Dekrety Beneša: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
m lit.
Linia 1:
'''Dekrety Beneša''', '''dekrety Benesza''' – seria aktów prawnych wydanych przez [[Czechosłowacki rząd emigracyjny|rząd Republiki Czechosłowackiej na uchodźstwie]] w latach 1940–1945, w okresie niestnienianieistnienia parlamentu podczas okupacji niemieckiej w okresie II wojny światowej. Wszystkie dekrety otrzymywały kontrasygnatę prezydenta republiki, [[Edvard Beneš|Edvarda Beneša]], i stąd też powszechnie nazywane są dekretami Beneša.
 
Najbardziej znane z nich zostały wydane w 1945 i dotyczyły całkowitej konfiskaty mienia [[Niemcy sudeccy|Niemców sudeckich]] oraz części Węgrów, pozbawienia ich obywatelstwa czechosłowackiego oraz przymusowego wysiedlenia ponad 3 milionów Niemców do [[okupacja aliancka Niemiec|amerykańskiej strefy okupacyjnej]] i Austrii oraz przeszło 100 tysięcy Węgrów na Węgry.
 
Znaczenie dekretów jest przedmiotem ożywionej debaty historyków oraz znawców prawa międzynarodowego. Powraca także w debacie politycznej, szczególnie w [[Bawaria|Bawarii]] (wśród środowisk [[Wypędzony (prawo niemieckie)|wypędzonych]]) oraz na Węgrzech. Przez wiele lat dekrety Benesza – zwłaszcza ich część określająca nowy status prawny zdecydowanej większości niemieckich i części węgierskich obywateli Czechosłowacji – stanowiły główną przeszkodę w normalizacji stosunków między [[Czechosłowacka Republika Socjalistyczna|Czechosłowacją]] (potem Czechami i Słowacją) z jednej strony, a Niemcami i Węgrami z drugiej. Dekrety stanowiły podwaliny prawne pod przymusowe wysiedlenie Niemców sudeckich oraz Węgrów z ziem, na których mieszkali od wieków, na zasadzie odpowiedzialności zbiorowej.
 
Z wyjątkiem dwóch aktów prawnych, 89 dekretów (razem z przepisami wykonawczymi) pozostaje w mocy zarówno w prawodawstwie Czech (nieprzerwanie od 1 stycznia 1993), jak i Słowacji (odpowiednio). Oba państwa powstałe po rozpadzie Czechosłowacji utrzymują niezmienne stanowisko, że odwołanie dekretów stanowiłoby przekreślenie wyników II wojny światowej.
 
== Kazus Liechtensteinów ==
Efektem dekretów Benesza było pozbawienie majątku wszystkich osób pochodzenia niemieckiego, bez względu na posiadane obywatelstwo. Dotknęło to również panującą w [[Liechtenstein|Liechtensteinie]] dynastię [[Liechtensteinowie|Liechtensteinów]], której członkowie nie byli obywatelami niemieckimi. Co więcej, dynastia ta nie współpracowała z nazistami (ówczesny książę wyjechał do [[Vaduz]], nie chcąc zostać jednym z kolaborantów) i nigdy nie uznała utworzenia [[Protektorat Czech i Moraw|Protektoratu Czech i Moraw]], a w czasie II wojny światowej utrzymywała kontakty i wspomagała finansowo czechosłowacki rząd na emigracji<ref>[http://www.valka.cz/clanek_10365.html České Rakousy – český územní zisk ze dne 31.07.1920] {{lang|cs}}</ref>. Mimo to znacjonalizowano ich majątki (tereny rolne, lasy, zamki). Z tego względu przez wiele lat Liechtenstein nie utrzymywał stosunków dyplomatycznych z Czechosłowacją, a także powstałymi z niej Czechami i Słowacją. Stosunki z oboma państwami zostały nawiązane dopiero 13 lipca 2009 (Czechy)<ref>[http://web.archive.org/web/20110511222932/http://88.82.102.51/fileadmin/_pm.liechtenstein.li/en/090713_PM_Beziehungen_CzFl_en.pdf Nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Czechami] {{lang|en}}</ref> i 9 grudnia 2009 (Słowacja)<ref>[http://web.archive.org/web/20110511222920/http://88.82.102.51/fileadmin/_pm.liechtenstein.li/en/091209_Beziehungen_SKFL_en.pdf Nawiązanie stosunków dyplomatycznych ze Słowacją] {{lang|en}}</ref>.
 
== Przypisy ==