Piraci somalijscy: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Somalian Piracy Threat Map 2010.png|mały|Zasięg działań piratów w [[2010]] (tylko przypadki udokumentowane)]]

'''Piraci somalijscy''' – zbrojne grupy [[rozbój]]nicze działające na wodach okalających tzw. [[Półwysep Somalijski|"Róg„Róg Afryki"Afryki”]] od momentu rozpoczęcia [[Wojna domowa w Somalii|wojny domowej]] w [[Somalia|Somalii]] na początku lat 90. XX wieku<ref>[http://www.un.org/Pubs/chronicle/2007/webArticles/073107_somalia.htm Tackling Piracy in Somali Waters].</ref>.

[[Pirat|Piraci]] rekrutują się głównie z byłych [[rybak]]ów. W większości pochodzą z autonomicznego regionu [[Puntland]], przeważnie są to mężczyźni w wieku 20–35 lat. Szacuje się, że istnieje co najmniej pięć zorganizowanych [[gang]]ów, które liczą ponad 1000 członków<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2008/nov/18/somalia-oil Pirates anchor hijacked supertanker off Somalia coast].</ref>. Większość uzbrojenia piratów (głównie [[karabinek AK]], [[granatnik RPG-7]], [[granat RGD-5]]) pochodzi z [[Jemen]]u. Podstawowym środkiem transportu pozostają szybkie [[motorówka|łodzie motorowe]], zaopatrzone nierzadko w urządzenia typu [[Global Positioning System|GPS]]. W skład ich grupy wchodzi najczęściej "statek„statek-matka"matka” (udający [[statek rybacki]]), który służy do uzupełniania [[paliwo ciekłe|paliwa]].

Początkowo przyczyną [[piractwo (prawo międzynarodowe)|piractwa]] była nadmierna eksploatacja łowisk u wybrzeży Somalii przez zagraniczne kutry rybackie, co pozbawiło miejscową ludność źródła utrzymania. Drugim czynnikiem jest także poziom ubóstwa w Somalii, która jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie ([[Produkt krajowy brutto|PKB per capita]] wynosi ok. 600 [[Dolar amerykański|dolarów]])<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/7358764.stm Somalia'sSomalia’s pirates face battles at sea].</ref>. Jednakże w ostatnich latach piractwo stało się bardziej popularnym zajęciem wśród Somalijczyków ze względu na dużą opłacalność. Daje się również zauważyć wzrost liczby ataków po pokonaniu w [[2006]] bojówkarzy [[Unia Trybunałów Islamskich|Unii Trybunałów Islamskich]] przez armię [[Etiopia|etiopską]]. Sumę wymuszeń uzyskaną w 2010 ocenia się na 238 milionów dolarów, przy czym średni okup wzrósł w ciągu ostatnich pięciu lat ze 150 tysięcy do 5,4 miliona dolarów<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.wired.com/dangerroom/2011/01/arrr-pirates-take-up-to-12-billion-worth-of-booty/ | tytuł = Arrr! Pirates Take Up to $12 Billion Worth of Booty | data dostępu = 2011-01-19| autor = Spencer Ackerman | opublikowany = Wired | praca = | data = 2011-01-18 | język = en |data dostępu = 2011-01-19}}</ref>.

== Lista słynniejszych ataków ([[2008]]) ==

* ''Le Ponant'' ([[Francja]], luksusowy [[jacht]]) – porwany [[4 kwietnia]], uwolniony [[12 kwietnia]]. Część piratów została pojmana przez francuskich [[siły specjalne|komandosów]].

* ''MV Lehmann Timber'' ([[Niemcy]], [[kontenerowiec]]) – porwany [[28 maja]], uwolniony [[8 lipca]] po wpłaceniu 750 000 dolarów okupu.

* ''MV Stella Maris'' ([[Panama]]/[[Japonia]], [[masowiec]]) – porwany [[20 lipca]], uwolniony [[26 września]] po wpłaceniu 2 000 000 dolarów okupu.

