Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej – Zamek książąt Sułkowskich: Różnice pomiędzy wersjami

Muzeum w Białej otwarto 3 grudnia 1904 roku. Zajmowało ono cztery lokale w południowym skrzydle pierwszego piętra [[Ratusz w Bielsku-Białej|Ratusza]], sąsiadując z pokojami Towarzystwa Obywatelskiego. Funkcjonowało tutaj do 1920 roku, kiedy to jego działalność zawieszono, eksponaty zmagazynowano w jednym pomieszczeniu, a lokal przeznaczono do innych celów. Muzeum otwarto ponownie dopiero w 1932 roku, tym razem w suterenach budowli, gdzie działało do wybuchu II wojny światowej, kiedy zostało zamknięte. Długoletnimi jego opiekunami byli dyrektor katolickiej szkoły ludowej Franciszek Farny i emerytowany naczelnik Komunalnej Kasy Oszczędności Wilhelm Kroczek.

 

Muzeum w Bielsku otwarto dla publiczności 25 lutego 1906 roku w budynku tzw. Starego Ratusza przy [[Rynek w Bielsku-Białej|Rynku]] 9, gdzie funkcjonowało bez przerwy aż do 1941 roku. Dzięki staraniom jego kustosza, mistrza kominiarskiego [[Eduard Schnack|Edwarda Schnacka]], w okresie między I i II wojną światową ekspozycję znacznie rozbudowano. Od 1931 roku zajmowała osiem sal na drugim piętrze budowli i jedno niewielkie pomieszczenie na piętrze trzecim, pewna część eksponatów zdobiła też korytarz i klatkę schodową. Było to wówczas jedno z większych muzeów typu regionalnego w Polsce, trzecie na Śląsku po placówkach działających w [[Katowice|Katowicach]] i [[Muzeum Śląska Cieszyńskiego|Cieszynie]].

 

 

== Ekspozycja stała ==

 

=== Dzieje Archeologiczno-Historyczne Podbeskidzia ===

W kolejnej sali, obok witraży pochodzących z 1564 roku, wyeksponowane zostały przykłady europejskiego malarstwa XVII stulecia, holenderskie sceny rodzajowe, [[portret]]y zbiorowe i indywidualne, wśród których na uwagę zasługuje ''Portret mężczyzny'' z 1659 roku autorstwa [[Frans De Nys|Fransa De Nys’a]] oraz ''Diana i Kalisto'' [[Frans Wouters|Fransa Woutersa]] z około 1650 roku.

 

 

Malarstwo włoskie reprezentuje ''Pokłon pasterzy'' powstały w drugiej ćwierci XVII wieku w pracowni genueńskiego malarza [[Giovacchino Assereto]] oraz obraz zatytułowany ''W pałacu doży'' z 1622 roku. Dwie wersje komediantów namalował francuski artysta [[Jaques Callot]], a polski malarz [[Teodor Lubieniecki]] ''Małego Bachusa z martwą naturą.'' Dopełnieniem malarstwa są wyroby rzemiosła artystycznego. Do ciekawych mebli należy późnorenesansowa szafa niderlandzka datowana na lata 1600-1625 i czarna dębowa skrzynia z 1698 roku. Z XVI-wiecznego [[Gdańsk]]a pochodzi mosiężna misa przedstawiająca Adama i Ewę w raju. Wśród wyrobów rzemiosła artystycznego znajdują się jeszcze: mosiężny dzban z 1698 roku, brązowy moździerz z 1665 roku, puchar z orzecha kokosowego z 1636 roku, granitowy zegar słoneczny oraz cynowe talerze, dzbanki i kufle, m.in. konewkę powstałe w 1616 roku w szwajcarskim warsztacie [[Christoffel Hempel I|Christoffela Hempela I]] w [[Chur]], talerz – wyrób konwisarski [[Hieronimus Ledermayer|Hieronimusa Ledermayera]] z austriackiego [[Wels]] oraz niderlandzki półmisek z końca XVII wieku.

