Sekta: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
przywrócenie poprzedniej wersji - POV, OR, WP:SK+mSK
Linia 2:
{{Inne znaczenia|grupy religijnej|[[Sekta (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
'''Sekta''' (od [[Łacina|łac.]] ''secta'' – kierunek, droga, postępowanie, zasady, stronnictwo, nauka, od ''sequi'' – iść za kimś, postępować, towarzyszyć lub łac. ''seco'', ''secare'' – odcinać, odrąbywać, odcinać się od czegoś) – pierwotnie [[grupa społeczna]] powstała na skutek rozłamu ([[schizma|schizmy]]) wśród wyznawców jakiejś [[ideologia|ideologii]] lub grupa kultowa powołana po doświadczeniu religijnym jej założyciela<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Libszowska-Żółtkowska|imię = Maria|autor = |autor link = |tytuł = Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce | url = |wydanie = 1|wydawca = VERBINUM|miejsce = Warszawa|rok = 2001|strony = 9|rozdział = Wprowadzenie | seria = Mały słownik|id = |isbn = 83-7192-112-8|oclc = |doi = |cytat =}}</ref>. Jeden z trzech typów organizacji religijnej (obok [[Kościół (organizacja)|kościoła]] i [[Denominacja (religia)|denominacji religijnej]])<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Libszowska-Żółtkowska|imię = Maria|autor = |autor link = |tytuł = Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce | url = |wydanie = 1|wydawca = VERBINUM|miejsce = Warszawa|rok = 2001|strony = 8|rozdział = Wprowadzenie | seria = Mały słownik|id = |isbn = 83-7192-112-8|oclc = |doi = |cytat =}}</ref>. Współcześnie termin sekta ma pejoratywne konotacje w języku potocznym. Dlatego [[socjologia religii|socjologowie religii]] wypracowali równoznaczne, a neutralne określenie [[Nowe ruchy religijne|nowy ruch religijny]]. Ustawodawstwo polskie posługuje się natomiast pojęciem [[związek wyznaniowy]], pojęcie sekta w nim nie występuje.
 
Według nieomylnego i natchnionego Pisma Świętego sekta cechuję się: dodawaniem lub odejmowaniem czegoś od Słowa Bożego; dodawaniem jakiegoś warunku do zbawienia, prócz jedyno zbawczej wiary w Jezusa Chrystusa; ubóstwianiem człowieka.
 
== Sekty w badaniach socjologii ==
Linia 25 ⟶ 23:
 
== Kontrowersje wokół stosowania terminu sekta ==
Sekta według przeciwników stosowania tego terminu jest elementem [[pseudonauka|pseudonauki]], nie uznawanym przez niektórych [[religioznawstwo|religioznawców]]. Według nich każda grupa wyznaniowa i religijna może być nazwana sektą – z powodu braku jedynego punktu odniesienia (względność). Termin używany między innymi przez [[chrześcijaństwo|chrześcijan]]<ref name="Nowa Encyklopedia Powszechna PWN">{{Cytuj|tytuł = Nowa Encyklopedia Powszechna PWN |data = 2004 |isbn = 83-01-14179-4 |wolumin = 7 |inni = Bartłomiej Kaczorowski (red.); Wojciech Baturo (red.) |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |s = 483 |oclc = 830615777 }}</ref> w odniesieniu do mniejszości wyznaniowych, które oddzieliły się od macierzystej organizacji wyznaniowej, i które z uwagi na stosowane przez nie metody uważają za niebezpieczne. Sekta dawniej oznaczała grupę wyznawców, których poglądy religijne były przez tradycyjne Kościoły uznane za niezgodne z oficjalną, dominującą [[Doktryna religijna|doktryną]].
 
