Elektorzy Rzeszy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawiam linki wewnętrzne oraz wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne. |
int., jęz. |
||
Linia 20:
W [[XVII wiek|siedemnastym stuleciu]] do kolegium włączeni zostali: [[Bawaria|książę bawarski]] (''Herzog von Bayern'') oraz książę [[Hanower (państwo)#Księstwo Brunszwiku i Lüneburga|brunszwicko-luneburski]] (''Herzog von Braunschweig-Lüneburg'').
W [[1711]] cesarz [[Karol VI Habsburg]]
== Elektorzy ==
Początkowo, zgodnie z ustaleniami Złotej Bulli Karola IV, w kolegium elektorskim zasiadali 3 duchowni:
* '''[[Arcybiskupi Moguncji|arcybiskup Moguncji]]''', jednocześnie nominalny arcykanclerz Rzeszy;
* '''[[Biskupi i arcybiskupi Kolonii|arcybiskup Kolonii]]''', arcykanclerz [[Włochy|Włoch]];
Linia 34:
* '''[[Władcy Brandenburgii|margrabia brandenburski]]''', arcykomornik Rzeszy;
W przypadku popełnienia przez jakiegoś elektora zbrodni felonii (zdrady), cesarz mógł przenieść jego godność na inny ród. Ponieważ w przypadku elektorów świeckich godności były silnie związane ze sprawującymi je tradycyjnie (a więc w praktyce dziedzicznie) rodami, najchętniej widziano przeniesienie na krewnego poprzedniego elektora. Na mocy Złotej Bulli cesarz mógł także, za zgodą pozostałych elektorów, tworzyć nowe elektoraty.
* W [[1547]] cesarz [[Karol V Habsburg]] pokonał koalicję książąt protestanckich w [[Bitwa pod Mühlbergiem|bitwie pod Mühlbergiem]] i pozbawił Jana Fryderyka z ernestyńskiej linii [[Wettynowie|Wettynów]] godności elektorskiej oraz księstwa sasko-wittenberskiego. Przeniósł je na Maurycego z linii albertyńskiej.
* W [[1622]] wojska cesarza [[Ferdynand II Habsburg|Ferdynanda II]] pokonały siły książąt protestanckich w [[Bitwa pod Höchst|bitwie pod Höchst]]. W jej następstwie w [[1623]] cesarz odebrał godność elektorską i Palatynat zbuntowanemu [[Fryderyk V (palatyn reński)|Fryderykowi V]] z dynastii [[Wittelsbachowie|Wittelsbachów]] i przekazał ją '''[[władcy Bawarii]]''' [[Maksymilian I Bawarski|Maksymilianowi I]] reprezentującemu inną linię tego samego rodu. W ten sposób do kurii elektorskiej weszli książęta [[Bawaria|Bawarii]].
* W [[1648]] [[pokój westfalski]] zakończył [[wojna trzydziestoletnia|wojnę trzydziestoletnią]]. Na mocy jego postanowień cesarz [[Ferdynand III Habsburg]] zgodził się zwrócić [[Palatynat|Palatynat Reński]] i godność elektorską synowi Fryderyka V, [[Karol Ludwik Wittelsbach|Karolowi Ludwikowi]]. Książę bawarski zatrzymał jednak status elektorski i tytuł arcystolnika. Dlatego palatyn uzyskał tytuł arcyskarbnika Rzeszy, a liczebność kurii elektorskiej wzrosła do ośmiu.
* W [[1692]] cesarz [[Leopold I Habsburg]] obdarzył godnością elektorską i tytułem arcychorążego Rzeszy '''[[Władcy Brunszwiku i Hanoweru|księcia Hanoweru (Brunszwiku-Lüneburga)]]''' [[Ernest August (elektor Hanoweru)|Ernesta Augusta]] z rodu [[Welfowie|Welfów]]. Sejm Rzeszy potwierdził oficjalnie tytuł hanowerski w 1708 roku. Liczebność kurii wzrosła tym samym do dziewięciu.
* W [[1708]] podczas [[wojna o sukcesję hiszpańską|wojny o sukcesję hiszpańską]]
* Zgodnie z warunkami [[pokój w Rastatt|pokoju w Rastatt]] w [[1714]] cesarz [[Karol VI Habsburg]] przywrócił godność elektorską władcy Bawarii. Bawaria zatrzymuje tytuł arcycześnika, Palatynat arcyskarbnika, a Hanower arcychorążego.
* W [[1777]] zmarł bezdzietnie elektor bawarski [[Maksymilian III Józef Wittelsbach|Maksymilian III Józef]], a Bawarię zajął palatyn reński [[Karol IV Teodor Wittelsbach|Karol IV Teodor]]. Cesarz [[Józef II Habsburg]] dążył do zajęcia Bawarii dla siebie, co wywołało [[wojna o sukcesję bawarską|bawarską wojnę sukcesyjną]]. Na mocy [[Pokój cieszyński|pokoju w Cieszynie]] w [[1779]] utrzymano unię palatynacko-bawarską. Liczebność kurii spadła znów do ośmiu członków (podwójny głos jednego elektora był nie do pomyślenia).
* Po klęsce cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka II]] w walce z Francją [[Bitwa pod Hohenlinden|pod Hohenlinden]] ([[1800]] r.) państwa niemieckie weszły w orbitę wpływów [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]]. W [[1803]] [[Sejm Rzeszy (Święte Cesarstwo Rzymskie)|Sejm Rzeszy]] podjął reformy zgodne z zamysłami tego ostatniego. Zlikwidowano elektoraty koloński i trewirski (księstwa arcybiskupie zostały [[Sekularyzacja|zsekularyzowane]]). Nowe godności elektorskie nadano '''[[Władcy Wirtembergii|księciu Wirtembergii]]''' [[Fryderyk I Wirtemberski|Fryderykowi II]], '''[[Władcy Badenii|margrabiemu Badenii]]''' [[Karol Fryderyk Badeński|Karolowi Fryderykowi]], '''[[Władcy Hesji|landgrafowi Hesji-Kassel]]''' [[Wilhelm I (elektor Hesji-Kassel)|Wilhelmowi IX]] i '''[[Elektorat Salzburga|wielkiemu księciu Salzburga]]''' [[Ferdynand III Toskański|Ferdynandowi I]].
* W [[1805]] Napoleon pokonał Austriaków i [[Imperium Rosyjskie|Rosjan]] [[Bitwa pod Austerlitz|pod Austerlitz]]. Na mocy [[Pokój w Preszburgu|pokoju w Preszburgu]] cesarz Franciszek II musiał odstąpić liczne terytoria Francji i Bawarii, ale otrzymał [[Salzburg]]. Ferdynand I otrzymał '''[[Wielkie Księstwo Würzburga]]''' i zachował tytuł elektorski.
Linia 50:
== Urzędy elektorskie ==
Elektorzy Rzeszy zajmowali wysokie urzędy w Rzeszy (''Reichserzämter''). Ponadto formalnie
=== Elektorzy sakralni ===
| |||