 

=== Malarstwo Europejskie i Polskie XIX i XX Wieku ===

W galerii malarstwa i grafiki znajdującej się we wschodnim skrzydle I piętra Zamku książąt Sułkowskich prezentowane są przykłady malarstwa polskiego i obcego od XIX wieku po współczesność. Szczególny nacisk położono na artystów, którzy na przestrzeni ostatnich stuleci związani byli z Bielskiem, Białą i okolicą. Znaczące miejsce ma tutaj narodowy artysta [[słowacja|słowacki]] – [[Peter Michal Bohúň]], który w 1865 roku osiedlił się w [[Lipnik (Bielsko-Biała)|Lipniku]] koło Białej. Prezentowane są m.in. jego portrety lokalnych elit finansowych i politycznych. Znajdują się tutaj także portrety autorstwa [[Mikołaj Strzegocki|Mikołaja Strzegockiego]] i [[Edward Świerkiewicz|Edwarda Świerkiewicza]]. Uzupełnieniem malarstwa są biedermeierowskie meble, tkaniny i wyroby ze szkła.

 

Kolejne pomieszczenie, Sala Oliwkowa, daje możliwość zapoznania się z malarstwem [[Młoda Polska|młodopolskim]], czyli powstałym na przełomie XIX i XX wieku, jakie udało się zgromadzić w Muzeum. Do najciekawszych obrazów należą prace: [[Jacek Malczewski|Jacka Malczewskiego]], [[Wlastimil Hofman|Vlastimila Hofmana]], [[Jan Stanisławski (malarz)|Jana Stanisławskiego]], [[Leon Wyczółkowski|Leona Wyczółkowskiego]], [[Teodor Axentowicz|Teodora Axentowicza]], [[Wojciech Weiss|Wojciecha Weissa]]. Uzupełnieniem malarstwa są secesyjne wyroby ze szkła, porcelany i cyny.

 

 

=== Sztuka Współczesna Podbeskidzia ===

Jednym z ważniejszych, a przy tym łatwych do uchwycenia wyznaczników odrębności był strój. Na wystawie obejrzeć można przykład [[Strój cieszyński|stroju cieszyńskiego]], w okolicy Bielska nazywanego śląskim, w najbogatszej jego odmianie: ze srebrnym, pozłacanym pasem wykonanym techniką [[filigran]]u, takim samym [[orpant]]em, zawieszanym na piersiach, pomiędzy ramiączkami zszytego ze spódnicą [[gorset]]u – żywotka i srebrną filigranową broszką, spinającą bluzkę – [[kabotek]] pod szyją. Prezentowane stroje zwane niemieckimi lub starobielskimi (kobiecy z niektórymi elementami oryginalnymi, a męski w całości zrekonstruowany) to depozyt wieczysty Trachten – und Volkstanzgruppe Bielitz-Biala e.V. – Braunschweig (Zespół Strojów i Tańca Ludowego Bielsko-Biała zarejestrowany w [[Brunszwik]]u) w [[Niemcy|Niemczech]]. Inny przykład stroju noszonego w okresie międzywojennym w [[Stare Bielsko|Starym Bielsku]], ma już wyraźne wpływy ówczesnej mody miejskiej (spódnica zakończona falbanką).

 

 

Na ekspozycji są także przedmioty z zakresu sztuki – przede wszystkim obrazy olejne na płótnie z przedstawieniami Matki Boskiej i Chrystusa, ale także jedyny w muzealnych zbiorach XIX-wieczny obrazek olejny na szkle i przykłady grafiki: XVIII-wieczny [[drzeworyt]] na papierze z przedstawieniem Świętej Rodziny i pochodzący z [[Rzym]]u z 1899 r. [[staloryt]] na płótnie ''Chusta Świętej Weroniki''. Nie zabrakło XX-wiecznych [[oleodruk]]ów, które jeszcze dzisiaj spotkać można w wielu wiejskich i podmiejskich starych domach. Portret pp. Procnerów ze [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconki]] i laurki z okazji 25- i 50-lecia ich ślubu to pamiątki rodzinne, przekazane do zbiorów Muzeum przez ich syna z żoną.