{{fakt|data=2012-12|Związki wyznaniowe, czy wspólnoty religijne, nie stosują określenia ''sekta''. Według [[Joachim Wach|Joachima Wacha]] każde wyznanie religijne w początkowym okresie rozwoju miało charakter sekty. W trakcie instytucjonalizowania się religii wszelkie formy sprzeciwu wobec działań podejmowanych przez Kościół mogą mieć formę ruchu w postaci sekt, bądź też przybierają formy [[zakon]]ów, jeżeli są akceptowane przez kościół}}.
Linia 43 ⟶ 41:
* orientacja [[Eschatologia chrześcijańska|eschatologiczna]], znamionująca prawie wszystkie sekty
 
W oficjalnych dokumentach Kościoła [[Watykan|Stolica Apostolska]] w wydanym w 1986 roku raporcie „Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie”<ref>[http://religie.wiara.pl/index.php?grupa=6&cr=3&kolej=0&art=1035800779&dzi=1035559640&katg= Raport Stolicy Apostolskiej – Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie. 2006]</ref> dystansuje się od zwykłego zwalczania sekt, nakazując dialog z nowymi ruchami religijnymi w duchu tolerancji i szacunku dla osoby ludzkiej. Dokument jednocześnie stwierdza, iż dialog ten może być utrudniony, gdyż zachowania i metody niektórych sekt mogą wywierać destrukcyjny wpływ na osobowości, przyczyniać się do dezintegracji rodzin i społeczności, zaś ich doktryny często bywają bardzo odległe od nauczania [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] i Kościoła.
 
W ''Kodeksie Prawa Kanonicznego'' (Kan. 751<ref>[http://www.zaufaj.com/prawo-kanoniczne/53.html Kodeks Prawa Kanonicznego – Kan. 751]</ref>) kościoła katolickiego funkcjonuje terminologia, która jest używana w odniesieniu do zagadnienia odstępstwa od jego doktryn i dogmatów:
Linia 64 ⟶ 62:
[[Ernst Troeltsch]] był zdania, że z socjologicznego punktu widzenia istnieją tylko dwa trwałe warianty kościelnego ustroju: kościół i sekta. Do wniosku tego doszedł analizując całą historię chrześcijaństwa. Przynależność do sekty wynika ze świadomej decyzji przystąpienia, sektę cechują bezpośrednie kontakty jej członków, droga do doskonalenia w większym stopniu prowadzi przez osobiste doświadczenia niż sakramenty, silna tendencja do przeciwstawiania się światu, wrogi stosunek do pozareligijnych wartości kulturowych, ascetyczne podejście do większości atrakcji „tego świata”<ref>{{Cytuj książkę | autor = Ernst Troeltsch | tytuł = Die Soziallehren der Christlichen Kirchen und Gruppen | url = http://archive.org/stream/gesammelteschrif01troeuoft#page/358/mode/2up | miejsce = Tübingen | rok = 1923 | strony = 358-426}}</ref>. Ten punkt widzenia jest charakterystyczny dla niemieckiego protestantyzmu.
 
Zdaniem protestanckich religiologów i socjologów, zwłaszcza anglosaskich, sektę znamionuje antypatriotyczna postawa, wrogi stosunek do państwa, zabrania składania przysięgi, udziału w wyborach, służby wojskowej, itp. [[Helmut Richard Niebuhr|Niebuhr]], protestancki teolog i religiolog, moralny autorytet Ameryki, w miejsce tradycyjnego podziału sekta – kościół, zaproponował trójpodział: sekta, [[Wyznanie|denominacja]], kościół. Podział ten bazuje na obserwacji amerykańskiej rzeczywistości religijnej. W 1929 roku Niebuhr zauważył, że kościoły ewangelikalne nie spełniają już dłużej kryteriów sekty, jakkolwiek w niektórych punktach nie spełniają jeszcze kryteriów kościoła. Denominację cechuje sformalizowany rytuał, aby pełnić funkcje religijne trzeba mieć przygotowanie zawodowe, tolerancja wobec innych wyznań i chęć współpracy z nimi, przestaje przypisywać sobie jedynozbawczość, popiera patriotyzm. Sekta natomiast zawsze zachowuje agresywny charakter<ref>{{Cytuj książkę | autor = Helmut Richard Niebuhr | tytuł = The Social Sources of Denominationalism | miejsce = New York | rok = 1963 | strony = 19-20}}</ref>. Zdaniem Bryana Ronalda Wilsona sekta staje się denominacją w chwili odrzucenia wrogiej postawy względem instytucji państwa. Zazwyczaj dzieje się to w drugiej generacji, jednak nie zawsze<ref>B. R. Wilson, ''Religious Sects'', London 1971; cyt. za: Romuald Łukaszyk, ''Denominacja'', EK, t. 4, kol. 1173. </ref>.
 
