Henryk III Walezy: Różnice pomiędzy wersjami

Ze względu na słabe zdrowie w dzieciństwie Aleksander bardzo długo chodził w lekkich sukienkach. Był ulubieńcem matki, która nazywał go ''moje oczy'' i ''mały orzeł''. Zachwycała się jego zdrowiem i urodą. Zawsze znajdowała dla niego czas na czułości i pieszczoty. Aleksander, tak jak i matka przejawiał zamiłowanie do nauki. Uczył się dobrze. Jego preceptorem był znakomity humanista francuski [[Jacques Amyot]]. Mały Aleksander rozczytywał się w [[Plutarch|Plutarchu]]u i romansie ''Perceforest''{{R|Grzybowski13}}.

Marzenia o wielkich wojennych czynach młodego królewicza zderzały się z trudną rzeczywistością. Armia francuska w kolejnej rundzie wojny z Hiszpanią poniosła klęski pod [[Bitwa pod Saint-Quentin (1557)|Saint-Quentin]] (1557) oraz [[Wielka Armada#Bitwa pod Gravelines|Gravelines]] (1558) i Francja zmuszona była w [[Pokój w Cateau-Cambrésis|traktacie pokojowym w Cateau-Cambrésis]] (1559) zrezygnować z ambicji panowania we Włoszech. W 1558 roku najstarszy brat Aleksandra Franciszek został ożeniony z [[Maria I Stuart|Marią Stuart]]. Rok później Klaudię wydano za [[Karol III Wielki|księcia]] [[Lotaryngia|Lotaryngii]], a Elżbietę za [[Filip II Habsburg|Filipa II]], króla [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Młody Aleksander został księciem [[Angoulême]] i miał otrzymać własny dwór. Jednakże 30 czerwca 1559 roku król wyprawił wielki turniej dla uczczenia ślubu córki. Trafiony w pojedynku kopią przez oko w mózg przez współzawodnika Gabriela Montgomery'ego, zmarł po dziesięciu dniach. Królem Francji został 16-letni brat Aleksandra - Franciszek II{{R|Grzybowski15}}.

Katarzyna wydała w styczniu 1562 edykt tolerancyjny, który zezwalał na prywatne odprawianie protestanckich obrzędów. Franciszek Gwizjusz odpowiedział egzekucją protestantów w [[Masakra w Wassy|Wassy]], którzy wbrew prawu odprawiali nabożeństwo publiczne. Przeciw Gwizjuszom wystąpił Kondeusz. Królowa z Fontainebleau na próżno wzywała go, by udzielił jej oparcia. Pierwsi zjawili się Gwizjusze, którzy wymogli na niej kapitulację. 19 października pod [[Bitwa pod Dreux|Dreux]] siły protestanckie, dowodzone przez księcia Kondeusza, poniosły klęskę, a on sam dostał się do niewoli. Antoni Burbon zginął podczas oblężenia [[Hawr|Hawru]]u, a Franciszek Gwizjusz z ręki skrytobójcy. Oswobodzona spod wpływu wielkich panów Katarzyna wydała w marcu 1563 roku edykt kończący I wojnę religijną. Królowa zraziła się do protestanckich przyjaciół, którzy opuścili ją w krytycznym momencie. Katolicy okazali się silniejsi i nie można było rządzić bez nich. Karol i Aleksander musieli porzucić zabawy w kardynałów, świecić pobożnością i wysłuchiwać licznych mszy{{R|Grzybowski26}}.

Po koronacji Karola Amyot został Wielkim [[Jałmużnik|Jałmużnikiem]]iem, a opiekę nad dalszą edukacją synów Katarzyny objął Franciszek Carnavelet, kierownik królewskiej ujeżdżalni. Aleksander czynił szybkie postępy w szermierce i w grze w piłkę, pierwowzorze [[Tenis|tenisatenis]]a. Czytywał romanse rycerskie ''[[Amadis z Walii|Amadisa]]'' i ''Perceforesta'', opowieści [[Pietro Aretino|Aretina]], poezję [[Pierre de Ronsard|Ronsarda]]. Nauczył się na pamięć ''[[Wielki testament|Testamentu]]'' [[François Villon|Villona]], rozczytywał się w [[Niccolò Machiavelli|Machiavellim]], którego rozdział miano mu później czytać codziennie przed snem. Aleksander zawsze skłonny do przebieranek, wyżywał się w tych latach jako aktor dworskiego teatru i tancerz w baletach{{R|Grzybowski29}}.

Henryk nigdy nie zrzekł się władzy w Rzeczypospolitej i po detronizacji do końca życia uważał się za jej prawowitego monarchę. Używał m.in. herbów z polskim [[Godło Rzeczypospolitej PolskiejPolski|Orłem]] i litewską [[Pogoń (herb)|Pogonią]]{{odn|Spórna|Wierzbicki|Wygonik|2003|s=152}}.