Eugeniusz Wyrwicki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ulepszenia |
drobne redakcyjne, kat. |
||
Linia 8:
|opis grafiki =
|stopień grafika = Naramiennik Major lotn.svg
|stopień =
|data urodzenia = [[30 grudnia]] [[1901]]
|miejsce urodzenia = [[Pabianice]]
|data śmierci = [[7 czerwca]] [[1940]]
|miejsce śmierci = [[Rouen]]
|lata służby =
|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]]
|jednostki = [[113 Eskadra Myśliwska]]<br>[[Brygada Pościgowa]]
|stanowiska = dowódca eskadry<br>[[
|wojny i bitwy = [[wojna polsko-bolszewicka]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|VM|KS}} {{order|KZ|Z}} {{order|KZ|S}} [[Plik:Croix de Guerre 1939-1945 ribbon.svg|40px|francuski Croix de Guerre 1939-1945]]
|commons =
}}
'''Eugeniusz Sylwester Wyrwicki''' (ur.
== Życiorys ==
Urodził się w Pabianicach, w rodzinie Jakuba, szewca, i Weroniki. W 1918 roku, wraz ze swoim bratem, brał udział w rozbrajaniu żołnierzy pruskich. Brał udział w wojnie polsko-radzieckiej, za co otrzymał możliwość bezpłatnych studiów, ale nie skorzystał z niej i w 1920 roku zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego. W 1923 roku ukończył [[Szkoła Podchorążych Piechoty|Oficerską Szkołę Piechoty]] i rozpoczął służbę w [[34 Pułk Piechoty (II RP)|34 pułku piechoty]]. Rok później zgłosił się na ochotnika do służby w lotnictwie. Skierowano go do Niższej Szkoły Pilotów w [[Bydgoszcz]]y, a potem także do Wyższej Szkoły Pilotów w [[Grudziądz]]u. Po jej ukończeniu, przydzielony do [[6 Pułk Lotniczy|6 pułku lotniczego]] stacjonującego we [[Lwów|Lwowie]] (pilot liniowy). Od 1928 roku służył w [[3 Pułk Lotniczy|3 pułku lotniczym]] w [[Poznań|Poznaniu]].
W listopadzie 1929 roku uczestniczył w zdjęciach [[Walka powietrzna|walk powietrznych]] do filmu „[[Gwiaździsta eskadra]]”. 12 listopada tego roku, w czasie jednej z walk stoczonej na wysokości około 800 metrów nad ziemią, uderzył podwoziem swojej maszyny [[SPAD 61|Spad 61C1]] o prawe górne skrzydło samolotu [[Potez XV]] pilotowanego przez por. pil. Jana Bilskiego. W wyniku kolizji skrzydło oderwało się od kadłuba, a samolot porucznika Bilskiego wpadł w [[Korkociąg (lotnictwo)|korkociąg]] i runął na ziemię. Pilot oraz obserwator, ppor. Feliks Szczęsny Lipiński, ponieśli śmierć. Obaj lotnicy nie posiadali [[spadochron]]ów. Porucznik Wyrwicki lądował przymusowo w Krzyżownikach. W trakcie lądowania samolot został rozbity. Pilot wyszedł z kraksy bez szwanku<ref>Dziennik Poznański Nr 263 z 14 listopada 1929 r. Kurier Poznański Nr 525 z 13 listopada 1929 r. Jerzy Pawlak, ''Polskie eskadry w latach 1918-1939'' s. 238.</ref><ref group=uwaga>Według Andrzej Morgała: ''Samoloty wojskowe w Polsce 1924–1939'', Warszawa: Bellona, 2003, s.20 i 407, wyskoczył ze spadochronem.</ref>.
Linia 31:
W latach 1931-1933 był słuchaczem XII Kursu Normalnego [[Wyższa Szkoła Wojenna|Wyższej Szkoły Wojennej]] w Warszawie. Z dniem 1 października 1933 roku, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera dyplomowanego, został przydzielony do [[Departament Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych|Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych]]. Przeniesiony na własną prośbę do [[1 Pułk Lotniczy|1 pułku lotniczego]] w [[Warszawa|Warszawie]]. 22 listopada 1934 roku objął dowództwo [[113 Eskadra Myśliwska|113 eskadry myśliwskiej]]. Jako „młody i zdolny oficer, utalentowany pilot myśliwski, w szybkim tempie doprowadził jednostkę do wyników stawiających ją na poziomie najlepiej wyszkolonych eskadr myśliwskich 1 pułku lotniczego”<ref>Jerzy Pawlak, ''Polskie eskadry w latach 1918-1939'' s. 82.</ref>. W 1935 roku ukończył kurs dowódców eskadr, a z dniem 1 listopada 1936 roku zdał dowództwo eskadry. Był wykładowcą w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie (od 1937 roku). Od czerwca 1939 roku [[szef sztabu]] [[Brygada Pościgowa|Brygady Pościgowej]]. Był jednym z twórców systemu wczesnego ostrzegania – pierwszego jakiego użyto na świecie – dla Brygady Pościgowej umożliwiającemu naprowadzanie na niemieckie samoloty dokonujące ataków na Warszawę.
