Kanon Biblii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne merytoryczne
Linia 8:
 
== Kanon Biblii we wczesnym judaizmie ==
Istnieją rozbieżności w opiniach co do tego, kiedy ostatecznie ukształtował się żydowski kanon świętych pism. [[Talmud]]ysta [[Louis Ginzberg]] w swoim dziele nawiązującym do tekstu Biblii i zatytułowanym „Legendy żydowskie” uważał, że kanon Biblii hebrajskiej składający się z 24 ksiąg został ustalony przez [[Ezdrasz (postać biblijna)|Ezdrasza]] oraz uczonych w Piśmie w okresie Drugiej Świątyni<ref>{{Cytuj książkę | autor = Louis Ginzberg | tytuł = The Legends of the Jews | wydawca = Jewish Publication Society. | miejsce = Filadelfia | data = 1909 | tom = Vol. IV : Chapter XI | rozdział = The Return of the Captivity | url = http://www.swartzentrover.com/cotor/e-books/misc/Legends/Legends%20of%20the%20Jews.pdf}}</ref>. PóźniejPrzyjmowano przyjmowanorównież istnieniekoncepcję istnienia dwóch różnych „kanonów” – zbioru pism używanych przez Żydów jerozolimskich (''kanonu palestyńskiego'') oraz dla [[diaspora (naród)|Diaspory]] – Żydów na emigracji (''kanonu aleksandryjskiego''). Rozróżnienie takie powstało jako wynik teorii zaproponowanej w 1719 roku przez redaktora jednego z wydań [[Septuaginta|Septuaginty]], Francisa Lee. Teoria ta była dalej rozwijana m.in. dzięki pracom katolickiego uczonego [[Franz Karl Movers|Franza Karla Moversa]]. Według tej teorii kanon aleksandryjski był obszerniejszy, gdyż zawierał księgi pisane specjalnie dla Diaspory. Za definicję kanonu aleksandryjskiego teoria przyjmuje Septuagintę, a ściślej – te jej księgi, które ostatecznie znalazły się w [[Wulgata|Wulgacie]] [[Hieronim ze Strydonu|Hieronima ze Strydonu]]. Księgi należące tylko do kanonu aleksandryjskiego nazwano w XVI w. ''deuterokanonicznymi''. Obecnie przeważa pogląd, że taki wyraźny podział nigdy nie istniał i wspomniane terminy nie są używane<ref>{{cytuj książkę | tytuł = The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books | wydawca = Oxford University Press | miejsce = New York | data = 2007 | isbn = 9780195288803 | inni = Michael David Coogan, Marc Zvi Brettler, Carol Ann Newsom (red.) | rozdział = The Canons of the Bible | url = http://books.google.pl/books?id=Nc-i_pQsiW8C&lpg=PP1&hl=pl&pg=RA1-PA453#v=onepage&q&f=false}}</ref>.
 
== Kanon hebrajski (uznawany przez protestantyzm za autorytatywny) ==
Istnieje wiele opinii co do tego, kiedy ukształtował się ostatecznie kanon hebrajski. Louis Ginzberg w „Legendach żydowskich” uważał, że kanon Biblii hebrajskiej został ustalony w czasach [[Ezdrasz (postać biblijna)|Ezdrasza]]. Niektórzy badaqcze umieszczają tę datę tak wcześnie jakna II w. p.n.e., a jeszcze inni przesuwają ten okres nawet na drugie stulecie naszej ery. Według jednej z opinii takie ustalenie odbyło się między rokiem 87 i 114 po Chrystusie podczas tzw.hipotetycznego ''[[synod w Jamni|synodu w Jamni]]'', na którym Żydzi mieliby ustalić kanon nazwany hebrajskim. Zdaniem Alexandra Dubrau pogląd taki jest od lat 70. XX wieku powszechnie odrzucany<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.bibelwissenschaft.de/wibilex/das-bibellexikon/lexikon/sachwort/anzeigen/details/jabne-jabneel/ch/aaf15088734dc933c54eba16d027ccd0/ | tytuł = Jabne/Jabneel | autor = Alexander Dubrau | praca = Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet | opublikowany = bibelwissenschaft.de | język = de | data dostępu = 2013-12-30}}</ref>. Na dobór ksiąg według tej teorii miały wpływ następujące czynniki:
* Niedawno zakończona wojna z Rzymem, gdzie doszło do zburzenia Jerozolimy – z tego powodu odrzucono ''Księgi Machabejskie'', gdyż [[Machabeusze]] zawarli sojusz z Rzymem;
* Rosnący wpływ [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]] – chrześcijaństwo używało kanonu aleksandryjskiego, dlatego zwrócono się w stronę kanonu palestyńskiego, aby odróżnić się od chrześcijan;