Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
drobne techniczne
Linia 339:
ZSRR starał się rozszerzyć swoją strefę wpływów już od 1946 roku. Przy wsparciu ZSRR, w [[Iran]]ie ogłoszono utworzenie separatystycznej [[Autonomiczna Republika Azerbejdżanu|Autonomicznej Republiki Azerbejdżanu]]<ref name=abr>{{Cytuj książkę | nazwisko = Abrahamian | imię = Ervand | tytuł = Historia współczesnego Iranu | data = 2008 | wydawca = Książka i Wiedza | miejsce = Warszawa | isbn = 9788305135979 | strony = 155}}</ref> i [[Republika Mahabadzka|Republiki Kurdyjskiej]]. USA i Wielka Brytania zdecydowały się na dyplomatyczną konfrontację w sprawie Iranu i ostatecznie wymogły na Stalinie podpisanie 26 marca 1946 układu, na mocy którego wojska radzieckie ostatecznie opuściły Iran. Przepaść między ZSRR a Zachodem pogłębiła w dalszym stopniu [[Wojna domowa w Grecji|grecka wojna domowa]] i zorganizowany przez Sowietów [[praski zamach stanu 1948|zamach stanu w Czechosłowacji]]. Wydarzenia te zapoczątkowały okres w historii świata znany jako [[zimna wojna]]<ref>Wettig 2008, s. 86.</ref><ref>Patterson 1997, s. 132.</ref>.
 
W 1948 roku wybuchł [[kryzys jugosłowiański]], w wyniku którego radziecka partia komunistyczna zerwała stosunki z [[Związek Komunistów Jugosławii|Komunistyczną Partią Jugosławii]]<ref>Zbigniew Marcin Kowalewski ''Jugosławia między Stalinem a rewolucją'' [[Le Monde diplomatique]] – Edycja polska, lipiec 2013.</ref><ref>Jerzy Woydyłło ''Tito jakiego nie znamy'', 1992, „Rozdział XVII: Trudna próba”''.</ref>. W styczniu 1949 roku ZSRR zgrupował państwa bloku wschodniego w instytucje o nazwie [[Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej]]<ref name="ReferenceA">LaFeber 1993, s. 194–197.</ref>. Do dużego wzmocnienia ZSRR doszło, gdy w 1949 roku [[Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza]] [[Mao Zedong]]a pokonała w toczącej się z przerwami od lat 30. [[chińska wojna domowa|wojnie domowej]] siły [[Kuomintang]]u [[Czang Kaj-szek]]a wspierane przez USA. W miejsce dotychczasowej [[Republika Chińska|Republiki Chińskiej]], Mao utworzył [[Chińska Republika Ludowa|Chińską Republikę Ludową]], z którą to ZSRR szybko utworzył sojusz<ref>Gaddis 2005, s. 39.</ref>. Zapalnym punktem zimnej wojny był [[Półwysep Koreański]] podzielony na komunistyczną [[Korea Północna|Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną]] i prozachodnią [[Korea Południowa|Republikę Korei]]. ZSRR popierał KRLD, ale nie było w stanie jej kontrolować. W 1950 roku wojska KRLD dokonały inwazji na obszar Korei Południowej, co było skutkiem wcześniejszych napięć między oboma państwami koreańskimi. Chiny jawnie wsparły zbrojnie KRLD, a ZSRR zajął dwuznaczne stanowisko. Stalin odmówił większego wsparcia sił Korei Ludowo-Demokratycznej, oferując jedynie pomoc zaopatrzeniową i lotniczą<ref>Burkitt, Laurie; Scobell, Andrew; Wortzel, Larry M. (lipiec 2003). ''The lessons of history: The Chinese people’s Liberation Army at 75''. Strategic Studies Institute. s. 340–341. {{ISBN|1-58487-126-1}}.</ref>