Wojny moskiewskie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Wojny moskiewskie''' – [[Wojnawojna|wojny]] toczone w [[XVI wiek]]u przez [[Korona Królestwa Polskiego|Koronę Królestwa Polskiego]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie]] z [[Wielkie Księstwo Moskiewskie|Wielkim Księstwem Moskiewskim]] (od [[1547]] [[Carstwo Moskiewskie|Carstwem Moskiewskim]]), będące kontynuacją prowadzonej w [[XV wiek]]u [[Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494(1492–1494)|I wojny litewsko-moskiewskiej]].

Za panowania wielkiego księcia [[Iwan III Srogi|Iwana III Srogiego]] Wielkie Księstwo Moskiewskie zaatakowało Wielkie Księstwo Litewskie i wyniku dwóch wojen ([[Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494(1492–1494)|'''I wojna litewsko-rosyjska''']] [[1492]]–[[1494]] i [[Wojna litewsko-moskiewska 1500-1503(1500–1503)|'''II wojna litewsko-rosyjska''']] [[1500]]–[[1503]], patrz [[bitwa nad Wiedroszą]]) zajęło [[Wiaźma|Wiaźmę]] i ziemie nad górną [[Oka (dopływ Wołgi)|Oką]] ([[Księstwa Wierchowskie]]), wschodnią część [[Smoleńsk|ziemi smoleńskiej]] i ziemie [[Czernihów|czernihowską]] i [[Nowogród Siewierski|siewierską]] nad [[Desna (rzeka)|Desną]]. Po tych niepowodzeniach Litwa, gdzie panował [[Aleksander Jagiellończyk]], zaczęła pomocy szukać u Polski i stopniowo wciągnęła ją w długotrwały konflikt na wschodzie. Za panowania [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] ([[1467]]–[[1548]]) działania wojenne były wznawiane trzykrotnie: [[Wojna litewsko-moskiewska 1507-1508(1507–1508)|'''III wojna litewsko-rosyjska''']] [[1507]]–[[1508]] rozpoczęta przez Moskwę zakończyła się podpisaniem [[8 października]] 1508 [[pokój wieczysty|pokoju wieczystego]], na mocy którego Litwa utrzymała swój stan posiadania. Już jednak w 1512 Wielkie Księstwo Moskiewskie zaatakowało Litwę, rozpoczynając [[wojnaWojna litewsko-moskiewska 1512-1522(1512–1522)|'''I wojnę polsko-rosyjską''']] ([[1512]]–[[1522]]). W sierpniu [[1514]] wojska moskiewskie zdobyły Smoleńsk. Tego samego roku razem z Polakami, Litwini odnieśli zwycięstwo w [[Bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]] [[8 września]] 1514, Smoleńska jednak nie odzyskali. [[Wojna litewsko-moskiewska 1534-1537(1534–1537)|'''II wojna polsko-rosyjska''']] za panowania Zygmunta I Starego toczyła się w latach [[1534]]–[[1537]]. Litwa, korzystając z kryzysu w państwie moskiewskim oraz nie godząc się ze stratami terytorialnymi poniesionymi w poprzednich latach rozpoczęła działania wojenne i wspólnie z Polakami, dowodzonymi przez [[hetman wielki koronny|hetmana wielkiego koronnego]] [[Jan Amor Tarnowski|Jana Tarnowskiego]] zajęła [[Siewierszczyzna|ziemię siewierską]] i [[Homel]]. Zawarty rozejm nie przyniósł większych zmian terytorialnych. Litwa zatrzymywała zdobyty Homel, Rosja natomiast swoje zamki, [[Siebież]] i [[Wieliż]], zbudowane na zdobytych ziemiach. Za panowania [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] ([[1548]]–[[1572]]) car [[Iwan IV Groźny]] zaatakował [[Inflanty]] i zdobył [[Połock]] ([[1563]]), rozpoczynając [[Wojnawojna litewsko-moskiewska 1558-1570(1558–1570)|'''III wojnę polsko-moskiewską''']] ([[I wojna północna]]) ([[1563]]–[[1570]]). Był to fragment europejskich zmagań o Inflanty. W [[Wojny inflanckie|wojnach o Inflanty]] państwo polsko-litewskie występowało początkowo w sojuszu z [[Dania|Danią]] przeciw Rosji i [[Szwecja|Szwecji]]. Po kilku latach nastąpiło odwrócenie przymierzy: Dania przeszła na stronę Rosji, Polska zaś porozumiała się ze Szwecją. Wyczerpująca i kosztowna wojna przyniosła każdemu z czterech państw zdobycze w Inflantach. Zawarty w 1570 trzyletni rozejm polsko-rosyjski przyznawał Rosji [[Narwa (miasto)|Narwę]] i Połock, a Litwie [[Ryga|Rygę]]. Kolejna wojna z Rosją rozpoczęła się za panowania [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] ([[1576]]–[[1586]]). Rosjanie wykorzystując wewnętrzne trudności Polski ([[wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem]]) w 1577 opanowali całe południowe Inflanty, aż po [[Dźwina|Dźwinę]]. Obroniły się tylko Ryga i [[Tallinn|Rewel]]. Wybuchła [[Wojna polsko-rosyjska 1577-1582(1577–1582)|'''IV wojna polsko-rosyjska''']] ([[1577]]–[[1582]]).

* [[Wojnawojna litewsko-moskiewska 1368-1372(1368–1372)]]