* ''MT Stolt Valor'' ([[Belize]], [[chemikaliowiec]]) – porwany [[15 września]], uwolniony [[16 listopada]] po wpłaceniu 1–2,5 mln dolarów okupu,

* ''Carré d'Asd’As IV'' (Francja, jacht) – porwany [[2 września]], uwolniony [[16 września]] po akcji francuskich komandosów.

Największą zdobyczą piratów jak do tej pory pozostaje [[zbiornikowiec]] ''[[MV Sirius Star]]'' ([[Arabia Saudyjska]]), który został porwany [[17 listopada]] 2008. Uwolniony został [[9 stycznia]] [[2009]]<ref>{{Cytuj | url=http://pl.wikinews.org/w/index.php?title=Piraci_uwolnili_saudyjski_supertankowiec_Sirius_Star&redirect=no | tytuł=Piraci uwolnili saudyjski supertankowiec Sirius Star - Wikinews, wolne źródło informacji<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=pl.wikinews.org | język=pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref>.

* ''MV Faina'' (Belize/[[Ukraina]], [[statek motorowy]] z 33 czołgami [[T-72]] na pokładzie) – porwany [[25 września]], uwolniony [[5 lutego]] 2009 po wpłaceniu 3,2 mln dolarów okupu<ref>{{Cytuj | url=http://pl.wikinews.org/wiki/Piraci_uwolnili_ukrai%C5%84ski_statek_z_czo%C5%82gami | tytuł=2009-02-05: Piraci uwolnili ukraiński statek z czołgami -– Wikinews, wolne źródło informacji<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=pl.wikinews.org | język=pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Piraci uwolnili ukraiński statek z ładunkiem czołgów|opublikowany=Rzeczpospolita|data=05.02.2009|url=http://www.rp.pl/artykul/259047-Piraci-uwolnili-ukrainski-statek-z-ladunkiem-czolgow.html|tytuł=Piraci uwolnili ukraiński statek z ładunkiem czołgów|opublikowany=Rzeczpospolita|data=2009-02-05}}</ref>.

Rosnące zagrożenie dla żeglugi w rejonie [[Zatoka Adeńska|Zatoki Adeńskiej]] skłoniło społeczność międzynarodową do podjęcia działań przeciw piractwu. [[Tymczasowy Rząd Federalny]] Somalii nie jest w stanie uporać się z tym procederem, ponieważ sprawuje kontrolę tylko nad niewielkim fragmentem terytorium kraju. Paradoksalnie, skala zjawiska była najmniejsza podczas rządów islamistów z Unii Trybunałów Islamskich, którzy również obecnie prowadzą działania przeciw piratom<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1861698,00.html|tytuł=Battling the Somali Pirates: The Return of the Islamists|autor=Tony Karon|opublikowany=Time|data=25.11.2008|url=http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1861698,00.html-11-25}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://aawsat.com/english/news.asp?section=1&id=14870|tytuł=Islamic Courts in Somalia: We are not Courting Saudi Arabia|opublikowany=Asharq Al-Awsat|data=28.11.2008|url=http://aawsat.com/english/news.asp?section=1&id=14870-11-28}}</ref>. Piractwo zwalczają także władze [[Separatyzm|separatystycznej]] republiki [[Somaliland]]u<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Somaliland: The World Arms Pirates While It Disarms Somaliland Navy|autor=Dalmar Kaahin |opublikowany=SomalilandEMBASSY.com|url=http://www.somalilandembassy.com/index.php?option=com_content&view=article&id=215:somaliland-the-world-arms-pirates-while-it-disarms-somaliland-navy-&catid=35:news-in-eng-catg&Itemid=80|tytuł=Somaliland: The World Arms Pirates While It Disarms Somaliland Navy|autor=Dalmar Kaahin |opublikowany=SomalilandEMBASSY.com}}</ref>.

