizują program wyłączenia wszystkich reaktorów jądrowych do końca 2022 r.<ref>[http://wyborcza.pl/1,76842,9690053,Niemcy_wylacza_wszystkie_elektrownie_atomowe_do_2022.html Niemcy wyłączą wszystkie elektrownie atomowe do 2022 r.]</ref>. Francja przyjęła i realizuje program obniżenia udziału energetyki jądrowej w produkcji energii elektrycznej do 50% w 2025 r.<ref>{{Cytuj | url=http://www.ambafrance-pl.org/Wywiad-z-Ambasadorem-dla-Przegladu | tytuł=Wywiad Ambasadora o energii - La France en Pologne - Ambassade de France en Pologne<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.ambafrance-pl.org | język=fr | data dostępu=2017-11-23}}</ref>. Rząd Belgii przyjął program wyłączenia wszystkich reaktorów jądrowych do 2025 roku, gdy ich wiek osiągnie 40 lat<ref>[http://www.world-nuclear-news.org/NP-Belgian-government-approves-life-extensions-1912145.html World Nuclear News: Belgian government approves life extensions]</ref>. Szwajcaria zamierza wycofać się z energetyki jądrowej, zamykając pierwszą elektrownię jądrową w 2019, a ostatnią w 2034 roku<ref>[http://derstandard.at/1304552826299/Ab-2019-Schweiz-plant-Atomausstieg Schweiz plant Atomausstieg]</ref>.

Do 2030 Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej przewiduje wzrost mocy elektrowni jądrowych na świecie do 400 GW w wariancie minimalnym i do 699 GW w wariancie maksymalnym. Od katastrofy w Fukushimie co roku globalne prognozy MAEA dot.dotyczące mocy zainstalowanej w 2030 r. (minimalna i maksymalna) są obniżane<ref>[http://www.iaea.org/About/Policy/GC/GC58/GC58InfDocuments/English/gc58inf-6_en.pdf IAEA: International Status and Prospects for Nuclear Power 2014]</ref>.

