Konfederacja targowicka: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz inne drobne sprawy |
||
Linia 9:
[[Plik:Norblin - wieszanie zdrajcow.jpg|thumb|266px|Wieszanie targowiczan w Warszawie [[9 maja]] [[1794]]]]
[[Plik:Norblin Hanging of traitors in effigie.png|thumb|266px|''Wieszanie zdrajców'' (''[[in effigie]]'')<br />[[Jan Piotr Norblin]]]]
'''Konfederacja targowicka''' – spisek [[Magnat|magnacki]] zawiązany w nocy z 18 na 19 maja 1792 w [[Targowica (obwód kirowohradzki)|Targowicy]] (w rzeczywistości 27 kwietnia 1792 w [[Petersburg]]u), w porozumieniu z cesarzową [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] [[Katarzyna II Wielka|Katarzyną II]], pod hasłami ''obrony zagrożonej wolności'' przeciwko reformom [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]] i [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]], uznany za symbol zdrady narodowej<ref>Sławomir Koper, ''Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL'', Warszawa 2012, s.151,</ref>.
▲'''Konfederacja targowicka''' – spisek [[Magnat|magnacki]] zawiązany w nocy z 18 na 19 maja 1792 w [[Targowica (obwód kirowohradzki)|Targowicy]] (w rzeczywistości 27 kwietnia 1792 w [[Petersburg]]u), w porozumieniu z cesarzową [[Imperium Rosyjskie|Rosji]] [[Katarzyna II Wielka|Katarzyną II]], pod hasłami ''obrony zagrożonej wolności'' przeciwko reformom [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]] i [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]], uznany za symbol zdrady narodowej<ref>Sławomir Koper, ''Wielcy zdrajcy od Piastów do PRL'', Warszawa 2012, s.151,</ref>.
== Geneza ==
Po uchwaleniu przez [[Sejm Czteroletni]] 3 maja 1791 pierwszej [[Konstytucja 3 maja|konstytucji ustrojowej]], część wpływowej magnaterii nie zamierzała poddać się prawom ustanowionym przez tę konstytucję i 14 maja 1792 zawiązała w niewielkim miasteczku [[Targowica (
Według niektórych ocen (np. Wojciech Stanek) była reakcją opozycji na konstytucyjny ''[[zamach stanu]]'' i ''reformy sejmu rewolucyjnego warszawskiego''<ref>Wojciech Stanek, ''Konfederacje generalne koronne w XVIII wieku'', Toruń 1991, s. 225.</ref>. Sygnatariusze aktu konfederacji targowickiej mieli oskarżać twórców Konstytucji 3 maja: ''nigdy jeszcze sztuka zwodzenia w tym u nas nie była widoczna stopniu, w którym się okazała w ostatnich czasach. [...] tego szlachetny naród polski doświadczył, sztuką i zwodzeniem wolność mu wydarto. Częściowo tylko, gdzie się udać mogło podkopywano gmach Rzeczypospolitej, gotowano rzeczy, aby go raptem wywrócić''<ref>Anna Grześkowiak-Krwawicz, ''Zdrada 3 maja? Malkontenci wobec Ustawy Rządowej'', w: ''Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić. Problem zdrady w Polsce przełomu XVIII i XIX w.'', Warszawa 1995, s. 60, 63.</ref>.
== Wojna polsko-rosyjska 1792 roku ==
Do wojny zwanej także '''wojną w obronie Konstytucji 3 maja''' doszło po wkroczeniu wojsk rosyjskich do Polski, po zwróceniu się konfederatów targowickich o pomoc do Rosji. Pomimo zwycięstw odniesionych pod [[Bitwa pod Zieleńcami| Zieleńcami]] i [[
Na rozkaz króla wydany 25 lipca wojska Rzeczypospolitej przerwały działania wojenne, a dowódcy, m.in. ks. [[Józef Poniatowski]] i gen. [[Tadeusz Kościuszko]], na znak protestu podali się do dymisji. Wielu oficerów i cywilnych opozycjonistów udało się na emigrację, głównie do [[Saksonia|Saksonii]]. W ten sposób postąpili m.in. zadeklarowani przeciwnicy konfederacji targowickiej, marszałek Sejmu [[Stanisław Małachowski]] i [[Ignacy Potocki]].
|