Wikipedia

Nowy Sącz: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Obiekty sportowe: poprawa linków
Nie podano opisu zmian
Linia 6:
|herb = POL Nowy Sącz COA.svg
|flaga = POL Nowy Sącz flag.svg
|dewiza =
|województwo = małopolskie
|powiat =
Linia 25:
|TERYT = 1262011
|SIMC = 0959435
|hasło promocyjne =
|adres urzędu miasta = Rynek 1<br />33-300 Nowy Sącz
|commons = Category:Nowy Sącz
Linia 34:
|bip = https://bip.malopolska.pl/nowysacz
}}
'''Nowy Sącz''' – [[miasto]] [[Miasto na prawach powiatu|na prawach powiatu]] w [[Województwo małopolskie|województwie małopolskim]], siedziba ziemskiego [[Powiat nowosądecki|powiatu nowosądeckiego]]. Trzecie pod względem liczby mieszkańców i piąte pod względem powierzchni miasto<ref name="powierzchnia2016" /> w województwie małopolskim i największe miasto [[Beskid Sądecki|Beskidu Sądeckiego]], stolica [[Sądecczyzna|Sądecczyzny]] z racji tego że jest to największe miasto w regionie. Jedno z najstarszych miast w [[Małopolska|Małopolsce]] – lokowane 8 listopada 1292 roku.
{{Wikiźródła kat|Nowy Sącz}}
{{ISG|Sącz|Sącz}}
'''Nowy Sącz''' – [[miasto]] [[Miasto na prawach powiatu|na prawach powiatu]] w [[Województwo małopolskie|województwie małopolskim]], siedziba ziemskiego [[Powiat nowosądecki|powiatu nowosądeckiego]]. Trzecie pod względem liczby mieszkańców i piąte pod względem powierzchni miasto<ref name="powierzchnia2016" /> w województwie małopolskim i największe miasto [[Beskid Sądecki|Beskidu Sądeckiego]] Węzeł komunikacyjny gdzie krzyżują się Drogi Krajowe 75,28 i 87 oraz linie kolejowe, stolica [[Sądecczyzna|Sądecczyzny]] z racji tego że jest to największe miasto w regionie. Jedno z najstarszych miast w [[Małopolska|Małopolsce]] – lokowane 8 listopada 1292 roku.
 
31 grudnia 2017 roku miasto miało 84 041 mieszkańców<ref name="populacja2017" />.
Linia 115 ⟶ 113:
 
== Historia<ref>[http://www.nowysacz.pl/nowy-scz-krltka-historia Krótka historia Nowego Sącza].</ref> ==
[[Plik:Kościół Franciszkanów widok od ul. Pijarskiej P1020088.JPG|mały|220px|Kościół Franciszkanów – powstał w 1297 r. z uposażenia Wacława II]]
{{Osobny artykuł|Kalendarium historii Nowego Sącza}}
Nowy Sącz został [[S:Przywilej lokacyjny Nowego Sącza|lokowany]] 8 listopada 1292 przez króla [[Wacław II|Wacława II]]. Miasto zawdzięczało szybki rozwój licznym przywilejom oraz położeniu na szlaku handlowym na [[Węgry]]. W XIV w. Za panowania [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], wybudowany został [[Zamek Królewski w Nowym Sączu|zamek]] i mury obronne. W zamku sądeckim odbywały się liczne spotkania polskich władców z władcami innych narodów. W 1409 król [[Władysław II Jagiełło|Władysław Jagiełło]] oraz [[książę]] [[Litwa|litewski]] [[Witold Kiejstutowicz|Witold]] układali tutaj plany wojny z [[Zakon krzyżacki|zakonem krzyżackim]]. W średniowieczu miasto kilkakrotnie nawiedzały [[Powódź|powodzie]], [[pożar]]y oraz [[Epidemia|epidemie]], co częściowo zahamowało jego rozwój. Od początku panowania Jagiellonów aż do rozbiorów, miasto było siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego<ref><span lang="DE">M. Pawlikowski, ''Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej'', Strzałków 2012, tenże, ''Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej'', Strzałków 2012</span>.</ref>.
 
Nowy Sącz uzyskał [[prawo składu]] w [[1554]] roku<ref>Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych: (prawo składu), Warszawa 1920, s. 137.</ref>.
 
W XVI i XVII w. w okolicach Nowego Sącza rozwijali działalność [[bracia polscy]] (m.in. Jonasz i Wespazjan Schlichtyngowie). W mieście w latach 1556–1616 funkcjonowała tu szkoła i zbór ariański ukierunkowane na dyteizm.
Linia 129 ⟶ 127:
W 1889 Nowy Sącz stał się [[Gmina miejska|gminą miejską]]. W 1912 jako w jednym z pierwszych miast w Polsce wybudowano w rekordowym tempie własną [[Elektrownia|elektrownię]]. 11 marca po raz pierwszy zapaliły się [[Lampa elektryczna|lampy elektryczne]].
 
[[Plik:Deutsche Feldgendarmerie in Neu-Sandec Frühjahr 1915.jpg|mały|220px|Niemiecka żandarmeria polowa w Nowym Sączu na wiosnę 1915 r.]]
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]], w latach 1914–1915, miasto przejściowo okupowali [[Rosja]]nie, następnie ponownie zajęte zostało przez wojska państw centralnych. Wyzwolony w 1918 powrócił do odrodzonej [[II Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]]. 31 października 1918 w Nowym Sączu (3 dni po powołaniu [[Polska Komisja Likwidacyjna|Polskiej Komisji Likwidacyjnej]]), po raz pierwszy w niepodległej Polsce, orkiestra oficjalnie odegrała [[Hymn Polski|Mazurka Dąbrowskiego]], który później stał się [[Hymn państwowy|hymnem państwowym]].
 