Debata na temat energii jądrowej dotyczy kontrowersji<ref name="MacKenzie">{{Cytuj pismo | autor = James J. MacKenzie | tytuł = The Nuclear Power Controversy by Arthur W. Murphy | czasopismo = The Quarterly Review of Biology | wydanie = 4 | wolumin = 52 | strony = 467-468 | data = 1977 | url= http://www.jstor.org/stable/2823429|doi=10.2307/2823429}}</ref><ref>Walker, J. Samuel (2004). Three Mile Island: A Nuclear Crisis in Historical Perspective (Berkeley: University of California Press), s. 10-11.</ref> towarzyszących rozwojowi i stosowaniu [[reaktor jądrowy|reaktorów nuklearnych]] do wytwarzania [[energia elektryczna|energii elektrycznej]] z [[paliwo jądrowe|paliwa jądrowego]] dla celów pokojowych. Szczyt tej debaty przypada na lata 70. i 80., kiedy w niektórych państwach „osiągnęła intensywność bez precedensu w historii kontrowersji technologicznych”<ref>Herbert P. Kitschelt. [Political Opportunity and Political Protest: Anti-Nuclear Movements in Four Democracies] British Journal of Political Science, Vol. 16, No. 1, 1986, s. 57.</ref><ref>Jim Falk (1982). Global Fission: The Battle Over Nuclear Power, Oxford University Press.</ref>. Zwolennicy energii nuklearnej uważają, że jest to [[zrównoważony rozwój|zrównoważone źródło energii]], które zmniejsza emisje węglowe i zwiększa [[bezpieczeństwo energetyczne]] poprzez zmniejszanie zależności od importowanych źródeł energii<ref>[http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aXb5iuqdZoD4&refer=us U.S. Energy Legislation May Be 'Renaissance' for Nuclear Power.]</ref>. Utrzymują, że energetyka jądrowa praktycznie nie wytwarza konwencjonalnych zanieczyszczeń powietrza, takich jak [[Gaz cieplarniany|gazy cieplarniane]] i [[smog]], w przeciwieństwie do jej głównej alternatywy w postaci [[paliwa kopalne|paliw kopalnych]]. Wierzą także, że energia nuklearna jest jedynym dostępnym dla większości państw zachodnich sposobem na osiągnięcie niezależności energetycznej. M. King Hubbert uważał, że zasoby ropy wkrótce się [[Peak oil|wyczerpią]], a [[uran (pierwiastek)|uran]] ma większą przyszłość jako źródło energii<ref>[http://www.hubbertpeak.com/hubbert/1956/1956.pdf M. King Hubbert (1956-06). "Nuclear Energy and the Fossil Fuels 'Drilling and Production Practice'" (PDF). API. s. 36. ]</ref>. Zwolennicy energetyki jądrowej sądzą, że ryzyko związane z przechowywaniem [[odpady promieniotwórcze|odpadów radioaktywnych]] jest niskie i może być jeszcze zmniejszone przez zastosowanie najnowszych technologii w nowoczesnych reaktorach, a poziom [[bezpieczeństwo jądrowe|bezpieczeństwa działania elektrowni jądrowych]] w świecie zachodnim jest doskonały w porównaniu do innych rodzajów elektrowni<ref>[http://www.phyast.pitt.edu/~blc/book/BOOK.html Bernard Cohen. "The Nuclear Energy Option".]</ref>. Przeciwnicy podkreślają, że energia nuklearna stwarza wiele zagrożeń dla ludzi i środowiska<ref>[http://www.projectcensored.org/top-stories/articles/4-nuclear-waste-pools-in-north-carolina/ "Nuclear Waste Pools in North Carolina". Projectcensored.org.]</ref><ref>[http://www.ncwarn.org/?cat=18 NC WARN » Nuclear Power]</ref><ref>[http://www.southernstudies.org/2009/04/post-4.html Sturgis, Sue. "Investigation: Revelations about Three Mile Island disaster raise doubts over nuclear plant safety". Southernstudies.org.]</ref>. Wskazują na ogromne ryzyko związane z transportem i przechowywaniem [[odpady promieniotwórcze|odpadów radioaktywnych]], niebezpieczeństwo [[proliferacja (politologia)|rozprzestrzeniania broni jądrowej]] i terroryzmu, zagrożeniami dla zdrowia i szkody dla środowiska wynikające z wydobywania uranu<ref>[http://www.energyblueprint.info/fileadmin/media/documents/energy_revolution.pdf Greenpeace International and European Renewable Energy Council (2007). Energy Revolution: A Sustainable World Energy Outlook, s. 7.]</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=Kn6YhNtyVigC&pg=PA44&lpg=PA44&dq=shoreham+nuclear+power+plant+protests&source=web&ots=rmz3LVr6tR&sig=sHGK4uiUQ8KKAynuBqZa7NWqYzo Giugni, Marco (2004). Social Protest and Policy Change: Ecology, Antinuclear, and Peace Movements.]</ref>. Zauważają także, że reaktory same w sobie są ogromnymi, złożonymi maszynami, w których możliwe są awarie, a w przeszłości mieliśmy do czynienia z poważnymi [[wypadek jądrowy|wypadkami nuklearnymi]]<ref name="The costs of failure"/><ref>Stephanie Cooke (2009). In Mortal Hands: A Cautionary History of the Nuclear Age, Black Inc., s. 280.</ref>. Przeciwnicy energetyki jądrowej nie wierzą, że ryzyko związane z funkcjonowaniem reaktorów nuklearnych może być zmniejszone poprzez zastosowanie nowych technologii. Podkreślają także, że gdy będziemy rozpatrywać wszystkie fazy pozyskiwania energii jądrowej (łącznie z wydobywaniem uranu i likwidacją elektrowni), energia jądrowa nie jest niskowęglowym źródłem energii<ref>Kurt Kleiner. Nuclear energy: assessing the emissions Nature Reports, Vol. 2, October 2008, s. 130-131</ref><ref>Mark Diesendorf (2007). Greenhouse Solutions with Sustainable Energy, University of New South Wales Press, s. 252.</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20110706120342/http://www.ceem.unsw.edu.au/content/userDocs/NukesSocialAlternativesMD.pdf Mark Diesendorf. Is nuclear energy a possible solution to global warming?]</ref>.

