Mount Everest: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znacznik: Anulowanie edycji |
Andrzei111 (dyskusja | edycje) m dubel |
||
Linia 23:
Jest zbudowany z [[granit]]ów, [[gnejs]]ów oraz z [[wapień|wapieni]] i [[łupek|łupków]]. Tworzy potężny masyw podcięty z trzech stron [[lodowiec|lodowcami]] (najdłuższe [[lodowiec Khumbu|Khumbu]] i Rongbuk – ok. 17 km). Wysokość szczytu względem podnóży góry wynosi około 3700 metrów<ref>Live Science – [http://www.livescience.com/40595-denali-mount-mckinley.html Denali: Facts About North America's Tallest Mountain]</ref>. Ściany Mount Everestu mają około 3 kilometrów wysokości (słynna ściana Kangshung ma wysokość 3350 metrów)<ref name="washburn_map">''Mount Everest'', 1:50,000 map, 1:25,000 map, and route guide. Prepared under the direction of Bradford Washburn for the [[National Geographic Society]], the Boston Museum of Science, and the Swiss Foundation for Alpine Research, 1991.</ref>.
Przez miejscową ludność uważany za siedzibę bogów. Odkryty i po raz pierwszy zmierzony przez geodetów brytyjskich w połowie XIX wieku, po raz pierwszy zdobyty 29 maja 1953 roku
Koszt pozwolenia wejścia (tzw. Permit) wynosi 11 000 USD, a cały koszt wyprawy (bez kosztów wynajęcia przewodnika) może wynieść 35 000 USD<ref name="sciencedirect.com">{{Cytuj|autor=Michal Apollo|tytuł=The true accessibility of mountaineering: The case of the High Himalaya|czasopismo=Journal of Outdoor Recreation and Tourism|data=2017-03-01|data dostępu=2017-03-17|wolumin=17|s=29–43|doi=10.1016/j.jort.2016.12.001|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213078016300809}}</ref>.
Linia 36:
== Wysokość szczytu ==
[[Plik:Karte Mount Everest.png|thumb|left|200px|Mapa regionu Mount Everest]]
W 1849 dokonano pierwszego pomiaru przy pomocy [[teodolit]]u z odległości około 150 [[kilometr|km]] od szczytu. Po dokonaniu obliczeń w 1852 stwierdzono, że Peak XV (jak wówczas określano szczyt) jest najwyższy z dotychczas zmierzonych. W 1856 [[Królewskie Towarzystwo Geograficzne]] ogłosiło, że Peak XV wznosi się na wysokość 29 002 [[stopa angielska|stóp]], czyli 8840 m [[n.p.m.]]
Dopiero otwarcie granic Nepalu w 1949 r. pozwoliło geodetom z Survey of India dokonać nowych pomiarów geodezyjnych z punktów położonych wyżej i znacznie bliżej szczytu
Pomiary dokonane przez Chińczyków w maju 2005 roku pozwoliły ustalić 9 października 2005 roku wysokość Mount Everestu na 8844,43<ref name=wysokosc /> (z dokładnością do 0,21 m) m [[n.p.m.]] Wynik ten jest zdaniem Chińczyków wolny od błędu związanego z obecnością pokrywy śnieżnej na wierzchołku i dotyczy czystej skały. Chińczycy oszacowali wysokość powierzchni skały na podstawie dość kontrowersyjnego pomiaru grubości warstwy lodowej występującej na szczycie góry. Warto jednak zauważyć, że skała pod lodem ulega stopniowemu ścieraniu – stąd wysokość powierzchni skały również może się zmieniać z czasem{{fakt}}.
Linia 45:
== Termin wejścia ==
Termin organizacji wypraw uwarunkowany jest pogodą, na którą główny wpływ ma [[monsun]] wiejący latem znad [[Zatoka Bengalska|Zatoki Bengalskiej]]. Dlatego wyprawy na szczyt organizowane są wiosną i jesienią czyli przed i po monsunie{{fakt}}.
