Juhas: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Selso (dyskusja | edycje)
zamiana martwego linku na zarchiwizowany
Linia 2:
'''Juhas''' – młodszy pomocnik [[baca|bacy]] podczas [[wypas]]u [[Owca domowa|owiec]]. Termin ten występuje na terenie [[Tatry|Tatr]] i [[Beskidy|Beskidów]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://sjp.pwn.pl/sjp/juhas;2562377.html | tytuł = juhas w Słowniku języka polskiego PWN | opublikowany = PWN | data dostępu = 2016-12-15}}</ref>.
 
Baca zazwyczaj szukał juhasów poprzez rodzinę, znajomych i zawierał z nimi umowę zwaną ''zjednaniem'' lub ''pojednaniem''<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Bronisława Kopczyńska-Jaworska|tytuł=Tradycyjna gospodarka sezonowa w Karpatach Polskich|data=1969|wydawca=Zakład Narodowy im. Ossolińskich}}</ref>. Słowo pochodzi z [[Język węgierski|języka węgierskiego]] ''juhász'' – owczarz<ref>{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20150924102918/http://www.slownik-online.pl/kopalinski/38A327A3667CC0E5C12565EC0058E10A.php|tytuł=Słownik wyrazów obcych|nazwisko=Kopaliński|imię=Władysław|data dostępu=2010-02-25}}</ref>. Spotykana czasami w literaturze forma żeńska ''juhaska'' jest wymysłem literatów i jest błędna – w Tatrach dziewczęta nigdy nie wypasały owiec, zaś te pasące krowy nazywane były pasterkami<ref>{{Cytuj|autor=Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski|tytuł=Wielka encyklopedia tatrzańska|data=2004|isbn=83-7104-009-1|miejsce=Poronin|wydawca=Wydawnictwo Górskie}}</ref>.
 
Juhasi zobowiązani byli do pracy na hali przez cały sezon, chociaż czasem byli zwalniani z obowiązków na 1 lub 2 dni albo na czas [[Sianokosy|sianokosów]], czyli zwykle w początkach sierpnia. Normalnym zarobkiem juhasów był jeden [[oscypek]] za dzień pracy. Jeśli zdarzyło im się uciec przed zakończeniem [[Wypas|wypasuwypas]]u, otrzymywali zapłatę tylko za liczbę dni przepracowanych. Dodatkowo otrzymywali od bacy tytoń do palenia oraz wyżywienie. Czasem zdarzało się, że juhasi otrzymywali buty bądź [[kierpce]] (np. tak było na szałasach w [[Dolina Chochołowska|Dolinie Chochołowskiej]], [[Dolina Olczyska|Olczyskiej]] czy [[Dolina Pięciu Stawów Polskich|Pięciu Stawów Polskich]])<ref name=":0" />.
 
W pierwszej połowie XX w. na jednego juhasa przypadało średnio 100 [[Owca|owiec]]<ref>{{Cytuj|autor=Włodzimierz Karkoszka, Ryszard Kostuch|tytuł=Gospodarowanie na łąkach i pastwiskach górskich|data=1967}}</ref>.