Voyager 1: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Szoltys-bot (dyskusja | edycje)
poprawa przek., WP:SK, archiwizacja martwych linków zew., numer NORAD
Linia 5:
| organizatorzy = {{Flaga|USA}} [[NASA]] [[Jet Propulsion Laboratory]]
| COSPAR = 1977-084A
| NORAD = 10321
| rakieta = [[Titan 3E|Titan IIIE-Centaur]] z dodatkowym stopniem [[TE-364/4]]
| kosmodrom = Cape Canaveral Air Force Station
Linia 10 ⟶ 11:
| cel_misji = Jowisz
| cel_2 = Saturn
| ciało_centralne =
| perycentrum =
| apocentrum =
| okres =
| nachylenie =
| mimośród =
| początek_rok = 1977
| początek_dzień = 5 września
| hh:mm = 12:56:01
| lądowanie_rok =
| lądowanie_dzień =
| ląd_hh:mm =
| koniec_rok =około 2025
| koniec_dzień =
| kształt =
| wymiary =
| masa_całk = 825,5
| masa_ład = 104,8
| commons = Category:Voyager 1
| powrót_dzień =
| powrót_rok =
}}
'''Voyager 1''' – bezzałogowa [[sonda kosmiczna]] [[NASA]], wystrzelona 5 września 1977 roku z [[Canaveral|Przylądka Canaveral]] na [[Floryda|Florydzie]] w ramach [[Program Voyager|programu Voyager]]. Na początku 2019 roku sondę dzieliła od Ziemi odległość około 145 [[jednostka astronomiczna|au]] i była ona najdalszym i ciągle działającym obiektem wysłanym w przestrzeń kosmiczną przez człowieka. Sygnał wysłany przez sondę w kierunku anten [[Deep Space Network]] potrzebował ponad 20 godzin na przebycie tej drogi<ref name="home">{{cytuj stronę | url = http://voyager.jpl.nasa.gov/| tytuł = Voyager – The Interstellar Mission| data dostępu = 2018-01-01| opublikowany= NASA| język = en}}</ref>.
 
Sondy Voyager wykorzystały technikę przyspieszania w polu grawitacyjnym mijanych planet, co pozwoliło na osiągnięcie dużych prędkości bez konieczności używania paliwa. Voyager 1, wystrzelony 16 dni później niż [[Voyager 2]], wyprzedził swoją siostrzaną jednostkę i pierwszy dotarł do dalszych planet Układu Słonecznego. [[asysta grawitacyjna|Asysty grawitacyjne]] uczyniły z niego najszybszy obiekt wysłany przez człowieka w kosmos<ref group="uwaga">Sonda [[New Horizons]] została wystrzelona w kosmos z większą prędkością niż Voyager 1, jednak, korzystając tylko z jednej [[asysta grawitacyjna|asysty grawitacyjnej]], nigdy Voyagera 1 nie wyprzedzi. [http://web.archive.org/web/20150601101002/http://solarsystem.nasa.gov/news/display.cfm?News_ID=16057 New Horizons Salutes Voyager]</ref>.
 
Pierwotnym celem misji Voyagera 1 było zbadanie [[Jowisz]]a i [[Saturn]]a oraz ich księżyców. Po zakończeniu eksploracji planet, główne zadanie stanowi badanie krańcowych obszarów [[heliosfera|heliosfery]] oraz pomiar właściwości fizycznych [[Ośrodek międzygwiazdowy|przestrzeni międzygwiezdnej]].
Linia 69 ⟶ 70:
* obserwacja emisji radiowych pochodzących ze Słońca i wiatru słonecznego,
* monitorowanie emisji promieniowania Słońca w zakresie skrajnego [[ultrafiolet]]u,
* poszukiwanie [[gazMateria międzyplanetarnymiędzyplanetarna|gazu międzyplanetarnego]] i międzygwiazdowego.
 
== Konstrukcja sond Voyager ==
Linia 122 ⟶ 123:
 
Masa: 38,17 kg.<br />
* <small>Bradford A. Smith z [[Uniwersytet Arizony|University of Arizona]] w [[Tucson]]</small>
| Obserwacja cyrkulacji atmosfer planetarnych; określenie prędkości wiatrów i struktury chmur; określenie ogólnej charakterystyki księżyców, ich struktury geologicznej i właściwości powierzchni; określenie struktury i właściwości pierścieni; poszukiwanie nowych księżyców i pierścieni; pomoc w interpretacji danych z innych eksperymentów; nawigacja optyczna.
|-
Linia 147 ⟶ 148:
 
Masa: 4,49 kg.<br />
* <small>A. Lyle Broadfoot z [[Uniwersytet Południowej Kalifornii|University of Southern California]] w [[Los Angeles]]</small>
| Określenie składu, struktury i własności rozpraszających atmosfer; obserwacje otoczki wodorowej planet i księżyców; badanie własności pierścieni i aktywności zorzowej; astronomia gwiazdowa.
|-
Linia 163 ⟶ 164:
 