Linia 149 ⟶ 147:
|linie=
|linie pomocnicze=
|rok1= XIV1780 ||pop1= 30002351
|rok2= XVI1808 ||pop2= 110003629
|rok3= 17801843 ||pop3= 23517009
|rok4= 18081851 ||pop4= 36296161
|rok5= 18431902 ||pop5= 700913000
|rok6= 18511939 ||pop6= 616134000
|rok7= 19021946 ||pop7= 1300023049
|rok8= 19391955 ||pop8= 3400029809
|rok9= 19461965 ||pop9= 2304937438
|rok10= 19551975 ||pop10= 2980948643
|rok11= 19651985 ||pop11= 3743870351
|rok12= 19751995 ||pop12= 4864382301
|rok13= 19852005 ||pop13= 7035184729
|rok14= 19952007 ||pop14= 8230184468
|rok15= 20052009 ||pop15= 8472984556
|rok16= 20072010 ||pop16= 8446884594
|rok17= 20092012 ||pop17= 8455684129
|rok18= 20102014 ||pop18= 8459483853
|rok19= 20122015 ||pop19= 8412983903
|rok20= 20142017 ||pop20= 8385384041
|rok21= 2015 ||pop21= 83903
|źródło=<ref>[[Ludność Nowego Sącza]].</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://e-nowysacz.pl/historia_miasta/strona_8.html |tytuł = Historia miasta |archiwum = https://web.archive.org/web/20080604095045/http://e-nowysacz.pl:80/historia_miasta/strona_8.html}}</ref>.
}}
 
Największą populację Nowy Sącz odnotował w 2005 r. – według danych [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] 84&nbsp;729 mieszkańców<ref>GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII 2005.</ref>.
 
Piramida wieku mieszkańców Nowego Sącza w 2014 roku<ref name="populacja2016" />.
<br />[[Plik:Piramida wieku Nowy Sacz.png|690x480px]]
 
== Zabytki ==
[[Plik:Ns bazylika1.jpg|mały|220px|[[Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty w Nowym Sączu|Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty]]]]
[[Plik:Nowy sacz.jpg|mały|220px|Ruiny [[Zamek Królewski w Nowym Sączu|Zamku Królewskiego]]]]
[[Plik:Nowy Sącz, kościół par. p.w. św. Małgorzaty, XIV, XIX 06.JPG|mały|220px|Nowy Sącz – Rynek]]
[[Plik:Nowy Sącz - Kapliczka Szwedzka 01.jpg|mały|220px|Kapliczka „Szwedzka” pw. św. Marka z 1771 r.]]
[[Plik:Nowy Sącz, Piekło Zakamienica, Zacisze.jpg|mały|220px|Historyczna architektura dzielnicy Zakamienica (Piekło)]]
* [[Ratusz w Nowym Sączu|Ratusz]] – budynek stanowiący serce miasta, siedziba władz Nowego Sącza. Obecny kształt ratusz uzyskał podczas odbudowy po pożarze w końcu XIX wieku. Stoi pośrodku rynku – centralnego placu miasta, który ma powierzchnię 19 200 m²
* [[Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty w Nowym Sączu|Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty]]
* [[Kościół św. Rocha w Nowym Sączu|Kościół pw. św. Rocha]] – parafia istniała za czasów księdza [[Jan Długosz|Jana Długosza]], przed 1513 r.
* [[Kościół św. Heleny w Nowym Sączu|Kościół pw. św. Heleny]] – nieznany rok budowy, wymieniany w archiwach Kapituły Katedry WawelsklejWawelskiej już w 1596 r.
* [[Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu|Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa]]
* [[Kościół św. Wawrzyńca w Nowym Sączu|Kościół św. Wawrzyńca]]
Linia 231 ⟶ 225:
* w branży kolejowej: [[Newag]]
* w branży spożywczej: Konspol
* w branży górniczej: Nowosądecka Fabryka Urządzeń Górniczych „Nowomag” S.A. – członek [[Famur|Grupy [[Famur]]
* w branży przemysłowej: Wiśniowski (z siedzibą w Wielogłowach)
* w branży produktów węglowych i technicznych: [[SGL CARBONCarbon]] SA
Dla zgromadzenia nowych inwestycji, stworzenia nowych miejsc pracy, 19 września 2007 roku powstała w mieście „Podstrefa Nowy Sącz Krakowskiego [[Park technologiczny|Parku Technologicznego]]”{{Fakt|data=2009-06}}.
 
Miasto jest gospodarzem Targów Budownictwa oraz Targów Stolarki Budowlanej. W roku 2011 odbyła się 15 edycja Sądeckich Targów „Dom i Otoczenie”, które skupiają branże: budownictwo, instalacje i wyposażenie wnętrz. Dodatkowo od kilku już lat z powodzeniem imprezie towarzyszy Wystawa Motoryzacyjna.
 
[[Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University]] i miasto Nowy Sącz są corocznym organizatorem Światowego Forum Ekonomicznego dla Młodzieży (równoległego do [[Forum Ekonomiczne w Krynicy|Forum Ekonomicznego]] w [[Krynica-Zdrój|Krynicy-Zdroju]]).
 
=== Centra i galerie handlowe ===
* Centrum Handlowe EUROPA II Plaza
* Centrum Handlowe Gołąbkowice
Linia 249 ⟶ 243:
* Galeria Trzy Korony
 
== EdukacjaTransport ==
Miasto stanowi węzeł komunikacyjny, gdzie krzyżują się drogi krajowe 75, 28 i 87 oraz linie kolejowe.
[[Plik:Wsb-Nlu.jpg|mały|220px|[[Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University]]]]
 
