Leszek Balcerowicz: Różnice pomiędzy wersjami

| polityk = Leszek Balcerowicz

| data urodzenia = 19 stycznia 1947

| miejsce urodzenia = [[Lipno]]

| grafika = Leszek Balcerowicz 2017.jpg

| funkcja = [[Wiceprezes Rady Ministrów]]

| partia =

| od = 12 września 1989

| do = 23 grudnia 1991

| 2 funkcja = [[Ministerstwo Finansów (Polska)|Minister finansów]]

| 2 partia =

| 2 od = 12 września 1989

| 2 do = 23 grudnia 1991

| 2 poprzednik = [[Andrzej Wróblewski (polityk)|Andrzej Wróblewski]]

| 2 następca = [[Karol Lutkowski]]

| 3 funkcja = [[Wiceprezes Rady Ministrów]]

| 3 partia = [[Unia Wolności]]

| 3 od = 31 października 1997

| 3 do = 8 czerwca 2000

| 4 funkcja = [[Ministerstwo Finansów (Polska)|Minister finansów]]

| 4 partia = [[Unia Wolności]]

| 4 od = 31 października 1997

| 4 do = 8 czerwca 2000

| 4 poprzednik = [[Marek Belka]]

| 4 następca = [[Jarosław Bauc]]

| 5 funkcja = [[Narodowy Bank Polski#Prezes NBP|Prezes Narodowego Banku Polskiego]]

| 5 od = 10 stycznia 2001

| 5 do = 10 stycznia 2007

| 5 poprzednik = [[Hanna Gronkiewicz-Waltz]]

| 5 następca = [[Sławomir Skrzypek]]

| 6 funkcja = [[Unia Wolności#Statut|Przewodniczący Unii Wolności]]

| 6 partia = [[Unia Wolności]]

| 6 od = 1 kwietnia 1995

| 6 do = 18 grudnia 2000

| 6 poprzednik = [[Tadeusz Mazowiecki]]

| 6 następca = [[Bronisław Geremek]]

| commons = Category:Leszek Balcerowicz

| quote = Leszek Balcerowicz

| odznaczenia = {{order|OOB}} {{order|CL-OZ|2}} {{order|OKZM|2}}

| opis grafiki =

| data śmierci =

| miejsce śmierci =

| poprzednik =

| następca =

'''Leszek Henryk Balcerowicz''' (ur. 19 stycznia 1947 we [[Lipno|Lipnie]]<ref>We wspomnieniach Leszek Balcerowicz podaje nieudokumentowany urzędowo, ani wyznaniowo przekaz swojej matki, że naprawdę miał się urodzić w domu babci we Włocławku: "„''Choć według oficjalnych zapisów urodziłem się w Lipnie, to mama wyznała mi, że naprawdę przyszedłem na świat w domu jej matki we Włocławku. Ale dokumentów zmieniać już nie będę''."” {{Cytuj stronę|url=http://archiwum.rp.pl/artykul/1253885-Trzeba-sie-bic.html|tytuł=Trzeba się bić|autor=|data=13 września 2014|opublikowany=rp.pl|język=|data dostępu=29 stycznia 2019|opublikowany=rp.pl|język=}}</ref>) – polski polityk i ekonomista, [[Habilitacja|doktor habilitowany]] [[Nauki ekonomiczne|nauk ekonomicznych]], [[nauczyciel akademicki]], [[profesor nadzwyczajny]] [[Szkoła Główna Handlowa w Warszawie|Szkoły Głównej Handlowej]] w [[Warszawa|Warszawie]].

