Choroba Addisona: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Link
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Nowsze źródła, rozbudowa
Linia 18:
|MeshYear = 2010
}}
'''Choroba Addisona''', '''pierwotna niedoczynność kory nadnerczy''', dawna nazwa ''cisawica'' ([[łacina|łac.]] ''morbus Addisoni, insufficientia corticis glandularum suprarenalium chronica primaria''<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Franciszek Kokot |tytuł = Choroby Wewnętrzne |data = 1991 |isbn = 83-200-1551-0 |wydawca = Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich |s = s. 533}}</ref>; [[język angielski|ang.]] ''adrenal hypofunction, adrenal insufficiency, Addison's disease, Addison's melanoderma''<ref>{{WhoNamedIt|synd|92|Addison's disease}}</ref>) – schorzenie [[układ hormonalny|układu dokrewnego]], zespół objawów spowodowanych przewlekłym niedoborem [[hormony zwierzęce|hormonów]] produkowanych przez [[nadnercze|korę nadnerczy]].
 
== Historia ==
Linia 43:
 
== Objawy ==
* narastające [[osłabienie]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = A. Pulzer, S. Burger-Stritt, S. Hahner |tytuł = [Addison's disease : Primary adrenal insufficiency] |czasopismo = Der Internist |data = 2016-5 |data dostępu = 2019-03-20 |issn = 1432-1289 |wolumin = 57 |numer = 5 |s = 457–469 |doi = 10.1007/s00108-016-0054-6 |pmid = 27129928 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27129928}}</ref>, skłonność do [[Omdlenie|zasłabnięć]] (spowodowana [[Hipotensja ortostatyczna|hipotonią ortostatyczną]] lub [[hipoglikemia|hipoglikemią]])
* osłabienie siły mięśniowej, męczliwość
* utrata [[apetyt]]u
* spadek masy ciała<ref name=":0" />
* [[nudności]], [[wymioty]]
* drażliwość
* [[biegunka]]
* obniżenie [[nastrój|nastroju]] ([[Zaburzenia depresyjne|depresja]])
* [[hipotonia|niedociśnienie tętnicze]]<ref name=":0" />, też [[Hipotensja ortostatyczna|hipotonia ortostatyczna]]
* przebarwienia skóry znane jako ''[[melasma suprarenale]]'', szczególnie dotyczy okolic eksponowanych na słońce, a także łokci, linii zgięciowych dłoni, otoczek sutkowych i [[blizna|blizn]] (od przebarwień skóry pochodzi jedna z nazw choroby – cisawica; ''cisawy'', czyli mający barwę drewna [[cis (roślina)|cisu]])
* [[hipoglikemia]] (szczególnie u dzieci)
Linia 167:
 
=== Androgeny ===
U kobiet w przypadku m. in. utrzymującego się osłabienia stosuje się [[dehydroepiandrosteron]] 5–25 mg raz dziennie<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Szczeklik|imię=Andrzej|nazwisko2=Gajewski|imię2=Piotr|tytuł=Interna Szczeklika 2017|rok=2017|wydawca=Wydawnictwo Medycyna Praktyczna|miejsce=Kraków|strony=1359|isbn=978-83-7430-517-4}}</ref>.
[[Dehydroepiandrosteron]] 10-25 mg 1 raz dziennie niezależnie od płci.
 
== Rokowanie ==
Pacjenci muszą przyjmować leki do końca życia<ref name=":0" />. W przypadku braku leczenia choroba Addisona jest zawsze śmiertelna, natomiast jeśli jest leczona, to nie ma wpływu na długość życia<ref name=":2">{{cytuj książkę|nazwisko=Szczeklik|imię=Andrzej|nazwisko2=Gajewski|imię2=Piotr|tytuł=Interna Szczeklika 2017|rok=2017|wydawca=Wydawnictwo Medycyna Praktyczna|miejsce=Kraków|strony=1360|isbn=978-83-7430-517-4}}</ref>. Leczenie substytucyjne jednak zwiększa ryzyko wystąpienia innych chorób, m. in. układu krążenia<ref>{{Cytuj |autor = Earn H. Gan, Simon H. Pearce |tytuł = Management of endocrine disease: Regenerative therapies in autoimmune Addison's disease |czasopismo = European Journal of Endocrinology |data = 2017-3 |data dostępu = 2019-03-20 |issn = 1479-683X |wolumin = 176 |numer = 3 |s = R123–R135 |doi = 10.1530/EJE-16-0581 |pmid = 27810905 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27810905}}</ref>. Wystąpienie przełomu nadnerczowego zwiększa śmiertelność (czemu można zapobiegać, np. edukując pacjenta o doborze dawki leków w przypadku urazów i stresu<ref name=":0" />)<ref name=":2" />. Jeśli niewydolność kory nadnerczy spowodowana została przez przerzuty nowotworowe, to rokowanie jest złe, a jeśli przyczyną jest gruźlica, to zależy ono od rozległości zakażenia<ref name=":2" />.
Większość chorych dzięki leczeniu substytucyjnemu może powrócić do lekkiej pracy zawodowej. U kobiet poprawnie leczonych możliwe jest macierzyństwo. Osoby chore na Chorobę Addinsona ze względu na możliwość utraty przytomności, osłabnięcia oraz stany depresyjne nie mogą prowadzić pojazdów zmechanizowanych<ref name=":1">{{Cytuj|autor=Franciszek Kokot|tytuł=Choroby Wewnętrzne|data=1991|isbn=83-200-1551-0|wydawca=Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich|s=s. 533}}</ref>.
 
== Zobacz też ==
 
* [[zespół Cushinga]]
* [[wtórna niedoczynność nadnerczy]]