Na terenie Nowego Sącza działa: 19 szkół podstawowych, 15 gimnazjów, 13 techników (wraz ze szkołami artystycznymi), 18 liceów, 10 zasadniczych szkół zawodowych, 13 liceów dla dorosłych, 7 techników dla dorosłych oraz 28 szkół pomaturalnych. Swoją siedzibę mają tu również uczelnie wyższe:
=== Transport drogowy ===
Przez Nowy Sącz przechodzą drogi krajowe nr:
{| class="wikitable" style="font-size: 90%;"
|+ Drogi przechodzące przez Nowy Sącz
! Droga
! Trasa
! Ulica
|-
| {{AS-droga|K|28}}
| [[Zator (województwo małopolskie)|Zator]], [[Wadowice]], [[Sucha Beskidzka]], [[Jordanów]], [[Rabka-Zdrój]], [[Limanowa]], Nowy Sącz, [[Gorlice]], [[Jasło]], [[Przemyśl]]
| ul.&nbsp;Krakowska, ul.&nbsp;Legionów, ul.&nbsp;Bulwar Narwiku, ul.&nbsp;Kilińskiego, al.&nbsp;Prażmowskiego, ul.&nbsp;Lwowska
|-
| {{AS-droga|K|75}}
| [[Cło (Kraków)]], [[Brzesko]], Nowy Sącz, [[Mochnaczka Niżna]], [[Muszynka]], [[Przejście graniczne Muszynka-Kurov|Granica PL-SK]]
| ul.&nbsp;Tarnowska, ul.&nbsp;Witosa, ul.&nbsp;Pieczkowskiego, ul.&nbsp;Nowochruślicka, al.&nbsp;Prażmowskiego, al.&nbsp;Piłsudskiego, ul.&nbsp;Nawojowska
|-
| {{AS-droga|K|87}}
| Nowy Sącz, [[Stary Sącz]], [[Rytro]], [[Piwniczna-Zdrój]], [[Przejście graniczne Piwniczna-Mníšek nad Popradom|Granica PL-SK]]
| ul.&nbsp;Królowej Jadwigi, ul.&nbsp;Limanowskiego, ul.&nbsp;Zygmuntowska, ul.&nbsp;św. Kunegundy, ul.&nbsp;Węgierska
|}
 
=== Komunikacja miejska ===
[[Plik:Solbus SM12 253.jpg|mały|[[Solbus Solcity 12|Solbus SM12]] na al. Sucharskiego]]
{{Osobny artykuł|Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu}}
Komunikację miejską stanowią autobusy [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu|Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego]].
 
Początki organizowania komunikacji na terenie miasta sięgają Uchwały Miejskiej Rady Narodowej z 17.07.1947 roku, w której Miejski Zakład Komunikacyjny przystąpił do MRN. W roku 1948 pojawił się pierwszy autobus, obsługujący linię Rynek – Dworzec PKP.
Po licznych reorganizacjach, ostatecznie w 1995 roku MZK przekształciło się w [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu|Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne]], którego jedynym właścicielem jest miasto Nowy Sącz.
 
Obecnie [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu|MPK]] obsługuje linie o numerach: od 1 do 49 oraz 101 i 102 (nocne), będące zarówno trasami na terenie miasta, jak również pobliskich miejscowości.
{{Zobacz też|Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Nowym Sączu}}
 
=== Kolej ===
[[Plik:WK15 Nowy Sącz (40) Lichen99.jpg|mały|[[Nowy Sącz (stacja kolejowa)|Dworzec Główny w Nowym Sączu]]. Został wzniesiony w latach 1908–1909 w stylu secesyjnym]]
[[Plik:Sadecki kolejarz III 2015.JPG|mały|Pomnik „Sądecki kolejarz” przed dworcem kolejowym Nowy Sącz, marzec 2015.]]
Przez Nowy Sącz przechodzą 2 szlaki kolejowe:
* [[linia kolejowa nr 96]] [[Tarnów]] – [[Leluchów]] (długość 145,5&nbsp;km; uruchomiona 18 sierpnia 1878, 2-torowa na odcinku [[Stróże (powiat nowosądecki)|Stróże]] – Nowy Sącz, zelektryfikowana w latach 1984–1987)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.kolej.one.pl/index.php?dzial=linie&id=365&okno=historia&od=0&do=142| tytuł = Ogólnopolska Baza Kolejowa| autor = |data dostępu = 15 lutego 2009}}</ref>
* [[linia kolejowa nr 104]] [[Chabówka]] – Nowy Sącz (długość 76,5&nbsp;km; uruchomiona 16 grudnia 1884, 1-torowa, 10&nbsp;km odcinek do stacji [[Marcinkowice (powiat nowosądecki)|Marcinkowice]] zelektryfikowano w 1986, obecnie czynny tylko 30&nbsp;km odcinek Nowy Sącz–Marcinkowice – [[Limanowa]] jedynie dla ruchu towarowego)
 
W mieście znajdują się 3 czynne stacje i przystanki kolejowe dla ruchu pasażerskiego:
* [[Nowy Sącz (stacja kolejowa)|Nowy Sącz]]
* [[Nowy Sącz Jamnica]]
* [[Nowy Sącz Biegonice]]
 
Oraz dwie nieczynne dla ruchu pasażerskiego:
* [[Nowy Sącz Miasto]]
* [[Nowy Sącz Chełmiec]]
 
Bezpośrednie połączenia z Nowego Sącza: [[Kraków]], [[Krynica-Zdrój|Krynica]], [[Rytro]] [[Tarnów]].
 
=== Lotnictwo ===
[[Plik:LososinaDln lotnisko.jpg|mały|[[Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna]]]]
{{Osobny artykuł|Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna}}
* W miejscowości [[Łososina Dolna]] niedaleko miasta znajduje się [[Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna|lotnisko]] sportowe [[Aeroklub Podhalański|Aeroklubu Podhalańskiego]].
* W miejscowości Nowy Sącz naprzeciwko Szpitala Specjalistycznego im. Jędrzeja Śniadeckiego znajduje się lądowisko sanitarne dla helikopterów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://mapa.targeo.pl/ladowisko-helikopterow-nowy-sacz~4796832/ladowisko-helikopterow/adres |tytuł = http://mapa.targeo.pl/ladowisko-helikopterow-nowy-sacz~4796832/ladowisko-helikopterow/adres |opublikowany = mapa.targeo.pl |data dostępu = 2015-06-30}}</ref>.
 
== Oświata ==
[[Plik:Wsb-Nlu.jpg|mały|[[Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University]]]]
Na terenie Nowego Sącza działa: 19 szkół podstawowych, 15 gimnazjów, 13 techników (wraz ze szkołami artystycznymi), 18 liceów, 10 zasadniczych szkół zawodowych, 13 liceów dla dorosłych, 7 techników dla dorosłych oraz 28 szkół pomaturalnych.
 
