Fez (czapka): Różnice pomiędzy wersjami

'''Fez''' (arab. ''tarbusz'' lub ''szaszijja'') – nakrycie głowy w kształcie ściętego stożka, zazwyczaj wykonane z bordowego [[filc]]u i ozdobione czarnym [[frędzla|frędzlem]]. Występują jego odmiany w innych barwach i nieco zmodyfikowanych kształtach. Noszą je mężczyźni głównie w krajach muzułmańskich: poza Bliskim i Środkowym Wschodem, w Pakistanie, Sri Lance, Indonezji i Malezji. Nazwa stosowana w języku polskim pochodzi od marokańskiego miasta [[Fez]], gdzie produkowano je co najmniej od [[XVIII wiek]]u. W polszczyźnie spotykane jest też określenie fezu jako ''tureckiej czapeczki''.

Fez kojarzony jest głównie z [[Imperium Osmańskie|Imperium Osmańskim]], gdzie został wprowadzony urzędowo przez sułtana [[Mahmud II|Mahmuda II]] w związku z europeizacją ubioru. Wprowadzenie nakrycia głowy z daszkiem lub rondem byłoby w kraju muzułmańskim niepraktyczne przy wykonywaniu [[Prostracja (religia)|prostracji]] (''sadżda'') podczas modlitwy. Nakrycia głowy o kształcie podobnym do fezu były znane jednak już wcześniej w Grecji oraz wśród Słowian na Bałkanach. W Turcji fezy przyjęły się przede wszystkim w wojsku i administracji państwowej. Z początku noszono je niechętnie, z czasem stały się symbolem dostojeństwa. Świadczy o tym np. arabski zwrot używany w dialekcie syryjskim ''alajja tarbusz''(„mam głowę nie od parady”). W języku tureckim wyrażenie ''şapka giymek'' („wkładać kapelusz”), oznacza mniej więcej to samo, co polskie „stroić się w cudze piórka”. W 1925 noszenia fezów zakazał w Turcji prezydent [[Mustafa Kemal Atatürk|Kemal Atatürk]] w ramach zrywania z osmańską przeszłością i ku znacznemu niezadowoleniu ludności.