== Drogi wejściowe ==
Linia 59:
Jako początek długiej historii podboju Mount Everestu można przyjąć rok 1904, w którym sir Francis Younghusband otrzymał od [[Dalajlama|Dalajlamy]] zgodę na pierwszą [[Wielka Brytania|brytyjską]] wyprawę w [[Himalaje]]. W 1913 kapitan John B.C. Noel w przebraniu [[Bhikku|mnicha buddyjskiego]] przemierzył [[Tybetański Region Autonomiczny|Tybet]], badając możliwości dotarcia pod Mount Everest. Doszedł on na odległość ok. 65 km od szczytu, został jednak zdemaskowany i musiał opuścić płaskowyż. Był jednak pierwszym Europejczykiem, który ujrzał najwyższą górę świata od pn.<ref>Chwaściński Bolesław: op. cit., s. 105</ref>
Krótko przed [[I wojna światowa|I wojną światową]] wyprawę na Mount Everest projektował major C.G. Rawling z Survey of India. Nie był on alpinistą, jednak posiadał duże doświadczenie himalajskie zdobyte w czasie prac kartograficznych w terenie. Plany te przekreślił wybuch wojny, w czasie której poległ sam Rawling
* W 1921 wyruszyła pierwsza wyprawa brytyjska w składzie: Charles Kenneth Howard-Bury (kierownik), [[George Mallory|George Leigh Mallory]], Guy Henry Bullock, Alexander Wollaston, Harold Raeburn, Alexander Mitchell Kellas (umarł podczas wyprawy na [[Zawał mięśnia sercowego|atak serca]]), Alexander Heron, Edward Wheeler, Henry T. Morshead. Wyprawa badała potencjalne drogi wejścia na szczyt, w jej trakcie zdobyto liczącą 6990 m n.p.m. [[Chang La]]
Linia 86:
* 2005 – pierwsze lądowanie na wierzchołku Everestu helikopterem [[Eurocopter Écureuil|Eurocopter AS 350 B3]]
* 2008 – na szczyt dotarł [[Min Bahadur Sherchan]], zostając najstarszym z dotychczasowych zdobywców (wejścia dokonał w wieku 76 lat)<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7419064.stm Everest record set by 76-year-old]</ref>.
W latach 1953–1969 na szczycie stanęło 21 wspinaczy. W latach siedemdziesiątych – ponad osiemdziesięciu, w latach osiemdziesiątych – prawie dwustu, w ostatniej dekadzie XX wieku – niemal tysiąc{{fakt}}.
Linia 99 ⟶ 98:
* 10 maja 1996 seria błędów kierowników dwóch komercyjnych wypraw oraz burza śnieżna spowodowały śmierć ośmiu osób (w tym obydwu kierowników: [[Rob Hall]] i [[Scott Fischer]])<ref>{{Cytuj stronę|url=http://podroze.onet.pl/aktywnie/everest-1996-zbyt-wysoka-cena-kulisy-tragicznej-ekspedycji-podczas-ktorej-zginelo-8/d0kkc|tytuł=Everest 1996: zbyt wysoka cena. Kulisy tragicznej ekspedycji, podczas której zginęło 8 himalaistów|nazwisko=Szymaszek|imię=Agnieszka|opublikowany=Podróże.onet.pl|data=08.05.2014|data dostępu=04.02.2016}}</ref>.
* 18 kwietnia 2014 lawina zabiła 16 nepalskich Szerpów przygotowujących trasę przez lodospad<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1106584,Dramat-w-Himalajach-Szerpowie-nie-beda-juz-wchodzic-na-Mount-Everest|tytuł=Dramat w Himalajach. Szerpowie nie będą już wchodzić na Mount Everest?|autor=Polska Agencja Prasowa|opublikowany=PolskieRadio.pl|data=22.04.2014|data dostępu=04.02.2016}}</ref>.
* 25 kwietnia 2015 [[Trzęsienie ziemi w Nepalu (2015)|trzęsienie ziemi]] o sile 7,9 w skali Richtera spowodowało oberwanie się [[Serak (geografia)|seraka]] na przełęczy pomiędzy [[Pumori]] i [[Lingtren]]. Doprowadziło to do powstania lawiny śnieżno-lodowo-kamiennej, która zeszła na bazę główną pod Everestem zabijając 19 osób i raniąc 61. Dwa dni później kolejna lawina zabiła trzech Szerpów naprawiających drogę przez lodospad Khumbu<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wspinanie.pl/2015/04/potezne-trzesienie-ziemi-w-nepalu-lawina-pod-everestem-sa-zaginieni|tytuł=Potężne trzęsienie ziemi w Nepalu. Lawina pod Everestem|nazwisko=Tekieli|imię=Kacper|nazwisko2=Turkot|imię2=Piotr|opublikowany=Wspinanie.pl|data=25.04.2015|data dostępu=04.02.2016}}</ref>.
== Inspiracje ==
|