Komunizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 81.190.216.238 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Tomasz Raburski.
Znacznik: Wycofanie zmian
poszeszono treść
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 4:
Jako ideologia zaczął się krystalizować już od XV wieku, gdy przyjmował postać komunizmu utopijnego, który głosił hasła likwidacji nierówności społecznych i prywatnej własności. W XIX wieku narodziły się dwa warianty ideologii. Wariant w wydaniu [[anarchizm|anarchistycznym]], który głosił zniesienie instytucji państwa i [[kolektywizm]]u oraz ten w wydaniu marksistowskim, oparty na [[Manifest komunistyczny|Manifeście Komunistycznym]] z 1848 roku. Według marksistowskiego wariantu komunizmu, do osiągnięcia bezklasowego społeczeństwa dojść miało na drodze [[rewolucja|rewolucji]]<ref name="Komunizm, w 2002"/><ref name="ONET"/><ref>[http://www.filozofia.uw.edu.pl/skfm/publikacje/marks-engels01.pdf Karol Marks i Fryderyk Engels, ''Manifest Partii Komunistycznej'' (1848)].</ref>.
 
Założenia ideologii komunistycznej starał się wprowadzić w życie [[Włodzimierz Lenin]], który stworzył odrębny nurt marksizmu zwany [[leninizm]]em. Nowy nurt ruchu komunistycznego przybrał postać [[Partia komunistyczna|partii komunistycznej]] zorganizowanej według zasady [[centralizm demokratycznyodr|centralizmu demokratycznego]]. Rewolucja miała doprowadzić do budowy [[dyktatura proletariatu|dyktatury proletariatu]]. [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Rosyjscy komuniści]] [[Rewolucja październikowa|przejęli siłą w 1917 władzę w Rosji]], skąd w 1920 narzucili ją [[Demokratyczna Republika Azerbejdżanu|Azerbejdżanowi]], [[Demokratyczna Republika Armenii|Armenii]] i [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukrainie]], w 1921 [[Demokratyczna Republika Gruzji|Gruzji]] i [[Mongolia|Mongolii]], w 1940 [[Republika Litewska (1918–1940)|Litwie]], [[Republika Łotewska (1918–1940)|Łotwie]] i [[Republika Estońska (1918–1940)|Estonii]], a po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] [[Państwo satelickie|państwom satelickim]] w Europie Środkowo-Wschodniej. W 1949 [[Komunistyczna Partia Chin]] zwyciężyła w [[Chińska wojna domowa|wojnie domowej]] z [[Kuomintang]]iem i utworzyła państwo, które od końca lat 50. XX wieku ([[rozłam radziecko-chiński]]), prowadziło politykę niezależną, a od końca lat 60. XX wieku politykę konfrontacyjną wobec ZSRR<ref name=Polit>{{cytuj książkę |nazwisko = Polit| imię = Jakub| tytuł = Chiny| wydawca = Wydawnictwo Trio| miejsce = Warszawa| rok = 2004| strony = 230-231| isbn = 83-88542-68-0}}</ref>. Komuniści zdobyli również samodzielnie władzę w [[Korea Północna|Korei Północnej]] (1949), [[Wietnam]]ie (1954) i na [[Kuba|Kubie]] (1959). Realizując program tzw. ''[[realny socjalizm|realnego socjalizmu]]'' utworzyli rządy charakteryzujące się [[monopartia|monopolem władzy]] partii komunistycznej i upaństwowieniem gospodarki<ref name="ONET"/><ref>[[Stéphane Courtois]] ''Zbrodnie komunizmu'', w: [[Stéphane Courtois]], [[Nicolas Werth]], [[Jean-Louis Panné]], [[Andrzej Paczkowski]], [[Karel Bartošek]], [[Jean-Louis Margolin]], ''[[Czarna księga komunizmu|Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania]]'', {{ISBN|83-7180-326-5}}, s. 25-26</ref>.
 
[[Reżim polityczny|Reżimy]] powołujące się na ideologię komunizmu spowodowały śmierć od 65<ref name="lemonde.fr">[http://www.lemonde.fr/archives/article/1997/11/14/communisme-retour-a-l-histoire_3810094_1819218.html Margolin, Jean-Louis; Werth, Nicolas (1997-11-14). "Communisme : retour à l'histoire"]</ref> do około 100 milionów ludzi<ref>„Związek Sowiecki – 20 milionów ofiar śmiertelnych, Chiny – 65 milionów, Wietnam – 1 milion, Korea Północna – 2 miliony, Kambodża – 2 miliony, Europa Wschodnia – 1 milion, Ameryka Łacińska – 150 tysięcy, Afryka – 1,7 miliona, Afganistan – 1,5 miliona, międzynarodowy ruch komunistyczny i partie komunistyczne nie sprawujące władzy – 10 tysięcy. W sumie blisko 100 milionów ofiar śmiertelnych”. [[Stéphane Courtois]] ''Zbrodnie komunizmu'', w: [[Stéphane Courtois]], [[Nicolas Werth]], [[Jean-Louis Panné]], [[Andrzej Paczkowski]], [[Karel Bartošek]], [[Jean-Louis Margolin]], ''[[Czarna księga komunizmu|Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania]]'', {{ISBN|83-7180-326-5}}, s. 25-26.</ref>.