Legiony Polskie (1914–1918): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
Gruzin (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 35:
== Historia ==
Powołane 16 sierpnia 1914 przez [[Naczelny Komitet Narodowy]]<ref>Mała encyklopedia wojskowa, Warszawa, 1970, s. 163</ref>.
Stanowiły oddzielną formację [[Armia Austro-Węgier|Armii Austro-Węgierskiej]]. Skupiły polskie organizacje paramilitarne, m.in. oddziały [[Związek Strzelecki|Związku Strzeleckiego]], [[Polskie Drużyny Strzeleckie]], a także sekcje [[Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”]]. Formalną podstawą tworzenia oddziałów legionowych był rozkaz austriackiego dowództwa z 27 sierpnia 1914, w którym zarządzono utworzenie Legionu Wschodniego i Legionu Zachodniego oraz powołanie dwóch równorzędnych komendantów dla obu Legionów<ref>Mieczysław Wrzosek, ''Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918'', Warszawa 1990, s. 91–92.</ref>. Legiony Polskie podporządkowano nowej centrali wywiadu austriackiego w polu – ''Nachrichtenabteilung AOK'', z której zwierzchnikiem gen. [[Oskar Hranilović von Czvetassin|Oskarem Hraniloviciem von Czvetassin]] Piłsudski wszedł w bezpośredni kontakt<ref>Ryszard Świętek, Lodowa ściana: sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918, Kraków 1998, s. 44.</ref>.
 
Wobec niepowodzenia wywołania antyrosyjskiego powstania narodowego w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Kongresowym]], Piłsudski podporządkował się NKN. Pod koniec sierpnia rozpoczęto werbunek do Legionów Polskich. Utworzono [[Legion Wschodni]] we [[Lwów|Lwowie]] i [[Legion Zachodni]] w [[Kraków|Krakowie]]<ref>''Mała encyklopedia wojskowa'', s. 163-164.</ref>.
 
{{Osobny artykuł|Granica Austro-Węgier z Rosją}}
Z powodu zajęcia Lwowa przez wojska rosyjskie 2 września 1914 i różnic wśród tamtejszych polityków Legion Wschodni został wkrótce rozwiązany<ref>[[Wacław Jędrzejewicz]], ''Józef Piłsudski 1867-1935, życiorys'', Warszawa 2002, s. 43.</ref>. Legion Zachodni początkowo w składzie jednego pułku pod dowództwem Piłsudskiego wziął udział w walkach jako straż tylna wojsk austriackich na linii [[Nowy Korczyn]]-[[Opatowiec (województwo świętokrzyskie)|Opatowiec]] na lewym brzegu [[Wisła|Wisły]]. W czasie ofensywy austriacko-niemieckiej poszczególne jego bataliony wzięły udział w [[Bitwa pod Laskami i Anielinem|bitwach]] pod [[Laski (powiat radomski)|Laskami]] (23-2623–26 października 1914), [[Anielin (gmina Garbatka-Letnisko)|Anielinem]] (22 października). W dniach 16-1916–19 listopada stoczyły [[bitwa pod Krzywopłotami|bitwę pod Krzywopłotami]]. Piłsudski zagrożony zepchnięciem przez wycofującą się pod naporem [[Armia Imperium Rosyjskiego|wojsk rosyjskich]] armię austriacką na terytorium [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]] przeprowadził brawurowy manewr znany jako operacja [[Ulina Mała]]. Wbrew rozkazom austriackim przedarł się z częścią swojego pułku korytarzem pomiędzy wojskami rosyjskimi i austriackimi do Krakowa<ref>Wacław Jędrzejewicz, op. cit. s. 44</ref>.
 
Po przerwie oddziały te walczyły jako osłona prawego skrzydła armii austriackiej w rejonie [[Mszana Dolna|Mszany Dolnej]], [[Limanowa|Limanowej]], [[Marcinkowice (powiat nowosądecki)|Marcinkowic]], [[Nowy Sącz|Nowego Sącza]]. W połowie grudnia 1914 sformowano z nich [[I Brygada Legionów Polskich|I Brygadę Legionów Polskich]]<ref name="autonazwa1">Mała encyklopedia wojskowa, s. 164</ref>.
 
I Brygada stoczyła [[bitwa pod Łowczówkiem|bitwę pod Łowczówkiem]], od marca 1915 toczyła boje nad [[Nida (dopływ Wisły)|Nidą]]. W ramach letniej ofensywy [[państwa centralne|państw centralnych]] walczyła nad rzeką [[Pokrzywianka (dopływ Świśliny)|Pokrzywianką]], tocząc walki pod [[Konary (powiat sandomierski)|Konarami]] (16-2516–25 maja), na linii [[Włostów (województwo świętokrzyskie)|Włostów]], [[Ożarów]]{{r|autonazwa1}}.
 
Po przekroczeniu linii Wisły przeszła na [[Lubelszczyzna|Lubelszczyznę]] (walki [[4 Pułk Piechoty (LP)|4 pułku piechoty Legionów Polskich]] pod [[Bitwa pod Jastkowem|Jastkowem]] 30 lipca – 3 sierpnia 1915 i [[Kamionka (powiat lubartowski)|Kamionką]] 4-74–7 sierpnia). W sierpniu walczyła na [[Podlasie|Podlasiu]], stoczyła [[bitwa pod Raśną|bitwę nad Raśną]] i [[Wysokie (Białoruś)|Wysokiem Litewskiem]].
 
Sformowany we wrześniu 1914 [[2 Pułk Piechoty (LP)|2 pułk piechoty]] i [[3 Pułk Piechoty (LP)|3 pułk piechoty]] wraz z austriacką komendą Legionów Polskich zostały przerzucone w [[Karpaty]]. 29 października 1914 stoczyły bitwę pod [[Mołotków|Mołotkowem]]{{Odn|Urbankowski|2014|s=165}}, walczyły pod [[Zielona (obwód iwanofrankiwski)|Zieloną]], [[Bitwa pod Rafajłową|Rafajłową]], [[Cârlibaba|Kirlibabą]].
 
W maju 1915 przeformowano je w [[II Brygada Legionów Polskich|II Brygadę Legionów Polskich]] zwaną ''Karpacką''. Dowódcą II Brygady został płk austriacki Ferdynand Küttner. W jej skład weszły 2 Pułkpułk Piechotypiechoty, 3 Pułkpułk Piechotypiechoty, oddział kawalerii i dywizjon artylerii. Brygada walczyła na [[Bukowina (kraina historyczna)|Bukowinie]] ([[szarża pod Rokitną|szarża 2 pułku ułanów pod Rokitną]]) i nad [[Prut]]em.
8 maja 1915 utworzono [[III Brygada Legionów Polskich|III Brygadę Legionów Polskich]] w składzie: 4 pułk piechoty i [[6 Pułk Piechoty (LP)|6 pułk piechoty]].
 
Linia 119:
* Poczta Polowa Nr 389 (niem. ''K.u.K. Feldpostamt 389'') - c. i k. oficjał Alojzy Eberl
 
* [[2 Pułk Ułanów (LP)|2 Pułkpułk Ułanówułanów]] – mjr [[Juliusz Ostoja-Zagórski]]
* [[1 Pułk Artylerii (LP)|1 Pułkpułk Artyleriiartylerii LP]] – mjr [[Ottokar Brzoza-Brzezina|Ottokar Brzezina ps. Brzoza]]
* Półbatalion Etapowy Legionów Polskich („Komenda ½ Baonu Etap. Legionu Polskiego”)
* Kompania Saperów Legionów Polskich