Wersja z 20:29, 30 gru 2018 edytuj Ignasiak (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 91 668 edycji m drobne techniczne ← poprzednia edycja		Wersja z 22:50, 7 mar 2019 edytuj anuluj edycję AndrzeiBOT (dyskusja \| edycje) Boty 391 617 edycji m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz inne drobne sprawki następna edycja →
Linia 11: \|data śmierci = [[31 stycznia]] [[1606]] \|miejsce śmierci = [[Londyn]] \|przyczyna śmierci = złamał kark, skacząc z szubienicy, by uniknąć kary przez [[Powieszenie, wypatroszenie i poćwiartowanie\|powieszenie i poćwiartowanie]] \|zawód = [[żołnierz]], [[chorąży]] \|narodowość = Anglik Linia 27: Urodził się i pobierał edukację w [[York]]u. Gdy miał osiem lat, zmarł jego ojciec. Matka powtórnie wyszła za mąż za [[Kościół katolicki\|katolika]]. Fawkes przeszedł później na katolicyzm i wyjechał na kontynent, gdzie walczył w [[wojna osiemdziesięcioletnia\|wojnie osiemdziesięcioletniej]] po stronie katolickiej Hiszpanii przeciw holenderskim [[Kalwinizm\|kalwinistom]]. Podróżował po Hiszpanii w poszukiwaniu wsparcia dla katolickiej rebelii w Anglii, lecz bez skutku. Hiszpańską formę imienia Gwidon przyjął, gdy walczył po stronie Hiszpanów przeciw [[Republika Zjednoczonych Prowincji\|Niderlandom]]). Spotkał tam Thomasa Wintoura, z którym wrócił do Anglii. Wintour przedstawił Fawkesa Robertowi Catesby’emu, który planował dokonać zamachu na króla [[Jakub I Stuart\|Jakuba I]] i przywrócić katolickiego monarchę na tron. Spiskowcy wydzierżawili kryptę pod [[Izba Lordów\|Izbą Lordów]] i uczynili Fawkesa odpowiedzialnym za stanie na straży prochu, który składowany był w podziemiach. Nocą 5 listopada Fawkes został ujęty przez władze, które zaalarmowane anonimowym listem, ostrzegającym przed niebezpieczeństwem, przeszukiwały [[Pałac Westminsterski]]. Przez następnych parę dni Fawkes był przesłuchiwany i torturowany, aż wreszcie złamał się. Skazano go na śmierć przez [[Powieszenie, wypatroszenie i poćwiartowanie\|powieszenie i poćwiartowanie]], lecz uniknął agonii, jaką niosła okrutna kara, gdyż złamał kark, skacząc tuż przed egzekucją z [[Szubienica\|szubienicy]], na której miał zawisnąć 31 stycznia. Nazwisko Fawkesa jest utożsamiane ze spiskiem prochowym, który co roku, poczynając od 5 listopada 1605 roku, upamiętnia się obchodami [[Dzień Guya Fawkesa\|Dnia Guya Fawkesa]], podczas którego na stosie płonie kukła Fawkesa, a w tle często widać pokazy sztucznych ogni. Linia 83: Proces ośmiu spiskowców rozpoczął się w poniedziałek 27 stycznia 1606 roku. Fawkesa i jego siedmiu wspólników przetransportowano barką z Tower do Pałacu Westminsterskiego{{#tag:ref\|Ósmy, Thomas Bates, był przetrzymywany w Gathouse Prison z racji niższego statusu społecznego{{odn\|Fraser\|2005\|s=263}}.\|group="nb"}}. Przed przeprowadzeniem ich do Holu Stanowego Pałacu Westminsterskiego, gdzie zostali wystawieni na widok publiczny na specjalnie wybudowanym szafocie, trzymani byli w [[Izba Gwiaździsta\|Izbie Gwieździstej]]. Wśród widzów słuchających Lordów Komisarzy odczytujących listę zarzutów znajdowali się w ukryciu król i jego bliska rodzina. Fawkes został zidentyfikowany jako Guido Fawkes, „zwany inaczej Guidem Johnsonem”. Nie przyznał się do winy, choć widoczne było, iż uznawał ją od momentu schwytania{{odn\|Fraser\|2005\|s=263–266}}. [[Plik:The execution of Guy Fawkes' (Guy Fawkes) by Claes (Nicolaes) Jansz Visscher.jpg\|mały\|~~250px~~240px\|lewo\|alt=Etching\|Rycina autorstwa Claesa Jansza Visschera z 1606 roku przedstawiająca egzekucję Fawkesa]] W wyniku śledztwa nikt już nie wątpił, ponieważ akta były jednoznacznie obciążające w swej treści. Ława przysięgłych uznała wszystkich oskarżonych winnymi i [[Lord ~~Najwyższy~~najwyższy ~~Sędzia~~sędzia Anglii i Walii\|Najwyższy Sędzia]], sir John Popham, uznał ich winnymi zdrady stanu{{odn\|Fraser\|2005\|s=273}}. [[Prokuratorzy generalni Anglii i Walii\|Prokurator Generalny]] sir Edward Coke powiedział sądowi, że każdy ze skazanych będzie ciągnięty przez konia, twarzą do ziemi, aż do śmierci. Skazani mieli „umrzeć zawieszeni między niebem a piekłem – niewarci żadnego z nich”. Ich genitalia miały być odcięte i spalone na ich oczach, ich wnętrzności i serca