Masa: 7,47 kg.<br />
* <small>Stamatios M. Krimigis z Applied Physics Laboratory w [[Uniwersytet Johnsa Hopkinsa|Johns Hopkins University]] w Laurel, Maryland</small>
| Pomiary galaktycznych [[Promieniowanie kosmiczne|promieni kosmicznych]], cząstek energetycznych pochodzenia słonecznego i planetarnego.
|-
Linia 187 ⟶ 188:
 
Masa: 1,37 kg.<br />
* <small>Donald A. Gurnett z [[Uniwersytet Iowa|University of Iowa]] w [[Iowa City]]</small>
| Pomiary fal plazmowych i fal radiowych o niskiej częstotliwości; badanie struktury [[heliosfera|heliosfery]], magnetosfer planetarnych i ich interakcji z wiatrem słonecznym; pomiar gęstości elektronów, wyładowań atmosferycznych i uderzeń cząstek pyłowych.
|-
Linia 194 ⟶ 195:
 
Masa: 7,7 kg.<br />
* <small>James W. Warwick z [[Uniwersytet Kolorado|University of Colorado]] w [[Boulder]]</small>
| Obserwacje emisji radiowych pochodzących z planet i planetarnych pól magnetycznych; pomiar rezonansów plazmowych; obserwacja wyładowań atmosferycznych.
|-
Linia 201 ⟶ 202:
 
Masa: 44,0 kg.<br />
* <small>G. Leonard Tyler ze [[Uniwersytet Stanforda|Stanford University]] w [[Stanford (Kalifornia)|Stanford]], Kalifornia</small>
| Określenie własności atmosfer i jonosfer, struktury pierścieni; pomiar masy i gęstości planet i księżyców; testy [[ogólna teoria względności|ogólnej teorii względności]].
|}
Linia 298 ⟶ 299:
}}
 
== Przyszłość sondy ==
[[FilePlik:Voyager 1 Radio Signal 21 Feb 2013.jpg|thumb|upright|Zdjęcie sygnału radiowego otrzymanego z sondy 21 lutego 2013<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/voyager/multimedia/pia17047.html |tytuł=Voyager Signal Spotted By Earth Radio Telescopes |praca=NASA |opublikowany=NASA TV |data=Wrzesień 5, 2013 |data dostępu=2015-05-20 }}</ref>]]
 
=== Obłok Oorta ===
Za 300 lat Voyager 1 dotrze do Obłoku Oorta<ref name="jpl.PIA17046">{{cytuj stronę |url=http://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/PIA17046 |tytuł=Catalog Page for PIA17046 |praca=Photo Journal |opublikowany=NASA |data dostępu=2014-04-27}}</ref><ref name="ut.104717">{{cytuj stronę |url=http://www.universetoday.com/104717/its-official-voyager-1-is-now-in-interstellar-space/ |tytuł=It's Official: Voyager 1 Is Now In Interstellar Space |praca=UniverseToday |data dostępu=2014-04-27}}</ref>, a jego przebycie zajmie mu {{formatnum:30000}} lat.<ref name="Ghose2013">{{cytuj stronę |nazwisko=Ghose |imię=Tia |tytuł=Voyager 1 Really Is in Interstellar Space: How NASA Knows |opublikowany=TechMedia Network |data=13 wrzesień 2013 |url=http://www.space.com/22797-voyager-1-interstellar-space-nasa-proof.html |data dostępu = 14 wrzesień 2013 }}</ref><ref name="How_We_Know">{{cytuj stronę |nazwisko=Cook |imię=J.-R |tytuł=How Do We Know When Voyager Reaches Interstellar Space? |opublikowany=NASA / Jet Propulsion Lab | data=12 wrzesień 2013 |url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2013-278 |data dostępu =15 wrzesień 2013 }}</ref> Jeśli sonda nie zostanie zniszczona, za około {{formatnum:18000}} lat Voyager 1 oddali się od Słońca na odległość 1 [[rok świetlny|roku świetlnego]]. W roku {{formatnum:40272}} sonda minie gwiazdę [[Gliese 445]] (AC+79&nbsp;3888) w gwiazdozbiorze [[Gwiazdozbiór Żyrafy|Żyrafy]] w najmniejszej odległości wynoszącej 1,64 roku świetlnego<ref>{{cytuj książkę | autor = Paolo Ulivi |autor2=David M. Harland| tytuł = Robotic Exploration of the Solar System: Part 1: The Golden Age 1957–1982| wydawca = Springer Praxis| rok = 2007| strony = 451–452| isbn = 978-0-387-49326-8| język = en}}</ref><ref group="uwaga">Momenty i odległości w jakich Voyager 1 i inne sondy opuszczające Układ Słoneczny będą mijać pobliskie gwiazdy są wypadkową trajektorii i prędkości sondy, oraz trajektorii i prędkości własnej tych gwiazd. Ta druga wielkość ma większe znaczenie</ref>. [[Prędkość radialna]] Gliese 445 wynosi −119&nbsp;km/s i gwiazda ta zbliża się obecnie do Słońca oraz do Voyagera<ref name="voyager_interstellar">{{cytuj stronę |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/interstellar.html |tytuł=Voyager – Mission – Interstellar Mission |opublikowany=NASA |data=Sierpień 9, 2010 |data dostępu=Marzec 17, 2011 }}</ref>. NASA stwierdziła, iż „sondy Voyager będą – prawdopodobnie wiecznie – przemierzać Drogę Mleczną”<ref>{{cytuj stronę |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/interstellar.html |tytuł=Future |opublikowany=NASA |data dostępu=Październik 13, 2013 }}</ref>.
 