Swoją siedzibę mają tu również uczelnie:
* [[Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University]],
* [[Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu]],
Linia 267 ⟶ 322:
 
== Kultura ==
[[Plik:Nowy Sącz, budynek towarzystwa "Sokół", ob. kino, 1892, XX 10.jpg|mały|220px|Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”]]
[[Plik:Pomnik Jana Pawla II Nowy Sacz.jpg|mały|220px|Pomnik [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] w Nowym Sączu. Umiejscowiony jest na rynku, obok ratusza]]
[[Plik:Zegar kwiatowy nowy sacz.jpg|mały|220px|Zegar kwiatowy w Nowym Sączu. Znajduje się u podnóża ruin zamku. Tarcza zegara ma 5 metrów średnicy. Sam mechanizm zegarowy kosztował ok. 10 tys. zł]]
Linia 322 ⟶ 377:
 
=== Sądecki Park Etnograficzny ===
[[Plik:MDDK 2012 - Nowy Sącz - 26-27 maja 2012 (7300792138).jpg|mały|230px|[[Sądecki Park Etnograficzny|Miasteczko galicyjskie]] – rekonstrukcja spalonego ratusza w [[Stary Sącz|Starym Sączu]]]]
{{Osobny artykuł|Sądecki Park Etnograficzny}}
[[Sądecki Park Etnograficzny]] jest jednym z oddziałów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Jest to skansen regionalny o powierzchni ok. 20 hektarów, posiadający 68 obiektów tradycyjnego budownictwa wiejskiego i mieszczańskiego (prezentujących kulturę ludową historycznej Sądecczyzny) oraz amfiteatr leśny.
Linia 329 ⟶ 384:
== Media ==
'''Prasa''':
* [[Dziennik Polski]] oddział w Nowym Sączu
* [[Dobry Tygodnik Sądecki]] – tygodnik regionalny
* [[Gazeta Krakowska]] oddział w Nowym Sączu Gazeta Nowosądecka
* [[miastoNS.pl]] – regionalny portal informacyjny
* [[Nasz Beskid]] – niezależny miesięcznik regionalny
* [http://www.nowy-sacz.info/ Nowy Sącz Info] – regionalny portal informacyjny
* [[Promyczek Dobra]] – miesięcznik katolicki
* [https://sądeckie.pl Sądeckie.pl] – Regionalny serwis informacyjny
* [[Sądeczanin]] – miesięcznik niezależny wydawany przez Fundację Sądecką
 
'''Radio''':
Linia 354 ⟶ 409:
* Sądecka Telewizja Internetowa<ref>[http://tv-ns.pl/ Sądecka Telewizja Internetowa].</ref>
* Nasza Telewizja Sądecka
 
== Administracja ==
[[Plik:Nowy Sącz, ratusz, 1895 12.JPG|mały|Budynek [[Ratusz w Nowym Sączu|nowosądeckiego ratusza]] (''1895 r.'')]]
 
=== Władze miasta ===
{{Osobny artykuł|Burmistrzowie i prezydenci Nowego Sącza}}
Od 2018 roku prezydentem miasta jest [[Ludomir Handzel]].
 
== Służby mundurowe i instytucje publiczne ==
[[Plik:Nowy Sacz szpital.jpg|mały|Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego]]
Nowy Sącz jest siedzibą [[Sąd okręgowy|sądu okręgowego]] oraz [[Prokuratura okręgowa|prokuratury okręgowej]]. W mieście znajduje się także [[Służba Celna|urząd celny]].
 
=== Państwowa Straż Pożarna ===
W Nowym Sączu mieści się Komenda Miejska [[Państwowa Straż Pożarna|Państwowej Straży Pożarnej]], w której strukturach działają dwie jednostki ratowniczo-gaśnicze [[Państwowa Straż Pożarna|PSP]]
 
* Jednostka Ratowniczo-gaśnicza nr 1 Państwowej Straży Pożarnej w Nowym Sączu (ul. W. Witosa 69)
* Jednostka Ratowniczo-gaśnicza nr 2 Państwowej Straży Pożarnej w Nowym Sączu (ul. Węgierska 188)
 
Prócz tego w strukturach komendy działa 3 jednostka Ratowniczo-gaśnicza w Krynicy Zdrój
 
Przy JRG 2 swoją siedzibę ma [[Małopolska Grupa Poszukiwawczo-ratownicza]] (MGPR)
 
=== Ochotnicza straż pożarna ===
Działania pożarnicze wspomaga także [[Ochotnicza straż pożarna w Polsce|OSP]] Biegonice. Która na swoim wyposażeniu ma samochody GBART 3/16 Renault, GBA 2/24 [[Steyr-Daimler-Puch|Steyr]] oraz Skw Star.
 
Jest również OSP GRS Nowy Sącz<ref>{{Cytuj |url=http://nowysacz112.pl/osp/osp-miasto-nowy-sacz/osp-grs-nowy-sacz |tytuł=Nowy Sącz 112 |opublikowany=nowysacz112.pl |data dostępu=2017-11-25}}</ref>
 
=== Służby porządkowe ===
Bezpieczeństwa publicznego i prawa strzeże Komenda Miejska Policji w Nowym Sączu. Działania te wspomaga [[Straż gminna|straż miejska]], a także znajdujący się tutaj [[Karpacki Oddział Straży Granicznej]].
 
Na terenie miasta znajduje się [[zakład karny]].
 
Miasto ma 3 szpitale [[Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego]], Szpital Ginekologiczno – Położniczy MEDIKOR oraz Centrum Kardiologii Inwazyjnej, Elektroterapii i Angiologii INTERCARD Sp. z o.o.<ref>{{Cytuj |tytuł = Kontakt z nami |data dostępu = 2018-02-12 |opublikowany = intercard.net.pl |url = http://intercard.net.pl/kontakt |język = pl}}</ref>
 
=== Pogotowie ratunkowe ===
Dyspozytornia pogotowia ratunkowego znajduje się w Tarnowie, Sądeckie Pogotowie Ratunkowe poza karetkami w Siedzibie w Nowym Sączu posiada podstacje pogotowia ratunkowego w miejscowościach:
* [[Krynica-Zdrój]]
* [[Grybów]]
* [[Łososina Dolna]]
* [[Jasienna]]
* [[Stary Sącz]]
* [[Łącko (województwo małopolskie)|Łącko]]
* [[Piwniczna-Zdrój|Piwniczna]]
* [[Rytro]]
* [[Nawojowa]]
 