usunięte. Potem mieli zostać ścięci i poćwiartowani, a szczątki ich ciał miały stać się „zdobyczą dzikiego ptactwa”{{odn\|Fraser\|2005\|s=266–269}}. Zeznania Fawkesa i Treshama dotyczące zdrady na rzecz Hiszpanii odczytano na głos, podobnie jak zeznania dotyczące spisku prochowego. Ostatnim dowodem winy była rozmowa, którą odbyli Fawkes z Wintourem, przebywając w przyległych celach. Mężczyźni najwidoczniej myśleli, że mogą swobodnie rozmawiać, lecz ich rozmowa była podsłuchiwana przez rządowego szpiega. Gdy więźniom pozwolono przemówić, Fawkes wyjaśnił, że nie przyznając się do winy, chciał okazać lekceważenie aktowi oskarżenia{{odn\|Fraser\|2005\|s=269–271}}. 31 stycznia 1606 roku Fawkes oraz Thomas Wintour, Ambrose Rookwood i Robert Keyes zostali wywleczeni na specjalnych ramach z Tower do Old Palace Yard w Westminsterze, na wprost budynku, który usiłowali zniszczyć{{odn\|Haynes\|2005\|s=115–116}}. Trzech konspiratorów powieszono, wyrwano im trzewia i poćwiartowano. Fawkes miał być ostatnim, który stanie na szubienicy. Wspinając się przy pomocy kata na drabinę prowadzącą do stryczka<!--"crosses and idle ceremonies" pewnie oznacza, że się przeżegnał i zmówił jakąś katolicką modlitwę, np Zdrowaś Maryjo, która dla protestantów była "idle"-->, Fawkes prosił króla i państwo o wybaczenie<!--na ułaskawienie nie miał co liczyć, ale wybaczenie zmyłoby hańbę z jego krewnych i przyjaciół-->. Choć był osłabiony torturami, dał radę zeskoczyć z szubienicy, łamiąc kark w czasie upadku i tym samym unikając cierpień w kolejnych częściach egzekucji{{odn\|Parkinson\|1976\|s=91–92}}{{odn\|Fraser\|2005\|s=283}}. Jego ciału mimo wszystko wyrwano wnętrzności, poćwiartowano{{odn\|Allen\|1973\|s=37}} i, jak nakazywał zwyczaj{{odn\|Thompson\|2008\|s=102}}, szczątki rozesłano po „czterech krańcach królestwa” jako ostrzeżenie dla przyszłych zdrajców<ref>{{cytuj stronę \|tytuł=Guy Fawkes \|opublikowany=York Museums Trust \|url=http://www.historyofyork.org.uk//themes/tudor-stuart/guy-fawkes \|data dostępu=16 maja 2010}}</ref>. Linia 90: == Spuścizna == [[Plik:Procession of a guy.jpg\|mały\|~~250px~~240px\|alt=Sketch of a group of children escorting an effigy\|''Pochód Guya'' (1864)]] 5 listopada 1605 roku londyńczycy zostali zachęceni, by – jako wyraz radości, że królowi udało się uniknąć śmierci – zapalić ogniska, „ale tak, by świadectwo ich radości odbywało się bez niebezpieczeństw i nieporządków”<ref name="ODNB Fawkes"/>. Parlament uchwalił ustawę<ref group="nb">Uchwała Jakuba I z roku 1605 znana pod nazwą ''Attainder of Guy Fawkes and others Act 1605''.</ref>, mającą moc prawną aż do 1859 roku, ustanawiającą każdy 5 listopada dniem dziękczynienia za „napełniający radością dzień wybawienia”<ref name="factsheet">{{Cytuj książkę \|autor=House of Commons Information Office \|tytuł=The Gunpowder Plot\|url=http://www.parliament.uk/documents/upload/g08.pdf \|wydawca=parliament.uk \|data=2006-09 \|data dostępu=6 marca 2007}}</ref>. Choć Fawkes był tylko jednym z trzynastu spiskowców, jest dziś najmocniej kojarzony z nieudanym spiskiem{{odn\|Fraser\|2005\|s=349}}. Linia 117: * {{cytuj książkę \| odn=tak \| nazwisko = Haynes \| imię=A. \| tytuł = The Gunpowder Plot: Faith in Rebellion \| wydawca= Hayes and Sutton \| rok = 2005 \| isbn = 0-7509-4215-0\| język = en}} * {{cytuj książkę \| odn=tak \| nazwisko= Parkinson \| imię=C. Northcote \| tytuł = Gunpowder Treason and Plot \| wydawca= Weidenfeld and Nicolson \| rok = 1976 \| isbn = 0-297-77224-4\| język = en}} * {{cytuj książkę \| odn=tak \| nazwisko = Sharpe \| imię=J. A. \| tytuł = Remember, Remember: A Cultural History of Guy Fawkes Day (illustrated ed.) \| wydawca=Harvard University Press \| rok = 2005 \| isbn = 0-674-01935-0\| język = en}} * {{cytuj książkę \| odn=tak \| nazwisko = Thompson \| imię=I. \| tytuł = The A to Z of Punishment and Torture: From Amputations to Zero Tolerance \| wydawca= Book Guild Publishing \| rok = 2008 \| isbn = 978-1-84624-203-8\| język = en}} * {{cytuj książkę \| odn=tak \| nazwisko = Younghusband \| imię=G. \| tytuł = A Short History of the Tower of London \|wydawca= Boucher Press \| rok = 2008 \| isbn = 978-1-4437-0485-4\| język = en}}

Guy Fawkes: Różnice pomiędzy wersjami