W 1965 został przyjęty na Wydział Handlu Zagranicznego w [[Szkoła Główna Handlowa w Warszawie|Szkole Głównej Planowania i Statystyki]] w Warszawie{{Odnodn|Stremecka|2014|s=23}}. W 1970 otrzymał z wyróżnieniem dyplom magisterski na tej uczelni (w 1990 przemianowanej na [[Szkoła Główna Handlowa w Warszawie|Szkołę Główną Handlową]]){{Odnodn|Stremecka|2014|s=48}}. W 1972 wyjechał na stypendium do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=35}}. W 1974 uzyskał tytuł [[Master of Business Administration|MBA]] na Saint John’s University w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=50}}. W 1975 obronił w SGPiS [[Dysertacja|pracę doktorską]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=50}} zatytułowaną ''Koszty przedsięwzięć innowacyjnych''<ref name=SGH>{{cytuj stronę |url=http://uczelnia.sgh.waw.pl/pl/muzeum/zbiory/Strony/Doktorzy-honoris-causa.aspx#k20 |tytuł= Doktorzy honoris causa |opublikowany=sgh.waw.pl |data dostępu=12 marca 2016}}</ref>. Został następnie na tej uczelni zatrudniony jako [[adiunkt]]. Przez 11 lat był związany z Instytutem Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych SGPiS, gdzie zajmował się transferem postępu technicznego do krajów słabo rozwiniętych. W latach 1978–1980 pracował w [[Instytut Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu|Instytucie Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu przy KC PZPR]], gdzie zajmował się problematyką urynkowienia gospodarki socjalistycznej{{Odnodn|Stremecka|2014|s=54}}. W latach 80. odbył kilka stażów naukowych, m.in. na [[University of Sussex]] (Anglia) i [[Uniwersytet w Marburgu|Uniwersytecie w Marburgu]]. Habilitował się na SGPiS w 1990{{Odnodn|Stremecka|2014|s=82}}, przedstawiając rozprawę pod tytułem ''Systemy gospodarcze. Elementy analizy porównawczej''<ref name=SGH />. W 1992 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego SGH, kierował Katedrą Międzynarodowych Studiów Porównawczych.

Uzyskał członkostwo m.in. w Stowarzyszeniu Naukowym [[Collegium Invisibile]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://archive.is/XHZ3b | tytuł = Lista tutorów Collegium Invisibile | opublikowany = ci.edu.pl | data dostępu = 2 kwietnia 2011}}</ref>. W latach 2011–2015 członek [[Komitet Nauk Ekonomicznych PAN|Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.kne.pan.pl/index.php/prezydium | tytuł = Prezydium | opublikowany = kne.pan.pl | data dostępu =12 lipca 2016}}</ref>.

Od 1969<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Kto jest kim w Polsce 1984 | wydanie = 1 | rok = 1984 | miejsce = Warszawa | wydawca = Wydawnictwo Interpress | isbn = 8322320736 | strony = 31}}</ref> należał do [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], z której wystąpił w 1981 po wprowadzeniu [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=65}}. W latach 1978–1980 kierował zespołem doradców-ekonomistów przy premierze [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], który opracował raport o stanie państwa prognozujący szybki upadek polityki gospodarczej [[Edward Gierek|Edwarda Gierka]] oraz stwierdził konieczność urynkowienia i zmian strukturalnych w przemyśle<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,6026985,19890909RP-DGW,RZAD_JUZ_PRAWIE_GOTOW,.html |tytuł=Rząd już prawie gotów |opublikowany=wyborcza.pl |data=9 września 1989 |data dostępu=20 listopada 2013}}</ref>. Po powstaniu [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|„Solidarności”]] został członkiem rady ekspertów ekonomicznych związku, w ramach której uczestniczył w opracowaniu projektu przejścia od gospodarki planowej do gospodarki opartej na samorządach pracowniczych.

W okresie od 12 września 1989<ref>{{Monitor Polski|1989|32|243}}.</ref> do 12 stycznia 1991 zajmował stanowiska [[Wiceprezes Rady Ministrów|wicepremiera]] i [[Ministerstwo Finansów (Polska)|ministra finansów]] w [[rząd Tadeusza Mazowieckiego|rządzie Tadeusza Mazowieckiego]]. Te same funkcje pełnił także w gabinecie [[rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego|Jana Krzysztofa Bieleckiego]] (w okresie od 12 stycznia<ref>{{Monitor Polski|1991|3|12}}.</ref> do 5 grudnia 1991).

Jako minister finansów był odpowiedzialny za przeprowadzenie [[Transformacja systemowa w Polsce|transformacji Polski]] z [[gospodarka planowa|gospodarki planowo]]-[[socjalizm|socjalistycznej]] do [[społeczna gospodarka rynkowa|społecznej gospodarki rynkowej]]. Plan zmian (określany następnie jako tzw. „[[plan Balcerowicza]]”), przygotowany pod wpływem doktryny [[Jeffrey Sachs|Jeffreya Sachsa]] (z [[Uniwersytet Harvarda|Uniwersytetu Harvarda]]) umożliwił rozpoczęcie szybkiego programu reform{{Odnodn|Stremecka|2014|s=101}}. W ciągu półtora roku doprowadzono do zdławienia [[hiperinflacja|hiperinflacji]] z poziomu 685,8% (1990) do 60% rocznie, urealniono [[kurs walutowy]] złotego, wprowadzono jego wewnętrzną wymienialność, przeprowadzono reformę bankowości, zrównoważono detaliczny rynek wewnętrzny, rozpoczęto reformy podatkowe i ubezpieczeniowe, które były później kontynuowane przez kolejnych ministrów. Taki sposób przeprowadzenia transformacji był później naśladowany z różnym skutkiem w innych państwach byłego bloku wschodniego. Pod koniec urzędowania w grudniu 1991 Leszek Balcerowicz podpisał układ stowarzyszeniowy RP z [[Wspólnota Europejska|EWG]].