== Religia ==
[[Plik:Kościół p.w. św. Kazimierza w Nowym Sączu.jpg|mały|[[Kościół św. Kazimierza w Nowym Sączu|Kościół pw. św. Kazimierza]]]]
[[Plik:Nowy Sącz, kościół par. p.w. św. Wawrzyńca, 1906-1909 28.JPG|mały|[[Kościół św. Wawrzyńca w Nowym Sączu|Kościół św. Wawrzyńca]]]]
[[Plik:Nowy Sacz synagoga.jpg|mały|[[Synagoga w Nowym Sączu]]]]
Na terenie Nowego Sącza działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
* [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]], [[diecezja tarnowska]], 10 parafii w 4 dekanatach: [[dekanat Nowy Sącz Centrum]], [[dekanat Nowy Sącz Wschód]], [[dekanat Nowy Sącz Zachód]], [[dekanat Stary Sącz]]:
** [[Parafia Ducha Świętego w Nowym Sączu|parafia Ducha Świętego]] ([[Kościół Ducha Świętego w Nowym Sączu|kościół św. Ducha (Jezuitów]]))
** [[Parafia św. Heleny w Nowym Sączu|parafia św. Heleny]] ([[Kościół Świętego Krzyża w Nowym Sączu|kościół Świętego Krzyża]], [[Kościół św. Heleny w Nowym Sączu|kościół filialny Świętej Heleny]])
** [[Parafia św. Jana Chrzciciela w Nowym Sączu|parafia św. Jana Chrzciciela]] ([[Kościół św. Jana Chrzciciela w Nowym Sączu|kościół św. Jana Chrzciciela]])
** [[Parafia św. Kazimierza w Nowym Sączu|parafia św. Kazimierza]] ([[Kościół św. Kazimierza w Nowym Sączu|kościół św. Kazimierza]], [[Kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP w Nowym Sączu|kościół cmentarny Najświętszej Maryi Panny]])
** [[Parafia św. Małgorzaty w Nowym Sączu|parafia św. Małgorzaty]] ([[Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty w Nowym Sączu|bazylika kolegiacka św. Małgorzaty]])
** [[Parafia Matki Bożej Bolesnej w Nowym Sączu|parafia Matki Bożej Bolesnej]] ([[Kościół Matki Bożej Bolesnej w Nowym Sączu|kościół Matki Bożej Bolesnej]])
** [[Parafia Matki Bożej Niepokalanej w Nowym Sączu|parafia Matki Bożej Niepokalanej]] (kościół MB Niepokalanej)
** [[Parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Nowym Sączu-Zabełczu|parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej]] (kościół NMP Częstochowskiej)
** [[Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu|parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa]] ([[Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu|kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (kolejowy]]))
** [[Parafia św. Rocha w Nowym Sączu|parafia św. Rocha]] ([[Kościół św. Rocha w Nowym Sączu|kościół św. Rocha]])
** [[Parafia św. Wawrzyńca Męczennika w Nowym Sączu-Biegonicach|parafia św. Wawrzyńca Męczennika]] ([[Kościół św. Wawrzyńca w Nowym Sączu|kościół św. Wawrzyńca]])
* [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]], [[Ordynariat Polowy Wojska Polskiego]], 1 parafia w [[Dekanat Straży Granicznej|dekanacie Straży Granicznej]]:
** [[Parafia Straży Granicznej Bożego Miłosierdzia w Nowym Sączu|parafia wojskowa Miłosierdzia Bożego w Nowym Sączu]]
* [[Kościół Greckokatolicki w Polsce|Kościół greckokatolicki]], [[Metropolia przemysko-warszawska]], [[Archieparchia przemysko-warszawska]], [[Dekanat krakowsko-krynicki]]:
** [[Parafia św. Włodzimierza i Olgi w Nowym Sączu|parafia św. Włodzimierza i Olgi]] ([[Cerkiew św. Dymitra w Nowym Sączu|cerkiew greckokatolicka św. Dymitra]])
* [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny]], [[Diecezja przemysko-gorlicka]], [[Dekanat Gorlice (diecezja przemysko-gorlicka)|Dekanat Gorlice]]:
** punkt duszpasterski Świętych Cyryla i Metodego; nabożeństwa odbywają się w [[Kościół ewangelicko-augsburski w Nowym Sączu|kościele ewangelicko-augsburskim]] przy ulicy Pijarskiej 21<ref>''Kalendarz Prawosławny 2018'', Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, {{ISSN|1425-2171}}, s. 212.</ref>
* [[Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP|Kościół Ewangelicko-Augsburski RP]],
** [[Parafia Ewangelicko-Augsburska Nowy Sącz-Stadło|parafia Ewangelicko-Augsburska]] ([[Kościół ewangelicko-augsburski w Nowym Sączu|kościół ewangelicko-augsburski Przemienia Pańskiego]])
* [[Kościół Zielonoświątkowy w RP]],
** zbór Chwały Bożej w Nowym Sączu (nabożeństwa odbywają się w sali w Hotelu Panorama)
* [[Kościół Adwentystów Dnia Siódmego|Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w RP]],
** [[Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Nowym Sączu|zbór w Nowym Sączu]]
* [[Świadkowie Jehowy]]:
** Nowy Sącz – Północ (w tym grupa języka migowego)
** Nowy Sącz – Południe
Zbory te (razem ze zborem Limanowa) korzystają z jednej [[Sala królestwa|Sali Królestwa]] (ul. Węgierska 213)<ref>{{jw|data dostępu=2015-01-02}}</ref>. Pierwszy zbór w mieście powstał pod koniec lat 20. XX wieku.
 
