Układ Sikorski-Majski: Różnice pomiędzy wersjami

'''Układ Sikorski–MajskiSikorski-Majski''' – układ z dnia 30 lipca 1941 roku między [[II Rzeczpospolita|Polską]] a [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], przywracający stosunki dyplomatyczne między obu państwami, zerwane 17 września 1939 z chwilą [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] wobec wysuniętego wówczas w [[s:Nota rządu ZSRR z 17.09.1939|nocie skierowanej do ambasadora RP]] oficjalnego stwierdzenia władz ZSRR o zaprzestaniu istnienia państwa polskiego. Układ miał na celu wspólną walkę obu państw z [[III Rzesza|III Rzeszą]] w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w ramach [[alianci (II wojna światowa)|koalicji antyhitlerowskiej]].

Pierwsza bezpośrednia rozmowa Sikorski – Majski, z udziałem polskiego ministra spraw zagranicznych, [[August Zaleski|Augusta Zaleskiego]], w obecności stałego sekretarza stanu w Foreign Office, [[Alexander Cadogan|Aleksandra Cadogana]] odbyła się 5 lipca 1941 roku<ref> {{cytuj pismo | nazwisko = Ślusarczyk| imię =Jacek| tytuł =Układ polsko-radziecki z 30.7.1941 r.| czasopismo =[[Przegląd Historyczno-Wojskowy|Wojskowy Przegląd Historyczny]] | wolumin =3/1981| strony =5-24}}</ref>. Rokowania prowadzone za pośrednictwem brytyjskim w [[Londyn]]ie zakończyły się podpisaniem międzypaństwowego porozumienia pomiędzy Polską a ZSRR w dniu 30 lipca 1941 roku. Układ przewidywał przywrócenie stosunków dyplomatycznych między obydwoma krajami oraz budowę [[Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942)|armii polskiej]] w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckim]] pod dowództwem polskim. Układ podpisany został przez [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|premiera rządu RP na uchodźstwie]] generała [[Władysław Sikorski|Władysława Sikorskiego]] i ambasadora ZSRR w Londynie [[Iwan Majski|Iwana Majskiego]] – stąd jego [[kolokwializm|kolokwialna]] nazwa. W artykule 1 układu Rząd ZSRR uznał, że [[s:Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza-ZSRR 28 września 1939 r. z tajnymi protokołami|traktaty radziecko-niemieckie z 1939 roku]] tracą moc<ref>Art. 1 Rząd Związku Socjalistycznych Republik Rad uznaje, ze traktaty radziecko-niemieckie z 1939 roku, dotyczące zmian terytorialnych w Polsce, utraciły swoją moc. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej oświadcza, ze Polska nie jest związana z jakimkolwiek trzecim państwem żadnym układem zwróconym przeciwko Związkowi Socjalistycznych Republik Rad.</ref>, zaś Rząd RP stwierdzał, że nie jest związany żadnym układem skierowanym przeciw ZSRR. W protokole dodatkowym rząd ZSRR zagwarantował [[Amnestia dla obywateli polskich w ZSRR|„amnestię”]] dla obywateli polskich: więźniów politycznych i zesłańców pozbawionych wolności na terenie ZSRR w więzieniach i obozach [[Gułag]]u, a także [[Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)|jeńców]]<ref>Sprawę wojny Polski z ZSRR układ pomijał, jednak mówiąc o "amnestii" dla jeńców (pomimo osobliwości takiego połączenia wyrazów) pośrednio stan ten uznawał. 17 lipca 1942 r. Szef Sądownictwa Wojskowego [[Stanisław Szurlej]] w okólniku nr 12 postanawiał, by ZSRR poczynając od 30 lipca 1941 r. nie traktować jako [[nieprzyjacielPrzeciwnik|nieprzyjaciela]]a, co ''a contrario'' oznaczało, że do chwili zawarcia układu państwo to było nieprzyjacielem. [https://pk.gov.pl/wp-content/uploads/2016/07/a9be4a06bd6354fd3d926d1330949802.pdf ''Dylematy wojskowej temidy. Problemy orzecznicze sądów wojennych Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach II wojny światowej''] s. 23.</ref>.

Układ spisano w [[język autentyczny|językach]] [[Język polski|polskim]]m i [[Język rosyjski|rosyjskim]]m, bez potrzeby [[ratyfikacja|ratyfikacji]] (art. 5).