Brytyjska Partia Wigów: Różnice pomiędzy wersjami

Pomiędzy latami 1680 i 1850, rywalizowali o władzę z [[Torysi|Torysami]]. Pochodzenie Whigs bierze się z [[Monarchia konstytucyjna|konstytucyjnego monarchizmu]] i opozycji wobec [[Monarchia absolutna|absolutnej monarchii]]. Whigs odegrali główną rolę w [[Chwalebna rewolucja|Chwalebnej rewolucji]] w 1688 roku i stali się wrogami królów i pretendentów z rodu [[Stuartowie|Stuartów]], którzy byli wyznania [[Kościół rzymskokatolicki|rzymskokatolickiego]]. Whigs przejęli pełną kontrolę nad rządem w 1715 roku i pozostali całkowicie dominujący, dopóki król [[Jerzy III Hanowerski|Jerzy III]], wchodząc na tron ​​w 1760 roku nie pozwolił na powrót torysów<ref>{{Cytuj |tytuł = Whig Party - Facts & Summary - HISTORY.com |data dostępu = 2018-05-31 |opublikowany = HISTORY.com |url = https://www.history.com/topics/whig-party}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Whig and Tory {{!}} historical political party, England |czasopismo = Encyclopedia Britannica |data dostępu = 2018-05-31 |url = https://www.britannica.com/topic/Whig-Party-England |język = en}}</ref>.

Wigowie przyczynili się walnie do zwycięstwa tzw. [[chwalebna rewolucja|chwalebnej rewolucji]] [[1688]]–[[1689]], kiedy wspólnie z torysami wezwali z [[Holandia|Holandii]] namiestnika [[Wilhelm III Orański|Wilhelma Orańskiego]], by stworzyć protestancką przeciwwagę dynastyczną dla prokatolickiego [[Jakub II Stuart|Jakuba II]]. [[Torysi]] jednak również mieli dość Stuartów. Pomyślne lądowanie Wilhelma, na którego stronę przeszła [[British Army|armia angielska]] pod dowództwem generała [[John Churchill (1. książę Marlborough)|Johna Churchilla]], i ucieczka Jakuba zabezpieczyły protestancką sukcesję [[Jerzy I Hanowerski|Jerzego I]]. Wigiem był też [[John Locke]], którego pisma utrwalić miały zdobycze rewolucji z 1688/89 roku.

Ponieważ wigowie ze swej natury byli ugrupowaniem opozycyjnym, powstanie wigowskiego rządu spowodowało wśród nich rozłam. Było to mniej widoczne podczas panowania Wilhelma ([[gabinet (Wielka Brytania)|gabinet ministerialny]] był wynalazkiem Wilhelma), którego silne tendencje autokratyczne hamowały rozwój systemu parlamentarno-gabinetowego. Przełom nastąpił, gdy w [[1715]] na początku panowania Hanowerczyków, [[Jerzy I Hanowerski|Jerzy I]] powołał rząd jednolicie wigowski, w którym dominował generał [[James Stanhope (1. hrabia Stanhope)|James Stanhope]] i [[Charles Spencer (3. hrabia Sunderland)|Charles Spencer, 3. hrabia Sunderland]]. Była to nagroda za wsparcie pretensji Niemca do władzy w Wielkiej Brytanii. Poza tym Jerzy I nie mówił po angielsku i większość czasu swoich rządów spędził w [[Hanower]]ze, co spowodowało, że ciężar rządzenia krajem przerzucił na pierwszego ministra (premiera). Rozpoczął się wówczas 45-letni okres rządów rozmaitych gabinetów wigowskich od [[1715]] do [[1761]] (tzw. "[[Oligarchia Wigów]]").

[[Robert Walpole]] kierował najdłużej ([[1721]]–[[1742]]) działającym z tych rządów. Następnie rządzili: [[Spencer Compton]], [[Henry Pelham]], [[Thomas Pelham-Holles|Thomas Pelham-Holles, 1. książę Newcastle]]. W gabinecie księcia Newcastle największą rolę grał [[William Pitt (1. hrabia Chatham)|William Pitt, 1. hrabia Chatham]].