„Plan Balcerowicza”, stanowiący przede wszystkim narzędzie antyinflacyjne, utożsamiany bywał z całością transformacji gospodarczej w Polsce. Krytycznie te reformy i ich przeprowadzenie oceniali m.in. późniejszy minister finansów [[Grzegorz Kołodko]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=161}}, [[Tadeusz Kowalik]]<ref>{{Cytuj pismo|autor=Mateusz Rolski|czasopismo=Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach|tytuł=Krytyka Planu Balcerowicza w ujęciu Grzegorza Kołodki oraz Tadeusza Kowalika|data=2013|oznaczenie=Nr 130 Problemy gospodarki rynkowej: Polska i świat|strony=88–100|url=https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/_migrated/content_uploads/8_M.Rolski_Krytyka_Planu_Balcerowicza....pdf|czasopismo=Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach|data=2013|oznaczenie=Nr 130 Problemy gospodarki rynkowej: Polska i świat|strony=88–100|data dostępu=7 lipca 2018}}</ref> czy [[Karol Modzelewski]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=163}}. Na tle niechęci do Leszka Balcerowicza powstał slogan „[[Balcerowicz musi odejść]]”.

Jego działalność jako ministra finansów dwukrotnie była przedmiotem sejmowego postępowania w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej. W obu przypadkach Sejm umorzył postępowanie: w marcu 1993<ref>{{Monitor Polski|1993|13|86}}.</ref> i czerwcu 1994<ref>{{Monitor Polski|1994|34|278}}.</ref>.

W 1995 r. powrócił do działalności politycznej, obejmując w maju tego samego roku stanowisko przewodniczącego [[Unia Wolności|Unii Wolności]], pokonując Tadeusza Mazowieckiego{{Odnodn|Stremecka|2014|s=208}}. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku|wyborach parlamentarnych]] we wrześniu 1997]] z listy tej partii zdobył mandat posła na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] [[Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej III kadencji (1997–2001)|mandat posła na Sejm III kadencji]], uzyskując najlepszy indywidualny wynik w okręgu [[Okręg wyborczy nr 16 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (1993–2001)|katowickim]]{{Odnodn|Stremecka|2014|s=221}} (z wynikiem ponad 91 tys. głosów).

W [[rząd Jerzego Buzka|rządzie Jerzego Buzka]] po raz trzeci objął stanowiska wicepremiera i ministra finansów, zajmując je w okresie od 31 października 1997<ref>{{Monitor Polski|1997|81|787}}.</ref> do 8 czerwca 2000<ref>{{Monitor Polski|2000|17|360}}.</ref>, tj. do czasu rozpadu koalicji [[Akcja Wyborcza Solidarność|AWS]]-UW.

Jesienią 2000 zrezygnował z kandydowania na kolejną kadencję przewodniczącego [[Unia Wolności|Unii Wolności]]. 22 grudnia tego samego roku został wybrany przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] na prezesa [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]] (zrzekł się wówczas mandatu poselskiego){{Odnodn|Dudek|2013|s=430}}. Pełnił tę funkcję od 10 stycznia 2001 do 10 stycznia 2007 i jako prezes NBP od 1 maja 2004 wchodził z urzędu w skład Rady Ogólnej [[Europejski Bank Centralny|Europejskiego Banku Centralnego]].

W czerwcu 2008 został przewodniczącym rady nadzorczej europejskiego [[think tank]]u [[Bruegel]]. W październiku tego samego roku został wiceprezydentem [[International Atlantic Economic Society]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/balcerowicz-wiceprezydentem-international-atlantic-economic-society | tytuł = Balcerowicz wiceprezydentem International Atlantic Economic Society | opublikowany = wirtualnemedia.pl | data = 13 października 2008 | data dostępu = 25 maja 2010}}</ref> oraz członkiem grupy roboczej [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] mającej szukać sposobów wyjścia z kryzysu ekonomicznego<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/balcerowicz-przyjal-zaproszenie-do-unijnej-grupy-ds-kryzysu-finansowego | tytuł = Balcerowicz przyjął zaproszenie do unijnej grupy ds. kryzysu finansowego | opublikowany = wirtualnemedia.pl | data = 19 października 2008 | data dostępu = 25 maja 2010}}</ref>. Powołany również w skład kapituły ustanowionej w 2013 [[Nagroda Newsweeka im. Teresy Torańskiej|Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://fundacjatoranskiej.pl/aktualnosci/znamy-nominowanych-w-konkursie-o-nagrode-newsweeka-im-teresy-toranskiej_824 | tytuł = Znamy nominowanych w konkursie o Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej | opublikowany = fundacjatoranskiej.pl | data dostępu = 21 listopada 2015}}</ref>.