* [[Environmentalists for Nuclear Energy]] (Stowarzyszenie Ekologów na Rzeczrzecz Energii Nuklearnej).

Od około 2001 roku pojęcia „renesans nuklearny” używa się dla określenia możliwej odnowy przemysłu energii jądrowej, spowodowanej przez rosnące ceny paliw kopalnych oraz dążenie do ograniczenia emisji [[Gaz cieplarniany|gazów cieplarnianych]]. Odrębnym czynnikiem jest także zdolność do zapewnienia [[bezpieczeństwo energetyczne|nieprzerwanych dostaw elektryczności]] na poziomie krajowym. Jak mawiają Francuzi, „Nie mamy [[węgiel kamienny|węgla]], nie mamy [[ropa naftowa|ropy]], nie mamy [[gaz ziemny|gazu]], nie mamy wyboru”<ref>”Nuclear renaissance faces realities”. Platts. [http://www.platts.com/Nuclear/Resources/News Features/nukeinsight]</ref>. Poprawa bezpieczeństwa [[reaktor jądrowy|reaktorów jądrowych]] oraz słabnąca pamięć o najbardziej znanych [[wypadek jądrowy|wypadkach nuklearnych]] z przeszłości ([[Wypadek w elektrowni jądrowej Three Mile Island|Three Mile Island]] w 1979 i [[katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu|Czarnobyl]] w 1986), jak również o przekraczaniu zakładanych kosztów budowy elektrowni w latach 70. i 80. powodują spadek społecznego oporu przed budową nowych elektrowni jądrowych<ref>[http://www.world-nuclear.org/info/inf104.html The Nuclear Renaissance. World Nuclear Association.]</ref>.

Nowe [[reaktor jądrowy|reaktory jądrowe]], będące w trakcie budowybudowie w [[Elektrownia Jądrowa Olkiluoto|Finlandii]] i [[Flamanville (Manche)|Francji]], miały przyczynić się do renesansu nuklearnego, ale borykają się z problemami opóźnienia i przekraczają 2-3 krotnie zakładany budżet<ref>[http://www.nytimes.com/2009/05/29/business/energy-environment/29nuke.html?ref=global-home James Kanter. In Finland, Nuclear Renaissance Runs Into Trouble. New York Times, 28.05.2009 ]</ref><ref>[http://greeninc.blogs.nytimes.com/2009/05/29/is-the-nuclear-renaissance-fizzling James Kanter. Is the Nuclear Renaissance Fizzling? Green, 29.05.2009.]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8138869.stm Rob Broomby. Nuclear dawn delayed in Finland. BBC News, 08.07.2009.]</ref>. W Chinach buduje się obecnie 25 nowych reaktorów<ref name="Nuclear Power of China">[http://www.world-nuclear.org/info/inf63.html Nuclear Power in China.]</ref>, a kolejne powstają w Korei Południowej, Indiach i Rosji. Z drugiej strony co najmniej 100 starszych i mniejszych reaktorów „prawdopodobnie zostanie zamkniętych w ciągu najbliższych 10-15 lat”<ref>[http://www.smh.com.au/business/taking-stock-of-nuclear-renaissance-that-never-was-20100817-128ky.html Michael Dittmar. Taking stock of nuclear renaissance that never was. Sydney Morning Herald. 18.08.2010. ]</ref> a przemysł jądrowy nawet nie odbudowuje swoich historycznych mocy wytwórczych - trudno zatem mówić o renesansie energetyki jądrowej<ref>http://www.worldnuclearreport.org World Nuclear Industry Status Report</ref>.