Historyczne obiekty sakralne:
* Synagogi:
** [[Stara Synagoga w Nowym Sączu]]
** [[Najstarsza Synagoga w Nowym Sączu]]
** [[Synagoga Bajs Nusn w Nowym Sączu]]
** [[Synagoga w Nowym Sączu]]
* Kościoły:
** [[Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Nowym Sączu|Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny]]
 
== Sport ==
[[Plik:Nowy Sacz Sandecja stadion.jpg|mały|220px|Stadion MKS Sandecja w Nowy Sączu]]
 
=== Najważniejsze wydarzenia sportowe ===
Nowy Sącz w XX w. wielokrotnie gościł najlepszych kolarzy. W roku 1960 w mieście była meta IV etapu [[Tour de Pologne 1960|Tour de Pologne]] z [[Rzeszów|Rzeszowa]] oraz start V etapu do [[Zakopane]]go. 6 lat później Nowy Sącz ponownie był jednym z miast gospodarzy. Podczas [[Tour de Pologne 1966]] kończył się tutaj IV etap z Rzeszowa, oraz zaczynała się [[jazda indywidualna na czas]] do [[Krynica-Zdrój|Krynicy]], którą wygrał pochodzący z Sądecczyzny [[Jan Magiera]]. Po raz trzeci kolarze finiszowali w Nowym Sączu podczas [[1974|Tour de Pologne 1974]]. Na VIII etapie z [[Oświęcim]]ia najszybszy okazał się medalista olimpijski i mistrz świata [[Stanisław Szozda]]. Dzień później odbył się tutaj start do IX etapu z metą w [[Mielec|Mielcu]]. W roku [[Wyścig Pokoju 1979|1979]] Nowy Sącz gościł [[Wyścig Pokoju]].
Najpierw odbyła się tutaj czasówka indywidualna ze startem w [[Naściszowa|Naściszowej]], a następnie tego samego dnia start etapu z metą w [[Rzeszów|Rzeszowie]]. Podczas [[Tour de Pologne 1983]] w Nowym Sączu była meta VI etapu z [[Wisła|Wisły]]. Po raz ostatni miasto w podwójnej roli organizatora startu i mety etapu wystąpiło w [[Tour de Pologne 1993]]. Wówczas kolarze finiszowali w Nowym Sączu podczas V etapu z [[Rzeszów|Rzeszowa]] oraz startowali do VI etapu z metą w [[Zakopane]]m. Po raz ostatni miasto było gospodarzem Tour de Pologne w roku [[Tour de Pologne 1995|1995]]. Odbył się tutaj wtedy start do VII etapu z metą w Zakopanem. W 2015 r., po dwudziestu latach przerwy, w Nowym Sączu kończył się IV etap Tour de Pologne (ze startem w Jaworznie), zaś dzień później zaczynał V etap z metą w Zakopanem. Trudny IV etap zakończył się spektakularnym zwycięstwem [[Maciej Bodnar|Macieja Bodnara]].
 
Linia 404 ⟶ 547:
* Boisko przy Jezuickim Centrum Edukacji
* Hala Sportowa przy ul. Na Rurach: piłka ręczna, futsal, koszykówka, siatkówka
 
== Wspólnoty religijne ==
[[Plik:Kościół p.w. św. Kazimierza w Nowym Sączu.jpg|mały|220px|[[Kościół św. Kazimierza w Nowym Sączu|Kościół pw. św. Kazimierza]]]]
[[Plik:Nowy Sącz, kościół par. p.w. św. Wawrzyńca, 1906-1909 28.JPG|mały|220px|[[Kościół św. Wawrzyńca w Nowym Sączu|Kościół św. Wawrzyńca]]]]
[[Plik:Nowy Sacz synagoga.jpg|mały|220px|[[Synagoga w Nowym Sączu]]]]
Na terenie Nowego Sącza działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
* [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]], [[diecezja tarnowska]], 10 parafii w 4 dekanatach: [[dekanat Nowy Sącz Centrum]], [[dekanat Nowy Sącz Wschód]], [[dekanat Nowy Sącz Zachód]], [[dekanat Stary Sącz]]:
** [[Parafia Ducha Świętego w Nowym Sączu|parafia Ducha Świętego]] ([[Kościół Ducha Świętego w Nowym Sączu|kościół św. Ducha (Jezuitów]]))
** [[Parafia św. Heleny w Nowym Sączu|parafia św. Heleny]] ([[Kościół Świętego Krzyża w Nowym Sączu|kościół Świętego Krzyża]], [[Kościół św. Heleny w Nowym Sączu|kościół filialny Świętej Heleny]])
** [[Parafia św. Jana Chrzciciela w Nowym Sączu|parafia św. Jana Chrzciciela]] ([[Kościół św. Jana Chrzciciela w Nowym Sączu|kościół św. Jana Chrzciciela]])
** [[Parafia św. Kazimierza w Nowym Sączu|parafia św. Kazimierza]] ([[Kościół św. Kazimierza w Nowym Sączu|kościół św. Kazimierza]], [[Kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP w Nowym Sączu|kościół cmentarny Najświętszej Maryi Panny]])
** [[Parafia św. Małgorzaty w Nowym Sączu|parafia św. Małgorzaty]] ([[Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty w Nowym Sączu|bazylika kolegiacka św. Małgorzaty]])
** [[Parafia Matki Bożej Bolesnej w Nowym Sączu|parafia Matki Bożej Bolesnej]] ([[Kościół Matki Bożej Bolesnej w Nowym Sączu|kościół Matki Bożej Bolesnej]])
** [[Parafia Matki Bożej Niepokalanej w Nowym Sączu|parafia Matki Bożej Niepokalanej]] (kościół MB Niepokalanej)
** [[Parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Nowym Sączu-Zabełczu|parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej]] (kościół NMP Częstochowskiej)
** [[Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu|parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa]] ([[Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu|kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (kolejowy]]))
** [[Parafia św. Rocha w Nowym Sączu|parafia św. Rocha]] ([[Kościół św. Rocha w Nowym Sączu|kościół św. Rocha]])
** [[Parafia św. Wawrzyńca Męczennika w Nowym Sączu-Biegonicach|parafia św. Wawrzyńca Męczennika]] ([[Kościół św. Wawrzyńca w Nowym Sączu|kościół św. Wawrzyńca]])
* [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]], [[Ordynariat Polowy Wojska Polskiego]], 1 parafia w [[Dekanat Straży Granicznej|dekanacie Straży Granicznej]]:
** [[Parafia Straży Granicznej Bożego Miłosierdzia w Nowym Sączu|parafia wojskowa Miłosierdzia Bożego w Nowym Sączu]]
* [[Kościół Greckokatolicki w Polsce|Kościół greckokatolicki]], [[Metropolia przemysko-warszawska]], [[Archieparchia przemysko-warszawska]], [[Dekanat krakowsko-krynicki]]:
** [[Parafia św. Włodzimierza i Olgi w Nowym Sączu|parafia św. Włodzimierza i Olgi]] ([[Cerkiew św. Dymitra w Nowym Sączu|cerkiew greckokatolicka św. Dymitra]])
* [[Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny]], [[Diecezja przemysko-gorlicka]], [[Dekanat Gorlice (diecezja przemysko-gorlicka)|Dekanat Gorlice]]:
** punkt duszpasterski Świętych Cyryla i Metodego; nabożeństwa odbywają się w [[Kościół ewangelicko-augsburski w Nowym Sączu|kościele ewangelicko-augsburskim]] przy ulicy Pijarskiej 21<ref>''Kalendarz Prawosławny 2018'', Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, {{ISSN|1425-2171}}, s. 212.</ref>
* [[Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP|Kościół Ewangelicko-Augsburski RP]],
**[[Parafia Ewangelicko-Augsburska Nowy Sącz-Stadło|parafia Ewangelicko-Augsburska]] ([[Kościół ewangelicko-augsburski w Nowym Sączu|kościół ewangelicko-augsburski Przemienia Pańskiego]])
* [[Kościół Zielonoświątkowy w RP]],
** zbór Chwały Bożej w Nowym Sączu (nabożeństwa odbywają się w sali w Hotelu Panorama)
* [[Kościół Adwentystów Dnia Siódmego|Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w RP]],
**[[Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Nowym Sączu|zbór w Nowym Sączu]]<br />
* [[Świadkowie Jehowy]]:
** Nowy Sącz – Północ (w tym grupa języka migowego)
** Nowy Sącz – Południe
Zbory te (razem ze zborem Limanowa) korzystają z jednej [[Sala królestwa|Sali Królestwa]] (ul. Węgierska 213)<ref>{{jw|data dostępu=2015-01-02}}</ref>. Pierwszy zbór w mieście powstał pod koniec lat 20. XX wieku.
 