* ''Zagadki wzrostu gospodarczego. Siły napędowe i kryzysy -– analiza porównawcza'' (red. nauk. z Andrzejem Rzońcą), 2010.

Jego rodzicami byli Barbara i Wacław{{Odnodn|Stremecka|2014|s=10}}. Gdy miał dwa lata, jego rodzina przeniosła się do Torunia{{Odnodn|Stremecka|2014|s=11}}. W czasie nauki w szkole średniej i w pierwszych latach studiów zajmował się wyczynowo lekkoatletyką{{Odnodn|Stremecka|2014|s=23}}, reprezentował barwy [[KS Pomorzanin Toruń|Pomorzanina Toruń]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł=Polski Związek Lekkiej Atletyki. Rocznik 1965 |wydawca=Sport i Turystyka |miejsce=Warszawa |rok=1966 |strony=132}}</ref> i [[AZS Warszawa]]. W barwach warszawskiego klubu został w 1966 mistrzem Polski juniorów w biegu przełajowym na 1500 m<ref>{{Cytuj książkę |tytuł=Polski Związek Lekkiej Atletyki. Rocznik 1966 |wydawca=Sport i Turystyka |miejsce=Warszawa |rok=1967 |strony=54}}</ref>. Od 3 listopada 1977 żonaty z [[Ewa Balcerowicz|Ewą Balcerowicz]]. Ma troje dzieci: Macieja (ur. 1972), Wojciecha (ur. 1980) i Annę (ur. 1984).

* [[Order Orła Białego]] (2005)<ref>{{Monitor Polski|2006|2|19}}.</ref>

* [[Order Zasługi (Chile)|Krzyż Wielki Orderu Zasługi]] (Chile, 2000)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://forum.wprost.pl/ar/1086/Ludzie/ | tytuł = Ludzie: Leszek Balcerowicz | opublikowany = „Wprost” nr 13/2000 | data dostępu = 29 marca 2016}}</ref>

* [[Order Krzyża Ziemi Maryjnej]] II klasy (Estonia, 2014)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.president.ee/et/vabariik/teenetemargid/kavaler/19059/leszek-balcerowicz | tytuł = Eesti Vabariigi teenetemärgid | opublikowany = president.ee | język = et | data dostępu = 5 grudnia 2014}}</ref>

* Nagroda im. Władysława Grabskiego przyznana przez [[Konfederacja Lewiatan|Konfederację Lewiatan]] (2004)<ref name="nagrody lewiatana">{{Cytuj stronę | url = http://konfederacjalewiatan.pl/o_nas/nagrody_lewiatana | tytuł = Nagrody Lewiatana | opublikowany = konfederacjalewiatan.pl | data dostępu = 20 lipca 2017}}</ref>

* Nagroda Specjalna Lewiatana (2014)<ref name="nagrody lewiatana" /><ref>{{Cytuj stronę | url = http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/797950,nagroda-specjalna-lewiatana-dla-leszka-balcerowicza.html | tytuł = Balcerowicz nagrodzony za „niewyobrażalną reformę gospodarczą” | data = 20 maja 2014 | opublikowany = gazetaprawna.pl | data dostępu = 25 lipca 2017}}</ref>

* Nagroda [[Instytut Polonicus|Polonicus]] („nagroda honorowa za wybitne osiągnięcia w ekonomii przemian wolnorynkowych w Polsce oraz za wyjątkowy wkład w szerzenie świadomości obywatelskiej w jednoczącej się Europie”, 2016)<ref name="institut-polonicus.eu">{{Cytuj stronę | url = http://institut-polonicus.eu/index.php/9-uncategorised/71-nagrody-polonicus-2016-przyznane | tytuł = Nagrody Polonicus 2016 przyznane | autor = Wiesław Lewicki | data = 29 lutego 2016 | opublikowany = institut-polonicus.eu | data dostępu = 4 maja 2018}}</ref>

* {{cytuj książkę| nazwisko = Dudek | imię = Antoni | autor link = Antoni Dudek | tytuł=Historia polityczna Polski 1989–2012 | wydawca=Znak | miejsce=Kraków | data=2013 |strony=360| isbn=978-83-240-2130-7|odn=tak}}