=== Voyager 1 i New Horizons ===
Jeżeli Voyager 1 nie zderzy się z innym obiektem ani nie zostanie przechwycony, nigdy nie zostanie „wyprzedzony” przez sondę [[New Horizons]], pomimo iż została ona wysłana z Ziemi z większą prędkością początkową od obu sond Voyager. New Horizons leci z prędkością ok. 15&nbsp;km/s, czyli 2&nbsp;km/s wolniej od Voyagera 1 i wciąż zwalnia. Gdy New Horizons osiągnie dystans 100&nbsp;AU (co nastąpi w roku 2038), jej prędkość będzie wynosić ok. 13&nbsp;km/s<ref name="New_Horizons2006">{{cytuj stronę | url = http://plutosolarsystem.jhuaplnasa.edu/news_centergov/news/081706display.phpcfm?News_ID=16057 | tytuł = New Horizons Salutes Voyager |data=Sierpień 2006-08-17, 2006| praca = Solar System Exploration | opublikowany =New HorizonsNASA |data dostępuarchiwum =Listopad 3,http://web.archive.org/web/20150601101002/http://solarsystem.nasa.gov/news/display.cfm?News_ID=16057 2009| zarchiwizowano = 2015-06-01}}</ref>.
<!-- table cleanup necessary -->
{| class="wikitable"
|-
! Rok || Zakończenie pracy poszczególnych urządzeń sondy w wyniku wyczerpania energii elektrycznej<ref>{{cytuj stronę |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/spacecraftlife.html |tytuł=Voyger: Spacecraft Lifetime |praca=Jet Propulsion Laboratory |opublikowany=NASA |data=Marzec 3, 2015 |data dostępu=2015-05-20 }}</ref>
|-
| 2007 || Zakończenie pracy detektora plazmy (PLS)
Linia 317 ⟶ 318:
| 2015 || Zakończenie obserwacji prowadzonych za pomocą spektrometru ultrafioletu (UVS)
|-
| ok. 2017 || Zakończenie operacji [[Żyroskop|żyroskopowychżyroskop]]owych
|-
| ok. 2018 || Zakończenie pracy nagrywarki danych (DTR) – spowodowane ograniczoną możliwością odbioru danych z prędkością 1,4 kbit/s za pomocą naziemnych anten o wymiarach 70 i 34 m (jest to minimalna wartość z jaką DTR może odczytywać dane).
|-
| 2020 || Nastąpi wyłączanie instrumentów naukowych. Kolejność nie jest ustalona (stan na dzień 18 października 2010), lecz przewiduje się, iż detektor cząstek naładowanych o niskiej energii (LECP), detektor promieniowania kosmicznego (CRS), magnetometr i odbiornik fal plazmowych (PWS) wciąż będą działać<ref name="NASA2010.10.18">{{cytuj stronę |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/spacecraftlife.html |tytuł=Voyager – Spacecraft – Spacecraft Lifetime |data=Październik 18, 2010 |opublikowany=[[NASA]] [[Jet Propulsion Laboratory]] |cytat=shutdown order has not been determined |data dostępu=Wrzesień 30, 2011 }}</ref>
|-
| 2025–2030 || Sonda nie będzie w stanie zapewnić zasilania żadnemu z urządzeń na pokładzie.
Linia 356 ⟶ 357:
* {{cytuj stronę| url = http://www.planetary.org/explore/resource-library/voyager-mission-status.html | tytuł = Voyager Mission Status Bulletins| data dostępu = 2014-07-19 | język = en}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Morrison |imię=David |tytuł=Voyages to Saturn |url=http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19820018276_1982018276.pdf |wydawca=NASA SP-451 |rok=1982}}
* {{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |tytuł=The Voyager Uranus Travel Guide |url= http://web.archive.org/web/20100526232642/http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19910073731_1991073731.pdf |wydawca=NASA, JPL |data= 1985-08-15}}
* {{cytuj książkę |nazwisko= |imię= |tytuł=The Voyager Neptune travel guide |url=http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19900004096_1990004096.pdf |wydawca=NASA, JPL |data=1989-06-01}}
* {{cytuj książkę |nazwisko= Siddiqi|imię= Asif A. |tytuł= Deep Space Chronicle: A Chronology of Deep Space and Planetary Probes 1958–2000 |url= http://history.nasa.gov/monograph24/Table%20of%20Contents.pdf|wydawca= NASA SP-2002-4524 |rok=2002}}