Historyczne obiekty sakralne:
* Synagogi:
** [[Stara Synagoga w Nowym Sączu]]
** [[Najstarsza Synagoga w Nowym Sączu]]
** [[Synagoga Bajs Nusn w Nowym Sączu]]
** [[Synagoga w Nowym Sączu]]
* Kościoły:
** [[Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Nowym Sączu|Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny]]
 
== Transport ==
{{Zobacz też|PKS Nowy Sącz}}
 
=== Tranzyt ===
Przez Nowy Sącz przechodzą drogi krajowe nr:
{| class="wikitable" style="font-size: 90%;"
|+ Drogi przechodzące przez Nowy Sącz
! Droga
! Trasa
! Ulica
|-
| {{AS-droga|K|28}}
| [[Zator (województwo małopolskie)|Zator]], [[Wadowice]], [[Sucha Beskidzka]], [[Jordanów]], [[Rabka-Zdrój]], [[Limanowa]], Nowy Sącz, [[Gorlice]], [[Jasło]], [[Przemyśl]]
| ul.&nbsp;Krakowska, ul.&nbsp;Legionów, ul.&nbsp;Bulwar Narwiku, ul.&nbsp;Kilińskiego, al.&nbsp;Prażmowskiego, ul.&nbsp;Lwowska
|-
| {{AS-droga|K|75}}
| [[Cło (Kraków)]], [[Brzesko]], Nowy Sącz, [[Mochnaczka Niżna]], [[Muszynka]], [[Przejście graniczne Muszynka-Kurov|Granica PL-SK]]
| ul.&nbsp;Tarnowska, ul.&nbsp;Witosa, ul.&nbsp;Pieczkowskiego, ul.&nbsp;Nowochruślicka, al.&nbsp;Prażmowskiego, al.&nbsp;Piłsudskiego, ul.&nbsp;Nawojowska
|-
| {{AS-droga|K|87}}
| Nowy Sącz, [[Stary Sącz]], [[Rytro]], [[Piwniczna-Zdrój]], [[Przejście graniczne Piwniczna-Mníšek nad Popradom|Granica PL-SK]]
| ul.&nbsp;Królowej Jadwigi, ul.&nbsp;Limanowskiego, ul.&nbsp;Zygmuntowska, ul.&nbsp;św. Kunegundy, ul.&nbsp;Węgierska
|}
 
=== Komunikacja miejska ===
[[Plik:Solbus SM12 253.jpg|mały|220px|[[Solbus Solcity 12|Solbus SM12]] na al. Sucharskiego]]
{{Osobny artykuł|MPK Nowy Sącz}}
Komunikację miejską stanowią autobusy [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu|Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego]].
 
Początki organizowania komunikacji na terenie miasta sięgają Uchwały Miejskiej Rady Narodowej z 17.07.1947 roku, w której Miejski Zakład Komunikacyjny przystąpił do MRN. W roku 1948 pojawił się pierwszy autobus, obsługujący linię Rynek – Dworzec PKP.
Po licznych reorganizacjach, ostatecznie w 1995 roku MZK przekształciło się w [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu|Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne]], którego jedynym właścicielem jest miasto Nowy Sącz.
 
Obecnie [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Nowym Sączu|MPK]] obsługuje linie o numerach: od 1 do 49 oraz 101 i 102 (nocne), będące zarówno trasami na terenie miasta, jak również pobliskich miejscowości.
 
=== Kolej ===
[[Plik:WK15 Nowy Sącz (40) Lichen99.jpg|mały|220px|[[Nowy Sącz (stacja kolejowa)|Dworzec Główny w Nowym Sączu]]. Został wzniesiony w latach 1908–1909 w stylu secesyjnym.]]
[[Plik:Sadecki kolejarz III 2015.JPG|mały|220px|Pomnik „Sądecki kolejarz” przed dworcem kolejowym Nowy Sącz, marzec 2015.]]
Przez Nowy Sącz przechodzą 2 szlaki kolejowe:
* [[linia kolejowa nr 96]] [[Tarnów]]–[[Leluchów]] (długość 145,5&nbsp;km; uruchomiona 18 sierpnia 1878, 2-torowa na odcinku [[Stróże (powiat nowosądecki)|Stróże]]–Nowy Sącz, zelektryfikowana w latach 1984–1987)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.kolej.one.pl/index.php?dzial=linie&id=365&okno=historia&od=0&do=142| tytuł = Ogólnopolska Baza Kolejowa| autor = |data dostępu = 15 lutego 2009}}</ref>
* [[linia kolejowa nr 104]] [[Chabówka]]–Nowy Sącz (długość 76,5&nbsp;km; uruchomiona 16 grudnia 1884, 1-torowa, 10&nbsp;km odcinek do stacji [[Marcinkowice (powiat nowosądecki)|Marcinkowice]] zelektryfikowano w 1986, obecnie czynny tylko 30&nbsp;km odcinek Nowy Sącz–Marcinkowice–[[Limanowa]] jedynie dla ruchu towarowego)
 
