Karmelitanki bose: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
D kuba (dyskusja | edycje)
Linia 8:
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|patroni = [[Józef z Nazaretu|św. Józef]]
św. [[Teresa z Ávili]]
|status kanoniczny =
Linia 22:
[[Plik:KLASZTOR ŁASIN.JPG|thumb|240px|Klasztor karmelitanek bosych pw. NMP z Góry Karmel w Łasinie]]
 
'''Karmelitanki''' – żeńska gałąź zakonu [[karmelici|karmelitów]]. Początkowo były to wspólnoty pobożnych kobiet skupiających się przy klasztorach karmelitów od około 1450 roku. W oparciu o bullę ''Cum nulla Fidelium'' [[Mikołaj V|Mikołaja V]] z 1452 generał karmelitów, bł. [[Jan Soreth]] zorganizował 5 klasztorów dla sióstr. W 1562 rokroku zakon zreformowała obecna wtedy karmelitanka- św. [[Teresa z Ávili]], przywracając zakonowi pierwotny charakter zakonu<ref>[http://www.karmelelblag.pl/?historia Początki żeńskiego Zakonu Karmelitanek].</ref>..<ref>{{Cytuj | url=https://www.zycie-duchowe.pl/art-8019.jubileusz-sw-teresy-od-jezusa.htm | tytuł=Jubileusz św. Teresy od Jezusa &#124; Życie Duchowe<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.zycie-duchowe.pl | data dostępu=2019-01-19}}</ref>.
 
== Historia ==
Pierwsze karmelitanki żyły pod kierownictwem karmelitów i przestrzegały ich reguły zakonnej- m.in. życie w ubóstwie, milczenie, surowy post, mieszkanie w oddzielnych celach. Przez lata reguły zakonu stały się mniej restrykcyjne i odchodzono od pierwotnych założeń- zaczęły obowiązywać dyspensy od postów, noszenie cieplejszej odzieży.
 
Będąca już wtedy karmelitanką- św. Teresa od Jezusa zreformowała żeńską gałąź zakonu w kastylijskiej Áwili. W 1578 roku powstał reformowany przez św. [[Jan od Krzyża|Jana od Krzyża]] klasztor męski karmelitów. Zreformowane klasztory, zwane teraz bosymi wróciły do pierwotnej gorliwości i surowych zasad życia- chodząc boso, żyjąc w ascezie i skupiając się na modlitwie kontemplacyjnej.
 
Przyczyną zmian w zakonach była tzw. reforma trydencka ustanowiona podczas [[Sobór trydencki|Soboru trydenckiego]]. Głównymi założeniami była odnowa życia duchowego w kościołach- szczególnie w zakonach ( podział na reformowane i niereformowalne), kontemplacja duchowości i odbudowa intelektualna człowieka.
 
W 1585 założono klasztor karmelitanek bosych w Lizbonie, który był pierwszą fundacją założoną poza granicami Hiszpanii.
Linia 35:
W następnych latach klasztory zakładano w Meksyku, Nowej Hiszpanii, Włoszech, Francji, Niderlandach i krajach Rzeszy Niemieckiej.
 
W 1597 Stolica Apostolska zatwierdziła dwa reformowane zakony, które następnie podjęły działalność fundacyjną w Europie i poza jej granicami<ref>{{Cytuj |url=https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/swieci/s_teresa_od_jezusa.html |tytuł=Święta Teresa od Jezusa – Stanisław Hołodok – Portal OPOKA<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany=opoka.org.pl |język=pl |data dostępu=2019-01-19}}</ref>.
 
<ref>{{Cytuj | url=https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/swieci/s_teresa_od_jezusa.html | tytuł=Święta Teresa od Jezusa - Stanisław Hołodok - Portal OPOKA<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=opoka.org.pl | język=pl | data dostępu=2019-01-19}}</ref>.
 
== Karmelitanki bose w Polsce ==
Pierwsze pojawienie się karmelitów na ziemiach polskich było spowodowane misją dyplomatyczną i duszpasterską do Persji. Dopiero w 1604 roku karmelici na stałe osiedlili się w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, gdzie rok później założono pierwszy męski klasztor w Krakowie- Kościół pw Niepokalanego Poczęcia NMP.
 
Karmelici sprowadzili karmelitanki z [[Flandria (region)|Flandrii]] do Polski 26 maja 1612 roku. Pierwszy żeński zakon założono w Krakowie. Następnie w Lublinie, Wilnie, Lwowie, Warszawie.
Linia 52 ⟶ 50:
== Życie w zakonie ==
=== Kandydatki ===
Nowe kandydatki na karmelitanki pochodziły z rodzin szlacheckich lub mieszczańskich. Były to rodziny takie jak np. Zebrzydowscy czy Mniszchowie, którzy odgrywali dużą rolę w RzeczpospolitejRzeczypospolitej. Większe i bogate posagi wnoszone przez nowe zakonnice pozwoliły na rozwój klasztorów. Musiała być to decyzja dobrowolna. Wymagano od kandydatki pewnej znajomości łaciny i podstawowego poziomu wykształcenia. Liczba zakonnic w klasztorze nie przekraczała 20 osób. Dwudzieste pierwsze miejsce było przeznaczone dla kandydatki która się wyróżniała i wnosiła bogaty posag. Profesja trwała od wstąpienia do śmierci. Każda nowa zakonnica bezgranicznie musiała się podporządkować przełożonej klasztoru- przeoryszy.
 
