Skrajny Granat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Selso (dyskusja | edycje)
używa się różnych wyrażeń
Selso (dyskusja | edycje)
szczegółowe uźródłowienie, drobne redakcyjne
Linia 22:
[[Plik:Granaty a3.jpg|mały|240px|Masyw Granatów widziany z [[Kościelec (Tatry)|Kościelca]]]]
 
'''Skrajny Granat''' (2225 m, [[njęzyk słowacki|słow.p]] ''Predný Granát'', [[język niemiecki|niem.m]] ''Nördliche Granatenspitze '', [[język węgierski|węg.]] ''Északi-Gránát-csúcs'')<ref name=slownik>{{Cytuj stronę |url=http://web.archive.org/web/20060924174537/http://www.fsz.bme.hu:80/mtsz/mhk/nevtar/nevtarpl.htm |tytuł=Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych|data dostępu =2018-09-02}}</ref>) – najniższy i najbardziej na wschód wysunięty z trzech wierzchołków masywu [[Granaty|Granatów]] w długiej [[wschodnia grań Świnicy|wschodniej grani Świnicy]] w polskich [[Tatry Wysokie|Tatrach Wysokich]],. Znajduje położonysię na trasie [[Orla Perć|Orlej Perci]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=Radwańska-Paryska | imię=Zofia | autor link= Zofia Radwańska-Paryska | nazwisko2= Paryski | imię2=Witold Henryk | autor link2= Witold Henryk Paryski | tytuł= Wielka encyklopedia tatrzańska | data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Górskie | miejsce=Poronin | isbn=83-7104-009-1}}</ref>.
 
== Topografia ==
Skrajny Granat jest szczytem [[zwornik (geografia)|zwornikowym]] – od grani łączącej [[Kozi Wierch]] z [[Buczynowe Turnie|Buczynowymi Turniami]] (zmieniającej tu kierunek na wschodni) w jego wierzchołku odchodzi na północ krótsza grań [[Żółta Turnia|Żółtej Turni]] – [[północna grań Skrajnego Granatu]]. Szczyt graniczy od południa z [[Pośredni Granat|Pośrednim Granatem]] (2234 m), od którego oddzielony jest [[Skrajna Sieczkowa Przełączka|Skrajną Sieczkową Przełączką]] (2197 m). Trzeci, najwyższy z Granatów to [[Zadni Granat]] (2240 m), położony na południe od Pośredniego Granatu. W kierunku wschodnim grań opada z wierzchołka Skrajnego Granatu na [[Granacka Przełęcz|Granacką Przełęcz]], oddzielającą go od [[Orle Turniczki|Orlich Turniczek]] w masywie [[Orla Baszta|Orlej Baszty]]. WZ graniracji północnejzwornikowego pomiędzypołożenia SkrajnymSkrajny GranatemGranat a [[Wierch pod Fajki|Wierchem pod Fajki]]góruje położonenad trzema kolejnodolinami:
* [[Pańszczycka Przełączka Wyżnia]],
* [[Pańszczyckie Czuby]]:
** [[Zadnia Pańszczycka Czuba]],
** [[Pańszczycka Przełączka Pośrednia]],
** [[Skrajna Pańszczycka Czuba]],
* [[Pańszczycka Przełęcz]].
 
Z racji zwornikowego położenia Skrajny Granat góruje nad trzema dolinami:
* [[Dolina Gąsienicowa|Doliną Gąsienicową]] z [[Czarny Staw Gąsienicowy|Czarnym Stawem Gąsienicowym]] od zachodu,
* [[Dolina Pańszczyca|doliną Pańszczycą]] od północnego wschodu,
* [[Dolinka Buczynowa|Dolinką Buczynową]] (odgałęzieniem [[Dolina Roztoki|Doliny Roztoki]]) od południowego wschodu<ref name=cw>{{Cytuj książkę|imię=Władysław |nazwisko=Cywiński |autor link= Władysław Cywiński |tytuł=Granaty. Tatry. Przewodnik szczegółowy, tom 18 |miejsce=Poronin |rok=2013 |wydawca= Wyd. Górskie |isbn= 978-83-7104-046-7}}</ref>.
 
