Wielki głód na Ukrainie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Wielki głód na Ukrainie, Hołodomorhołodomor''' ({{w języku|uk|''Голодомор''}}, dosł. ''[[Głód|zamorzenie głodem]]'') – wywołana sztucznie przez [[komunizm|komunistyczne]] władze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] [[klęska głodu]] w latach 1932–1933 w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], która szczególne nasilenie przybrała na terytorium ówczesnej [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] (dzisiejsza [[Ukraina]] wschodnia i centralna). Systemowe działania władz sowieckich, które wywołały masowy głód, wynikały ze sprzeciwu ludności wsi [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] wobec wprowadzonej na przełomie 1929/1930 przez kierownictwo [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]] i władze państwowe [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich]] polityki przymusowej [[kolektywizacja w ZSRR|kolektywizacji]] rolnictwa i bezwzględnej egzekucji przez organy państwowe ZSRR (ze zwartymi oddziałami wojsk wewnętrznych [[OGPU]] i oddziałami [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] włącznie) narzuconych chłopom obowiązkowych, nieodpłatnych [[kontyngent]]ów dostaw produktów rolnych w wymiarze przekraczającym możliwości produkcyjne wsi. [[Rafał Lemkin]], twórca koncepcji i definicji [[Ludobójstwo|ludobójstwa]], w wykładzie ''Sowieckie ludobójstwo na Ukrainie'', wygłoszonym w nowojorskim Manhattan Centre w dwudziestą rocznicę ''Hołodomoruhołodomoru'' (1953), uznał sztucznie wywołany przez władze sowieckie głód na Ukrainie lat 1932–1933 za klasyczny przykład takiej zbrodni<ref>''The third prong of the Soviet plan was aimed at the farmers, the large mass of independent peasants who are the repository of the tradition, folklore and music, the national language and literature, the national spirit, of Ukraine. The weapon used against this body is perhaps the most terrible of all – starvation. Between 1932 and 1933, 5,000,000 Ukrainians starved to death, an inhumanity which the 73rd Congress decried on 28 May 1934. (…) Between 1920 and 1939, the population of Ukraine changed from 80% Ukrainian to only 63%. In the face of famine and deportation, the Ukrainian population had declined absolutely from 23.2 million to 19.6 million, while the non – Ukrainian population had increased by 5.6 million. When we consider that Ukraine once had the highest rate of population increase in Europe, around 800,000 per year, it is easy to see that the Russian policy has been accomplished. (…) This is not simply a case of mass murder. It is a case of genocide, of the destruction, not of individuals only, but of a culture and a nation''. Raphael Lemkin Papers, The New York Public Library, Manuscripts and Archives Division, Astor, Lenox and Tilden Foundation, Raphael Lemkin ZL-273. Reel 3. Published in: Lubomyr Luciuk (ed): ''Holodomor: Reflections on the Great Famine of 1932–1933 in Soviet Ukraine'', Kingston 2008, The Kashtan Press, {{ISBN|978-1896354330}} [http://www.uccla.ca/SOVIET_GENOCIDE_IN_THE_UKRAINE.pdf Raphael Lemkin, ''Soviet Genocide in the Ukraine'' – wersja elektroniczna].</ref>.

Ważnym źródłem dla ukazania pełnej historii Hołodomoruhołodomoru są materiały archiwalne państw, które posiadały swoje przedstawicielstwa w ZSRR. Materiały brytyjskie, niemieckie i włoskie opublikowano już w 1988 r. Podobne materiały polskie były nieznane do ostatnich czasów<ref>R. Kuśnierz: ''Pomór w raju bolszewickim. Głód na Ukrainie w latach 1932–1933 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych i dokumentów wywiadu'', Toruń 2005, s. 13.</ref>. Polska miała swoje konsulaty w Charkowie i Kijowie oraz poselstwo w Moskwie. Polscy dyplomaci, z których znaczna część pracowała dla wywiadu wojskowego II RP.<ref>R. Kuśnierz: ''Pomór w raju bolszewickim. Głód na Ukrainie w latach 1932–1933 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych i dokumentów wywiadu'', Toruń 2005, s. 15.</ref> ([[Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego|Oddział II Sztabu Głównego WP]]) obszernie relacjonowali otaczającą ich rzeczywistość. Informację czerpali z własnych obserwacji miejsc pracy – Kijowa i Charkowa, z podróży służbowych, od petentów, a także z korespondencji, która dochodziła do konsulatów<ref>R. Kuśnierz: ''Pomór w raju bolszewickim. Głód na Ukrainie w latach 1932–1933 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych i dokumentów wywiadu'', Toruń 2005, s. 17–19.</ref>. Kierownik referatu „Wschód” w II Oddziale Sztabu Głównego tak opisywał sytuację na Ukrainie:

[[Plik:Field of Wheat (memorial).jpg|thumb|200px|Memoriał ofiar Hołodomoruhołodomoru w [[Waszyngton]]ie.]]

[[Plik:Golodomor Stamps of Ukraine.JPG|thumb|upright|Emisja Poczty Ukrainy w 60 rocznicę Hołodomoruhołodomoru – 1993]]

Tragedii Hołodomoruhołodomoru poświęcone są powieści: [[Ułas Samczuk|Ułasa Samczuka]] (''Maria'', [[język ukraiński|ukr.]] ''Марія'', 1934) i [[Wasilij Grossman|Wasilija Grossmana]] (''Wszystko płynie'', [[język rosyjski|ros.]] ''Всё тёчет'', 1961).

* [http://www.lietuvos.net/istorija/communism/communism.htm Chronologiczna galeria zbrodni komunistycznych 1917–45, w tym Hołodomorhołodomor]