Od 1 do 7 września w sztabie Brygady Pościgowej. 7 września wraz z Brygadą Pościgową przebazowany pod [[Lublin]]. 10 września otrzymuje zadanie zwiadu lotniczego w okolicach Warszawy. Wyrwicki na [[PZL P.11|P.11]] wylądował na lotnisku na Mokotowie i zameldował się w Naczelnym Dowództwie, gdzie otrzymał rozkaz dostarczenia map sztabowych dla będących w okrążeniu Armii [[Armia „Poznań”|„Poznań”]] i [[Armia Pomorze|„Pomorze”]]. 18 września [[Brygada Pościgowa]] otrzymała rozkaz ewakuowania do [[Rumunia|Rumunii]]. 17 września major Wyrwicki pilotując [[RWD-13]] przewiózł z lotniska Petlikowice koło [[Buczacz]]a do Warszawy rozkazy Naczelnego Wodza dla dowództwa obrony miasta<ref name=mazur>{{Cytuj książkę | nazwisko =Mazur|imię =Wojciech | tytuł =RWD-13| wydawca =Edipresse Polska S.A. | rok =2016 | tom =86 | seria =Wielki Leksykon Uzbrojenia. Wrzesień 1939 | isbn =978-83-7945-310-8 |strony=49}}</ref>. Przy lądowaniu na Lotnisku Mokotowskim samolot został rozbity<ref name=mazur/>. Wyrwicki otrzymał myśliwiec P.11a, którym wykonał loty łącznikowe do [[Twierdza Modlin|Modlina]], gdzie zrzucał też środki opatrunkowe<ref name=pawl265>Jerzy Pawlak: ''Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939''. s.265</ref>. Udało mu się również dokonać nalotów na niemieckie pozycje na obrzeżach Warszawy{{fakt}}. W obliczu kapitulacji Warszawy, Wyrwicki postanowił przedostać się za granicę. 22 września 1939 roku, po zdemontowaniu fotela w jednoosobowym P.11a, bez spadochronów, zabrał ze sobą do kabiny ppłk. [[Mateusz Iżycki|Mateusza Iżyckiego]] i udało im się opuścić Warszawę, a następnie dotrzeć na [[Węgry]]<ref name=pawl265/><ref name=mazur/><ref group=uwaga>Według Andrzej Morgała: ''Samoloty wojskowe w Polsce 1924–1939'', Warszawa: Bellona, 2003, s.316, major Wyrwicki przeleciał z Warszawy po 20 września samolotem [[RWD-5]] (rej. SP-AJB)</ref>.▼
▲18 września [[Brygada Pościgowa]] otrzymała rozkaz ewakuowania do [[Rumunia|Rumunii]]. 17 września major Wyrwicki pilotując [[RWD-13]] przewiózł z lotniska Petlikowice koło [[Buczacz]]a do Warszawy rozkazy Naczelnego Wodza dla dowództwa obrony miasta<ref name=mazur>{{Cytuj książkę | nazwisko =Mazur|imię =Wojciech | tytuł =RWD-13| wydawca =Edipresse Polska S.A. | rok =2016 | tom =86 | seria =Wielki Leksykon Uzbrojenia. Wrzesień 1939 | isbn =978-83-7945-310-8 |strony=49}}</ref>. Przy lądowaniu na Lotnisku Mokotowskim samolot został rozbity<ref name=mazur/>. Wyrwicki otrzymał myśliwiec P.11a, którym wykonał loty łącznikowe do [[Twierdza Modlin|Modlina]], gdzie zrzucał też środki opatrunkowe<ref name=pawl265>Jerzy Pawlak: ''Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939''. s.265</ref>. Udało mu się również dokonać nalotów na niemieckie pozycje na obrzeżach Warszawy{{fakt}}.
Po przedostaniu się do [[Francja|Francji]] był instruktorem. Potem został mianowany dowódcą 4 dywizjonu myśliwskiego. Braki odpowiedniej ilości sprzętu sprawiły, że dywizjon nie został uformowany, a od 3 czerwca 1940 roku Wyrwicki został dowódcą polskiego Podwójnego Klucza Frontowego Nr 7 „Wy” - wchodzącego w skład francuskiego [[II/10 Dywizjon Myśliwski|II/10 dywizjonu myśliwskiego]] (Groupe de Chasse II/10) latającego na samolotach [[Bloch MB.152]] i stacjonującego w [[Bernay]] leżącym w okolicach [[Amiens]].
Linia 47 ⟶ 39:
Podporucznik Radomski zauważył zestrzelenie jednego z polskich samolotów. Utraciwszy kontakt z pozostałymi dwoma, wycofał się i bezpiecznie wylądował. Był jedynym Polakiem, który wrócił z tej walki. Podporucznik Dudwał zginął, gdy siła wybuchu jego samolotu wyrzuciła go z kabiny. Pilot spadł na ziemię nie otwierając spadochronu. Dwaj pozostali piloci – major Wyrwicki i ppor. Poniatowski zostali ranni, lądowali przymusowo i zmarli w wyniku odniesionych ran. Major Wyrwicki zmarł w szpitalu w [[Rouen]]. Został pochowany na cmentarzu wojennym w [[Auberive|d`Auberive nad Marną]], grób nr 284.
▲Po ukończeniu studiów w Wyższej Szkole Wojennej, Eugeniusz Wyrwicki ożenił się z Felicją. Mieli dwoje dzieci: córkę Zofię i syna Bogumiła. Bogumił Wyrwicki, który brał udział w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]], zginął w [[Auschwitz-Birkenau|obozie koncentracyjnym]] w [[Oświęcim]]iu.
==
* [[Order Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari]] (nr 12095; rozkaz Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie nr 5/41) - pośmiertnie.
* Srebrny i Złoty [[Krzyż Zasługi|Krzyżem Zasługi]]
Linia 75 ⟶ 65:
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej]]
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej]]
[[Kategoria:
[[Kategoria:Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Polacy – uczestnicy kampanii francuskiej 1940]]
| |||