W mieście znajdują się 3 czynne stacje i przystanki kolejowe dla ruchu pasażerskiego:
* [[Nowy Sącz (stacja kolejowa)|Nowy Sącz]]
* [[Nowy Sącz Jamnica]]
* [[Nowy Sącz Biegonice]]
 
Oraz dwie nieczynne dla ruchu pasażerskiego:
* [[Nowy Sącz Miasto]]
* [[Nowy Sącz Chełmiec]]
 
Bezpośrednie połączenia z Nowego Sącza: [[Kraków]], [[Krynica-Zdrój|Krynica]], [[Rytro]] [[Tarnów]].
 
=== Lotnictwo ===
[[Plik:LososinaDln lotnisko.jpg|mały|220px|[[Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna]]]]
{{Osobny artykuł|Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna}}
* W miejscowości [[Łososina Dolna]] niedaleko miasta znajduje się [[Lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna|lotnisko]] sportowe [[Aeroklub Podhalański|Aeroklubu Podhalańskiego]].
* W miejscowości Nowy Sącz naprzeciwko Szpitala Specjalistycznego im. Jędrzeja Śniadeckiego znajduje się lądowisko sanitarne dla helikopterów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://mapa.targeo.pl/ladowisko-helikopterow-nowy-sacz~4796832/ladowisko-helikopterow/adres |tytuł = http://mapa.targeo.pl/ladowisko-helikopterow-nowy-sacz~4796832/ladowisko-helikopterow/adres |opublikowany = mapa.targeo.pl |data dostępu = 2015-06-30}}</ref>.
 
== Administracja ==
[[Plik:Nowy Sącz, ratusz, 1895 12.JPG|mały|220px|Budynek [[Ratusz w Nowym Sączu|nowosądeckiego ratusza]] (''1895 r.'')]]
 
=== Władze miasta ===
{{Osobny artykuł|Burmistrzowie i prezydenci Nowego Sącza}}
Od 2018 roku prezydentem miasta jest [[Ludomir Handzel]].
 
== Służby mundurowe i instytucje publiczne ==
[[Plik:Nowy Sacz szpital.jpg|mały|220px|Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego]]
Nowy Sącz jest siedzibą [[Sąd okręgowy|sądu okręgowego]] oraz [[Prokuratura okręgowa|prokuratury okręgowej]]. W mieście znajduje się także [[Służba Celna|urząd celny]].
 
=== Państwowa Straż Pożarna ===
W Nowym Sączu mieści się Komenda Miejska [[Państwowa Straż Pożarna|Państwowej Straży Pożarnej]], w której strukturach działają dwie jednostki ratowniczo-gaśnicze [[Państwowa Straż Pożarna|PSP]]
 
* Jednostka Ratowniczo-gaśnicza nr 1 Państwowej Straży Pożarnej w Nowym Sączu (ul. W. Witosa 69)
* Jednostka Ratowniczo-gaśnicza nr 2 Państwowej Straży Pożarnej w Nowym Sączu (ul. Węgierska 188)
 
Prócz tego w strukturach komendy działa 3 jednostka Ratowniczo-gaśnicza w Krynicy Zdrój
 
Przy JRG 2 swoją siedzibę ma [[Małopolska Grupa Poszukiwawczo-ratownicza]] (MGPR)
 
=== Ochotnicza Straż Pożarna ===
Działania pożarnicze wspomaga także [[Ochotnicza straż pożarna w Polsce|OSP]] Biegonice. Która na swoim wyposażeniu ma samochody GBART 3/16 Renault, GBA 2/24 [[Steyr-Daimler-Puch|Steyr]] oraz Skw Star.
 
Jest również OSP GRS Nowy Sącz<ref>{{Cytuj |url=http://nowysacz112.pl/osp/osp-miasto-nowy-sacz/osp-grs-nowy-sacz |tytuł=Nowy Sącz 112 |opublikowany=nowysacz112.pl |data dostępu=2017-11-25}}</ref>
 
=== Służby Porządkowe ===
Bezpieczeństwa publicznego i prawa strzeże Komenda Miejska Policji w Nowym Sączu. Działania te wspomaga [[Straż gminna|straż miejska]], a także znajdujący się tutaj [[Karpacki Oddział Straży Granicznej]].
 
Na terenie miasta znajduje się [[zakład karny]].
 
Miasto ma 3 szpitale [[Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego]], Szpital Ginekologiczno – Położniczy MEDIKOR oraz Centrum Kardiologii Inwazyjnej, Elektroterapii i Angiologii INTERCARD Sp. z o.o.<ref>{{Cytuj |tytuł = Kontakt z nami |data dostępu = 2018-02-12 |opublikowany = intercard.net.pl |url = http://intercard.net.pl/kontakt |język = pl}}</ref>
 
=== Pogotowie Ratunkowe ===
Dyspozytornia pogotowia ratunkowego znajduje się w Tarnowie, Sądeckie Pogotowie Ratunkowe poza karetkami w Siedzibie w Nowym Sączu posiada podstacje pogotowia ratunkowego w miejscowościach:
* [[Krynica-Zdrój]]
* [[Grybów]]
* [[Łososina Dolna]]
* [[Jasienna]]
* [[Stary Sącz]]
* [[Łącko (województwo małopolskie)|Łącko]]
* [[Piwniczna-Zdrój|Piwniczna]]
* [[Rytro]]
* [[Nawojowa]]
 
== Współpraca międzynarodowa ==
Linia 589 ⟶ 586:
 
== Zobacz też ==
{{Wikiźródła kat|Nowy Sącz}}
{{ISG|Sącz|Sącz}}
* [[Cmentarz wojenny nr 349 – Dąbrówka Polska]]
* [[Cmentarz wojenny nr 350 – Nowy Sącz]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Nowy_Sącz”