W kwietniu 2009 roku, w odpowiedzi na apel<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Apel o fundusze na walkę z somalijskim piractwem|opublikowany=Rzeczpospolita|data=23.04.2009|url=http://www.rp.pl/artykul/295290-Apel-o-fundusze-na-walke-z-somalijskim-piractwem.html|tytuł=Apel o fundusze na walkę z somalijskim piractwem|opublikowany=Rzeczpospolita|data=2009-04-23}}</ref> [[Sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych|sekretarza generalnego ONZ]] [[Ban Ki-moon]]a, darczyńcy zaoferowali ponad 250 milionów dolarów pomocy dla rządu somalijskiego<ref>{{Cytuj stronę|url=http://abcnews.go.com/International/wireStory?id=7407956|tytuł=Donors Pledge Over $250 Million for Somalia|autor=Constant Brand|opublikowany=ABC News|data=23.2009-04.2009|url=http://abcnews.go.com/International/wireStory?id=7407956-23}}</ref>. Kwota przeznaczona jest na wzmocnienie misji pokojowej [[Unia Afrykańska|Unii Afrykańskiej]] i sił rządowych, część pieniędzy zostanie przeznaczona też na cele humanitarne.

W obliczu braku sprawowania jurysdykcji przez organy somalijskie, pojawiają się liczne głosy postulujące powołanie odpowiednich instytucji sądowniczych o charakterze międzynarodowym. Jednym z pomysłów jest [[Rosja|rosyjski]] postulat utworzenia Międzynarodowego sądu ds. piratów z siedzibą w [[Kenia|Kenii]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/312563-Miedzynarodowy-sad-ds--piratow-w-Kenii-.html|tytuł=Międzynarodowy sąd ds. piratów w Kenii?|data dostępu=7 czerwca 2009|autor=|data=2009-05-29|opublikowany=rp.pl|data dostępu=7 czerwca 2009}}</ref>.

[[14 marca]] [[2011]] indyjska marynarka wojenna osiągnęła znaczący sukces w walce przeciwko piratom. Indyjska Fregata [[IMS Tabar]] w trakcie jednej misji schwytała 61 piratów i uwolniła 13 marynarzy. To największy sukces w historii walki z piratami na [[Ocean Indyjski|Oceanie Indyjskim]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tvn24.pl/-1,1695873,0,1,rekord-61-piratow-za-jednym-zamachem,wiadomosc.html|tytuł=Rekord: 61 piratów za jednym zamachem|autor=CNN|data=2011-03-14|opublikowany=TVN24.pl|język=pl|data dostępu=2011-03-14}}</ref>.

W celu zwalczania piratów na wodach [[Ocean Indyjski|Oceanu Indyjskiego]] wiele państw wysłało w ten rejon swoje [[okręt]]y wojenne. W działaniach antypirackich uczestniczą m.in. siły morskie [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], [[Indie|Indii]], [[Francja|Francji]] i [[Rosja|Rosji]]<ref>[http://www.africom.mil/getArticle.asp?art=2137 "Combined„Combined Task Force 150 Thwarts Criminal Activities].</ref>. Jednakże nawet gdy udaje się schwytać piratów, istnieje problem, gdyż nie wiadomo, w którym państwie powinni być sądzeni ze względu na przynależność wód terytorialnych.

[[27 października]] 2008 rozpoczęła się operacja [[NATO]] przeciwko piratom. Z kolei od [[8 grudnia]] 2008 trwa [[Operacja Atalanta]] prowadzona przez część państw [[Unia Europejska|UE]].

15 kwietnia 2009 zgłoszono w [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresie St. Zjedn.]] projekt użycia [[kaper|kaprów]] do walki z piratami<ref>[http://www.politico.com/news/stories/0409/21245.html ''Ron Paul’s plan to fend off pirates''], [http://www.upi.com/Business_News/Security-Industry/2010/05/10/Call-for-private-forces-to-fight-pirates/62261273507905/ ''Call for private forces to fight pirates''].</ref>, został on odrzucony<ref>Teoretycznie uchwalenie takiej ustawy jest możliwe, gdyż Kongres wg art. 1. 8. 11. [[Konstytucja Stanów Zjednoczonych|Konstytucji]] może ''wystawiać listy kaperskie'' (''grant Letters of Marque and Reprisal''), a USA nie przystąpiły do [[Deklaracja paryska|Deklaracji z 1856]] zakazującej takiego sposobu prowadzenia wojny morskiej.</ref>.