Order Virtuti Militari: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MOs810 (dyskusja | edycje)
Linia 40:
 
Król zareagował natychmiast, ponieważ już od pewnego czasu nosił się z zamiarem ustanowienia takiego odznaczenia:
{{cytat|''Przyszło mi do głowy przesłać rodzaj medali owalnych, które z jednej strony mieścić będą moje imię, a z drugiej napis „Virtuti Militari”, a które będzie można nosić, tak jak [[Order Marii Teresy|krzyże orderu Marii Teresy]], na wąskiej wstążce podobnej do wstążki orderu Św. Stanisława. Będą to medale srebrne dla [[szeregowy]]ch i [[podoficer]]ów, a złote dla [[oficerOficer (wojsko)|oficerów]]ów'' – [[Stanisław August Poniatowski]] z listu do ks. [[Józef Poniatowski|Józefa Poniatowskiego]] napisanego 12 czerwca 1792{{r|luk}}<ref name =bd>[[Bronisław Dembiński]]: ''[http://www.pbc.biaman.pl/dlibra/info?forceRequestHandlerId=true&mimetype=application/pdf&sec=false&handler=pdf_browser&content_url=/Content/4183/Syg.%2009171%20-%202%20z%201%20Stanis%C5%82aw%20August%20i%20Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99%20J%C3%B3zef%20Poniatowski%20.pdf Stanisław August i książę Józef Poniatowski w świetle własnej korespondencji]''. Lwów 1904, s. 72-73, 79-80</ref>.}}
Pierwsze egzemplarze medali wykonała [[Mennica Polska|Mennica Warszawska]] 15 czerwca 1792<ref name="luk">{{Cytuj książkę | autor = [[Krzysztof Filipow]] | tytuł = Order Virtuti Militari | wydawca = Łuk | miejsce = Białystok | data = 1992 | strony = 5–10 | isbn = 83-85183-27-2}}</ref>, które król wysłał do ksiecia:
{{cytat|''Jeżeli czas i okoliczności pozwolą, ustanowię instytucję formalną orderu wojskowego. Teraz z największym pośpiechem wysyłam Ci 20 medalów złotych, oznaczonych dewizą Virtuti Militari, dla znaczniejszych oficerów, którzy odznaczyli się w ostatnich bitwach obecnej kampanii. [...] Jest was 16 wymienionych na załączonym wykazie, ale ponieważ może się zdarzyć, iż znajdzie się jeszcze kilku, już zasługujących na tę odznakę, dodaję przeto jeszcze 4 dla tych, których nazwiska mi wskażesz. Przesyłam Ci nadto 40 medali srebrnych dla niższych oficerów i prostych żołnierzy, których nazwiska mi nadeślesz [...]'' – król do księcia 22 czerwca 1792{{r|deagostini|bd}}.}}
Linia 155:
=== Okres 1815–1831 ===
[[Plik:Virtuti Militari 1815.JPG|thumb|180px|Krzyż Orderu VM z 1815]]
[[Plik:Virtuti Militari Cross from November Uprising 1831.png|thumb|180px|Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari gen. [[Ambroży Mikołaj Skarżyński|Ambrożego Mikołaja Skarżyńskiego]] z 1831]]
Po utworzeniu [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]] na mocy Konstytucji Królestwa Polskiego order przy zachowaniu statutu otrzymał nazwę ''Order Wojskowy Polski''. W myśl jego statutu nadawano ten order uczestnikom kampanii 1812, 1813 i 1814. Wnioski w sprawie orderów rozpatrywała specjalna Komisja Rządowa Wojny. Na mocy dekretu z 5 czerwca 1817 roku utrzymano przywilej dożywotniej pensji dla podoficerów i szeregowych a dodatkowo oficer odznaczony tym medalem nabywał prawo do uzyskania [[szlachta|szlachectwa]]. W sumie nadano 1213 orderów, a proces nadawania zakończono około roku 1820.
 