=== Zasady zakonne ===
Klasztor był postrzegany jako "pustynia"-„pustynia” – panowała jak największa izolacja od świata zewnętrznego. Ograniczano do minimum kontakt z osobami spoza klasztoru. Karmelitanki jedynie przy wizycie rodziny mogły odsłaniać twarz, jednak nadal pozostawały wobec nich powściągliwe w uczuciach i rozmowie.
 
Każdej zakonnicy obowiązywało milczenie przez całą dobę. Porozumiewano się poprzez wykonywanie znaków. Rozmowy dopuszczano jedynie podczas rekreacji, spożywania posiłków. Nie wolno było rozmawiać o rzeczach świeckich, własnych chorobach, jedzeniu, gdyż to mogło oddalać od Boga.
Linia 61 ⟶ 59:
Koncentrowano się głównie na kontemplacji, rozmyślaniu w skupieniu. Obowiązywało ubóstwo. Każda z sióstr wyrzekała się rzeczy zbędnych. Praktykowano także chodzenie w zniszczonej odzieży.
 
Karmelitanki zostawiły po sobie dorobek literacki, który nie został przeznaczony do druku. Dużo dzieł zaginęło, ale zachowały się np. kroniki, życiorysy, zapiski autobiograficzne, wiersze okolicznościowe. Najprawdopodobniej Angela Teresa od Najświętszego Sakramentu jest autorką dwóch scenicznych tekstów pt. "''Reprezentacje św. Matki naszej Teresy''".
 
=== Duchowość ===
* [[Jezus Chrystus]] jest Oblubieńcem. Karmelitanki poświęcał mu całe swoje życie, przyrzekając posłuszeństwo. Głównym tematem rozmyślań jest męka i śmierć Jezusa. Dzięki temu mają dążyć do poznania ogromu miłości Boga.
 
* [[Maria]] to druga ważna, zaraz po Bogu, postać. Naśladowano jej oddanie i posłuszeństwo. Habit karmelitanek, zwłaszcza [[szkaplerz]] symbolizuje przynależność do Maryi. Codziennie odmawiano różaniec.
 
* Kult świętych (szczególnie pustelników i męczenników). Ich żywoty były podstawową lekturą zakonnic. Losowano swojego patrona miesiąca i roku, aby ćwiczyć się w konkretnych cnotach. Obowiązywał szczególny kult [[Józef z Nazaretu|św. Józefa]], który uchodził za opiekuna spraw domu- materialnych i duchowych. W 1581 roku został patronem reformowanej gałęzi zakonu. Gdy w 1622 roku kanonizowano m. Teresę od Jezusa, nastąpił jej szczególny kult. Marianna Marchocka została nazwana "polską„polską Teresą"Teresą”.
 
== Czasy współczesne ==
Linia 74 ⟶ 72:
 
Fundamentem [[duchowość karmelitańska|duchowości karmelitanek]] jest życie oddane modlitwie. Jest to [[klauzura|zakon klauzurowy]]<ref>[http://karmelitankipoznan.pl/bog-wzywa Strona Karmelu w Poznaniu].</ref>.
 
== Bibliografia ==
[[Gil Czesław]], ''"Karmelitanki Bose w Polsce"'' (Wydawnictwo OO Ojców Karmelitów Bosych, Kraków, 2011; ISBN 978-83-7604-099-8)
 
[[Gil Czesław]], ''"Życie codzienne karmelitanek bosych w Polsce w XVII- XIX wieku"'' (Wydawnictwo OO Ojców Karmelitów Bosych, Kraków, 1997; ISBN 83-85401-79-2)
 
Buszewicz Elwira, Smagacz Arkadiusz, Wydawnictwo Kamelitów Bosych, ''"Czterysta lat Kamelitanek Bosych w Polsce: wkład mniszek karmelitańskich w polską historię, kulturę i duchowość : księga jubileuszowa"'' (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, 2014; ISBN 978-83-7604-316-6)
 
Borkowska Małgorzata ''"Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku"'' (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1996; ISBN 83-06-02549-0)
 
== Zobacz też ==
Linia 91 ⟶ 80:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* [[Gil Czesław]], ''"Karmelitanki Bose w Polsce"'', (Wydawnictwo OO Ojców Karmelitów Bosych, Kraków, 2011;, ISBN 978-83-7604-099-8).
* [[Gil Czesław]], ''"Życie codzienne karmelitanek bosych w Polsce w XVII- XIX wieku"'', (Wydawnictwo OO Ojców Karmelitów Bosych, Kraków, 1997;, ISBN 83-85401-79-2).
* Buszewicz Elwira, Smagacz Arkadiusz, Wydawnictwo Kamelitów Bosych, ''"Czterysta lat Kamelitanek Bosych w Polsce:. wkładWkład mniszek karmelitańskich w polską historię, kulturę i duchowość. : księgaKsięga jubileuszowa"'', (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków, 2014;, ISBN 978-83-7604-316-6).
* Borkowska Małgorzata, ''"Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku"'', (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1996;, ISBN 83-06-02549-0).
 
== Linki zewnętrzne ==