W 2007 roku ostatnim komercyjnym reaktorem jądrowym w Stanach Zjednoczonych był reaktor Watts Bar 1 w [[Tennessee]]. Rozpoczął pracę 7 lutego 1996 r. Często przytacza się go jako dowód sukcesu globalnej kampanii na rzecz wycofania energii jądrowej. JednakżeJednak zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie nadal kontynuuje się inwestycje w badania i rozwój energii nuklearnej, a część ekspertów przemysłu nuklearnego<ref>[http://nuclear.inl.gov/docs/papers-presentations/ga_tech_woodruff_3-4.pdf Nuclear Energy’s Role in Responding to the Energy Challenges of the 21st Century. Idaho National Engineering and Environmental Laboratory.]</ref> przewiduje, że niedobory [[energia elektryczna|energii elektrycznej]], rosnące ceny paliw kopalnych, [[zmiana klimatu|globalne ocieplenie]], emisje metali ciężkich w elektrowniach zasilanych paliwami kopalnymi, nowe technologie oraz krajowe [[bezpieczeństwo energetyczne]] doprowadzą do ponownego wzrostu popytu na elektrownie jądrowe. Przeciwnicy energetyki jądrowej wskazują na potencjał zwiększania efektywności energetycznej oraz szybko spadające ceny [[odnawialne źródła energii|odnawialnych źródeł energii]] jako konkurencję, która powoduje spadek zainteresowania energetyką jądrową<ref>[http://www.worldnuclearreport.org/ World Nuclear Industry Status Report]</ref>.

W 2010 roku rząd prezydenta [[Barack Obama|Obamy]] uruchomił nowe gwarancje kredytowe oraz szczególną formę ubezpieczenia od ewentualnego "załamania„załamania procesu legislacyjnego"legislacyjnego” (''breakdown in the regulatory process''), która ma zwiększyć stabilność prawną inwestycji jądrowych. Do 2020 roku planowane jest uruchomienie 30 nowych reaktorów. Jedną z proponowanych innowacji jest ścisła standaryzacja konstrukcji reaktorów, co ma służyć z jednej strony zwiększeniu ich bezpieczeństwa (standaryzacja zabezpieczeń i procedur) a z drugiej strony obniżyć koszty konstrukcyjne i operacyjne<ref>{{cytuj książkę |tytuł=The Quest: Energy, Security, and the Remaking of the Modern World |autor=Daniel Yergin|rok=2012 |isbn=978-0143121947}}</ref>.

W 2011 roku 60sześćdziesiąt krajów ogłosiło rozpoczęcie programów nuklearnych (co nie jest jednoznaczne z rozpoczęciem budowy EJ a tym bardziej uruchomieniem elektrowni)<ref>[http://www.straitstimes.com/BreakingNews/World/Story/STIStory_770616.html New countries go nuclear despite Fukushima: UN official<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. W 2012 roku Japonia, do tej pory czerpiąca 1/3 energii z elektrowni jądrowych, wyłączyła wszystkie swoje 50 reaktorów<ref>{{Cytuj | url=http://wiadomosci.wp.pl/japonczycy-wylaczyli-ostatni-reaktor-atomowy-6036450689008769a | tytuł=Japończycy wyłączyli ostatni reaktor atomowy - WP Wiadomości<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=wiadomosci.wp.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-23}}</ref>. Ponowne ich uruchomione może zabrać nawet kilka lat<ref>{{Cytuj | url=http://www.world-nuclear.org/info/inf79.html | tytuł=Nuclear Power in Japan &#124; Japanese Nuclear Energy - World Nuclear Association<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.world-nuclear.org | data dostępu=2017-11-23}}</ref>, a wokół tematu toczy się burzliwa dyskusja między rządem, partiami opozycyjnymi, samorządami<ref>http://www.reuters.com/article/2015/02/06/us-japan-nuclear-restart-idUSKBN0LA08320150206 Japan aims to restart nuclear reactor in June: sources</ref>.

* [[Energetykaruch antynuklearny]]