Linia 394:
Należy dodać, że już 11 listopada 1943 gen. [[Zygmunt Berling]] (wówczas dowódca [[1 Korpus Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR|1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR]]) wydał rozkaz, w którym uhonorował 16 żołnierzy [[1 Warszawska Dywizja Piechoty|1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki]] Krzyżami Srebrnymi Orderu Virtuti Militari za bohaterstwo wykazane w czasie [[bitwa pod Lenino|bitwy pod Lenino]]. W rozkazie znalazły się słowa: {{Cytat|„''Przykładami osobistej odwagi i bohaterstwa [...] wywołali ogólny podziw i szacunek oddziałów sojuszniczej Armii Czerwonej, które walczyły obok nas”''<ref name="deagostini" />.}} Krzyże Srebrne były nadawane do czasu wydania dekretu.
 
Po 1947 wszelkie uprawienia do nadawania Orderu otrzymał Prezydent RP, a później Rada Państwa. Ustawa Sejmu PRL z 17 lutego 1960 o orderach i odznaczeniach, zastępując dotychczasowe przepisy, nadała orderowi nazwę Order Virtuti Militari. Ustawa ta nie zawierała szczegółowych kryteriów nadawania orderu, określając jedynie, że jest on orderem wojennym, stanowiącym nagrodę za wybitne zasługi bojowe. W 1974 roku władze [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] odznaczyły Orderem Wojennym Virtuti Militari I klasy radzieckiego przywódcę [[SekretarzPrzywódcy GeneralnyZwiązku KCSocjalistycznych KPZRRepublik Radzieckich|Sekr. Generalnego KC KPZR]] [[towarzysz|tow.]] [[Leonid Breżniew|Leonida Breżniewa]]. W 1976 w proteście przeciw odznaczeniu obcego komunisty przedwojenni dowódcy wojskowi zorganizowali uroczystość złożenia na [[Jasna Góra|Jasnej Górze]] swoich Orderów Wojennych Virtuti Militari.
 
W latach 1943–1989 nadano łącznie 5229 orderów, w tym:
Linia 488:
Order Wojenny Virtuti Militari po 1989 roku nie był nadawany.
 
Kapituła na wniosek zainteresowanych przeniosła Order Wojenny Virtuti Militari z odznaczonego [[Batalion Parasol„Parasol”|Batalionu Parasol]] na dziedziczącą jego tradycję [[Jednostka Wojskowa Komandosów|Jednostkę Wojskową 4101]].
 
16 października 1992 roku Sejm RP uchwalił Ustawę, na mocy której orderowi nadano ponownie nazwę ''Order Wojenny Virtuti Militari''. Została przywrócona Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, a nadawany ma być przez Prezydenta RP. Określono również podobne szczegółowe kryteria nadawania, jak w Ustawie z 25 marca 1933 roku. Dodano również, że order może być nadany tylko w czasie [[wojna|wojny]] lub nie później niż przez pięć lat od zakończenia wojny. 21 czerwca 1993 roku funkcję kanclerza powołanej Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari objął płk Stanisław Komornicki<ref name="deagostini" />.
Linia 501:
Postanowieniem z 2 sierpnia 1995 roku Prezydent RP [[Lech Wałęsa]] uchylił uchwałę [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]] z 24 kwietnia 1946 roku ''w części dotyczącej nadania generałowi broni [[Iwan Sierow|Iwanowi Sierowowi]] Krzyża IV klasy Orderu Virtuti Militari''.
 
Postanowieniem z 26 lipca 2006 roku Prezydent RP [[Lech Kaczyński]] pozbawił orderu [[przestępcaPrzestępstwo|przestępcę]], [[degradacja (wojsko)|zdegradowanego]] [[Wincenty Romanowski|Wincentego Romanowskiego]], nadanego na mocy Rozkazu Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z 3 sierpnia 1945 roku. Powodem tej decyzji były prześladowania działaczy niepodległościowych. Jako żołnierz [[Główny Zarząd Informacji|Głównego Zarządu Informacji]] Romanowski m.in. znęcał się nad więźniem politycznym w 1946 roku, za co został w 1998 roku skazany wyrokiem sądu na karę 1 roku i 6 miesięcy [[Pozbawienie wolności|pozbawienia wolności]].
 
== Opis odznaki ==