== Turystyka ==
Przez Skrajny Granat prowadzi [[szlak turystyczny|trasa]] Orlej Perci, pokonywana najczęściej w kierunku od [[Zawrat]]u na [[Krzyżne]] (odcinek Zawrat – Kozi Wierch jest jednokierunkowy). CzęśćPrzejście przez Granaty jest najłatwiejszym odcinkiem tej trasy, trudniejsze, ubezpieczone łańcuchami jest dopiero zejście na Granacką Przełęcz. Dalsza część szlaku od Skrajnego Granatu do przełęczy Krzyżne jest długim i trudnym odcinkiem, z którego nie ma po drodze żadnych szlaków zejściowych. Należy się z tym liczyć, kontynuując wędrówkę Orlą Percią po przejściu Granatów. Alternatywą jest zrezygnowanie z jej przejścia i zejście ze Skrajnego Granatu do Doliny Gąsienicowej szlakiem żółtym<ref name=dylag>{{Cytuj książkę |nazwisko=Dyląg |imię=Dariusz |tytuł=Orla Perć |wydawca= Oficyna Wydawnicza Rewasz|miejsce=Pruszków |rok=2012| |isbn=978-83-62460-23-6}}</ref>.
 
Od czasów wytyczenia szlaku Orlej Perci szczyt, podobnie jak sąsiednie, zyskał na popularności wśród turystów. Widok z niego dzięki położeniu szczytu jest rozleglejszy niż z Pośredniego i Zadniego Granatu. Ze Skrajnej Sieczkowej Przełączki opada do Doliny Gąsienicowej niebezpieczny [[Żleb Drège'a]], znany z wypadków<ref name=dylag/>..
 
Pierwszymi udokumentowanymi zdobywcami szczytów Granatów byli ksiądz [[Eugeniusz Janota]] i [[Bronisław Gustawicz]] wraz z przewodnikiem [[Maciej Sieczka|Maciejem Sieczką]]. Nie byli oni jednak pierwsi na wierzchołkach, bo podczas wyprawy 19 września 1867 r. znaleźli na Skrajnym Granacie ślady wcześniejszego pobytu człowieka<ref name=whp>{{Cytuj książkę |nazwisko=Paryski |imię=Witold Henryk |autor link=Witold Henryk Paryski |tytuł=Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część II. Zawrat – Żółta Turnia |data=1951 |wydawca=Sport i Turystyka |miejsce=Warszawa}}</ref>.
== Historia zdobycia ==
Pierwszymi udokumentowanymi zdobywcami szczytów Granatów byli ksiądz [[Eugeniusz Janota]] i [[Bronisław Gustawicz]] wraz z przewodnikiem [[Maciej Sieczka|Maciejem Sieczką]]. Nie byli oni jednak pierwsi na wierzchołkach, bo podczas wyprawy 19 września 1867 r. znaleźli na Skrajnym Granacie ślady wcześniejszego pobytu człowieka.
 
Pierwsze zimowe wejście na Skrajny Granat – [[Mariusz Zaruski]], [[Wacław Majewski (działacz turystyczny)|Wacław Majewski]], [[Władysław Pawlica]] i [[Stanisław Zdyb]] – 9 lutego 1910 r.<ref name=whp/>.
 
== Szlaki turystyczne ==
Linia 56 ⟶ 47:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
# {{Cytuj książkę | nazwisko= Barczyk | imię=Grzegorz | nazwisko2= Jakubowski (red.) | imię2=Ryszard | nazwisko3= Piechowski | imię3= Adam | nazwisko4= Żurawska | imię4= Grażyna | tytuł= Bedeker tatrzański | data=2000 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-13184-5}}
# {{Cytuj książkę | nazwisko= Nyka | imię=Józef | tytuł= Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV | data=2007 | wydawca=Trawers | miejsce=Latchorzew | isbn=978-83-60078-04-4}}
# {{Cytuj książkę | nazwisko=Radwańska-Paryska | imię=Zofia | autor link= Zofia Radwańska-Paryska | nazwisko2= Paryski | imię2=Witold Henryk | autor link2= Witold Henryk Paryski | tytuł= Wielka encyklopedia tatrzańska | data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Górskie | miejsce=Poronin | isbn=83-7104-009-1}}
 
{{Grań Świnica Krzyżne}}