== Recepcja sekt w Polsce ==
Linia 86 ⟶ 84:
Zdecydowana większość badanych uważała wówczas – z sugerowanych grup – za sekty ugrupowania [[satanizm|satanistyczne]], pogląd ten wyrażało 94 procent badanych. 28 procent uznawało za sektę [[Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny]], a 19 procent było zdania, iż za sektę należy uważać [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]]. Kolejne 8 procent za sektę uważało [[Pentekostalizm|zielonoświątkowców]], 5 procent [[mariawityzm|mariawitów]], 4 procent [[Buddyzm|buddystów]] i 2 procent [[Luteranizm|luteran]]. 1 procent respondentów wyrażało pogląd, iż do sekt należą wyznawcy [[judaizm]]u i [[muzułmanin|muzułmanie]], albo żadna grupa wyznaniowa{{r|Sekty w Polsce}}.
 
Za najczęstszą przyczynę wstępowania do sekt, Polacy uważali w 1999, działalność przywódców tych ugrupowań religijnych, którzy wykorzystują ludzkie słabości do [[manipulacja (psychologia)|manipulowania]] i podporządkowania sobie innych – opinię tę wyrażało wówczas 90% społeczeństwa. Ponad 80% badanych było zdania, że motywem wstępowania do sekt bywa też chęć doznania nowych wrażeń i przygód. Wśród innych przyczyn wymieniano również często [[Deprywacja (antropologia)|deprywacja]] psychiczna potencjalnych członków sekt – większość respondentów twierdziło bowiem, że członkami sekt zostają osoby słabe, zagubione, poszukujące zewnętrznego oparcia (82% badanych) oraz osoby poszukujące sensu życia którego nie mogły odnaleźć w tradycyjnych Kościołach (73% badanych){{r|Sekty w Polsce}}.
 
Innymi motywami wstępowania do sekt jest, według badania OBOP z 1999 roku, potrzeba [[afiliacja|afiliacji]] i więzi z grupą – członkami sekt zostają osoby poszukujące wspólnoty osób podobnie myślących (77% respondentów) oraz osoby mające w sektach przyjaciół i znajomych (79% respondentów). Według badanych istotnymi przyczynami wstępowania do sekt jest także brak ciepła i zainteresowania w domu rodzinnym (69% respondentów) lub rygorystyczne środowisko w którym jednostka dorastała – według badania OBOP członkami sekt zostają osoby nadmiernie kontrolowane przez rodziców (46% badanych). 41 procent uważało, iż członkami sekt zostają osoby za sprawą [[szatan]]a{{r|Sekty w Polsce}}.
Linia 97 ⟶ 95:
: ''zbiór ludzi o charakterze [[Totalitaryzm|totalitarnym]], naruszający podstawowe [[prawa człowieka]] lub zasady współżycia społecznego, która poprzez stosowanie technik psychologicznych i socjologicznych, wykorzystanie fizyczne, psychiczne lub materialne powoduje uzależnienie osoby od tej grupy lub jej przywódcy, a jej wpływ na jednostkę, rodzinę lub społeczeństwo ma charakter destrukcyjny''.
 
W wyżej wymienionym raporcie, mimo braku określenia definicji sekty w prawodawstwie polskim, podjęto także próbę stworzenia definicji sekty kryminogennej{{r|Raport}}, którą określono następująco:
 
: ''zespół ludzi powiązanych ze sobą wspólnym, z reguły uformowanym przez nich [[światopogląd]]em oraz stałymi bądź okresowymi formami [[kult religijny|kultowymi]], pseudo kultowymi oraz organizacyjnymi, zaś cele działania tego zespołu bądź formy realizacji wynikające z ich światopoglądu, zachowań kultowych lub pseudo kultowych, nie są uznane przez państwo oraz są sprzeczne z prawem lub z [[zasady współżycia społecznego|zasadami współżycia społecznego]]''{{r|Raport}}.