Świstak tatrzański: Różnice pomiędzy wersjami

Szersze poznawanie świstaka w Polsce było wyznaczone przez powolny postęp osadnictwa w rejonie [[Tatry|Tatr]], którego początki sięgały przywileju [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława Wstydliwego]] z 1255 roku dla [[szczyrzyc]]kiego [[Opactwo Cystersów w Szczyrzycu|opactwa Cystersów]]: ''Nadajemy nadto opatowi onemuż: łowiectwo wolne, wszelkie, w lasach okolicznych aż po góry nazwane: Tatrami''{{r|byrcyn}}. Historyczne relacje wspominają, że z czasem w polowaniu na świstaki wyspecjalizowała się grupa [[myśliwy]]ch zwanych „świszczarzami”{{r|TatryRabiasz}}. Opisy tatrzańskich świstaków były bardzo skromne i raczej odnosiły się do walorów łowieckich. Węgierski pastor [[Andreas Jonas Czirbesz]] pisał w 1774 roku{{r|Czirbesz}}: ''Świstak karpacki przebywa latem i zimą w jamach najwyższych szczytów górskich. Karmi się korzeniami oraz ziołami i ma tłuste, smaczne mięso''{{r|byrcyn}}. Ceniono mięso, skóry, ale przede wszystkim [[Tkanka tłuszczowa|sadło]], które miało szerokie zastosowanie w medycynie ludowej{{r|TatryJanicka}}. Na temat świstaków pisał w 1719 roku nauczyciel [[Georg Buchholtz (senior)|Georg Buchholtz]]{{r|Buchholtz}}, w 1721 polski przyrodnik i jezuita [[Gabriel Rzączyński]]{{r|Rzączyński}}, w 1750 [[gdańsk]]i przyrodnik [[Jacob Theodor Klein]]{{r|klein}}, a w 1779 roku polski przyrodnik i duchowny [[Jan Krzysztof Kluk]] wspominał o „świszczach” w Karpatach{{r|Kluk}}. Świstaki były odławiane niemal bez ograniczeń do około 1868 roku, a po ówczesnej [[Węgry|węgierskiej]] stronie Tatr do 1883 roku, kiedy to wprowadzone zostały przepisy chroniące ten gatunek{{r|byrcyn}}. W 1865 roku powstał pierwszy opis biologii świstaka. Autorem pozycji „O świstaku” był [[Maksymilian Nowicki]] – współtwórca [[Polskie Towarzystwo Tatrzańskie|Towarzystwa Tatrzańskiego]], badacz fauny i flory tatrzańskiej oraz pionier ochrony przyrody w Polsce{{r|Nowicki}}{{r|Tatry96}}. Nowicki tłumacząc obowiązującą wówczas dla świstaków nazwę rodzajową ''Arctomys'' ([[język grecki|gr.]] {{grc|ἄρκτος}} ''arktos'' – niedźwiedź – oraz łacińskie „mus” – mysz, szczur) używał określenia „misiomysz”, natomiast piszący w tym samym okresie [[Ludwik Zejszner]] słowa „niedźwiedziomysz”{{r|Zejszner}}{{r|zwijacz}}{{r|Zejszner1851}}: ''...osobliwe to zwierzątko wygląda jakby składało się z dwóch innych; łbem podobne myszy, resztę ciała niedźwiedziowi, pokryte długim włosem nie różniącym się od szopów. Górale nazywają go świstakiem dla jego szczególnego szczekania, pojedyncze bowiem głosy szczekania tego tak są ściągnięte, że mają wielkie podobieństwo do świstu... W holach Tatrowych robi świstak bardzo długie nory, te wyściela mchem, trawą i podobnie jak wiele zwierząt, odbywa sen zimowy. Z końcem lata znosi do jam swoich liczne zapasy korzonków, i niemi utuczony, doszedłszy nadzwyczajnej otyłości, zasypia w tej zimowej siedzibie, i dopiero z wiosną budzi się zupełnie wychudły''{{r|Zejszner1851}}{{r|wgorach}}.

* [[Ssakissaki Polski]]