Franciszek II Rakoczy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmptyBot (dyskusja | edycje)
m lit.
m styl, przecinki, dr. red.
Linia 37:
|wikicytaty =
}}
'''Franciszek II Rakoczy''' ([[język węgierski|węg.]] ''II. Rákóczi Ferenc'') (ur. [[27 marca]] [[1676]] roku, w [[Borša|Boršy]] -, zm. [[8 kwietnia]] [[1735]] roku, w [[Tekirdağ|Redestos]]) – największy węgierski magnat początku XVIII w., w latach 1703–1711 przywódca wielkiego powstania [[Habsburgowie|antyhabsburskiego]] na [[Węgry|Węgrzech]] (tzw. [[powstanie Rakoczego]]), od 1704 do 1711 r. [[Władcy Siedmiogrodu|książę Siedmiogrodu]].
 
Urodził się w ówczesnym komitacie zemplińskim (dziś w [[Powiat Trebišov|powiecie Trebišov]] w południowo-wschodniej [[Słowacja|Słowacji]], nad samą granicą węgierską). Po swoich przodkach przejął tradycje walki o niepodległość Węgier. Był synem [[Franciszek I Rakoczy|Franciszka I Rakoczego]] i hrabianki [[Helena Zrinska|Heleny (Ilony) Zrińskiej]]. Dziadkami ze strony ojca byli [[Jerzy II Rakoczy]] i Zofia Batory. Zofia Batory to wnuczka Zofii Kostczanki i Stefana Batorego (bratanka króla polskiego). Dziadkowie ze strony matki to [[Piotr Zrinski|Piotr IV Zriński]] (Petar Zrinski) [[ban (tytuł)|ban]] [[Chorwacja|Chorwacji]], [[Slawonia|Slawonii]] i [[Dalmacja|Dalmacji]] oraz [[Katarzyna Zrinska]] z domu [[Frankopanowie|Frankopan]].
 
Po upadku [[powstanie Thökölyego|powstania Thökölyego]] i zdobyciu przez cesarskie wojska [[Zamek Palanka|twierdzy Munkacz]] wraz z matką i rodzeństwem dostał się do niewoli austriackiej. Oddany pod opiekę [[Jezuici|jezuitów]], został wychowany w duchu [[Katolicyzm|katolickim]]. W 1700 r., po powrocie na Węgry, wraz z [[Miklós Bercsényi|Miklósem Bercsényim]] rozpoczął organizowaćorganizowanie spisekspisku antyhabsburskiantyhabsburskiego. Próba nawiązania kontaktu z królem Francji nie powiodła się, a listy spiskowców do Ludwika XIV wpadły w ręce służb wiedeńskich. W 1701 r. Rakoczy został uwięziony. Przed niechybną śmiercią uratowała go żona, księżniczka Karolina [[Hesja|heska]], organizując mu ucieczkę z więzienia w [[Wiener Neustadt]]. Śladem Bercsényiego Rakoczy zbiegł do Polski, gdzie natychmiast podjął rozmowy z polskimi magnatami i posłami francuskimi. Po wybuchu powstania chłopskiego na północy Węgier, w 1703 zgodził się stanąć na jego czele.
 
Jeszcze z terenu Polski Rakoczy wydał odezwę "do wszystkich prawdziwych Węgrów (...) szlachciców i nieszlachciców", wzywając ich do walki "pro Patria et Libertate". 14 czerwca 1703 r., witany entuzjastycznie przez rzesze chłopskie, przekroczył granicę węgierską w Karpatach. W krótkim czasie jego wojska obsadziły prawie cały Siedmiogród i Górne Węgry.
 
W 1704 r. stany siedmiogrodzkie obwołały go księciem [[Siedmiogród|Siedmiogrodu]], a w 1705 r. sejm zwołany do miejscowości [[Szécsény]] ogłosił go księciem [[Węgry|Węgier]]. Rozpoczął tworzenie regularnej armii, po czym w 1707 r. na sejmie w [[Ónod]] wystąpił z wnioskiem o [[detronizacja|detronizację]] [[Habsburgowie|Habsburgów]] w Królestwie Węgierskim i proklamację niepodległości Węgier. We wrześniu tego samego roku doprowadził do podpisania w Warszawie sojuszu węgiersko-rosyjskiego, chociaż ostatecznie nie przyjął rosyjskiej propozycji objęcia tronu polskiego.