Wikipedia

Pabianice: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Kbigeo (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
20 725 edycji
Wycofano ostatnie 3 zmiany treści (wprowadzone przez F123P456, PMG oraz Бучач-Львів) i przywrócono wersję 56021518 autorstwa Montignac
Linia 38:
|bip = http://nowy-bip.um.pabianice.pl/
}}
'''Pabianice''' – [[miasto]] w [[województwo łódzkie|województwie łódzkim]], siedziba [[powiat pabianicki|powiatu pabianickiego]]. Drugie co do liczby mieszkańców miasto [[aglomeracja łódzka|aglomeracji łódzkiej]]. Pabianice należą do [[Związek Miast Polskich|Związku Miast Polskich]]. Pod względem liczby ludności są trzecim (po [[Łódź|Łodzi]] i [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie Trybunalskim]]) miastem w [[województwo łódzkie|województwie łódzkim]] a 59. w Polsce. Pod względem powierzchni miasto znajduje się na 9. pozycji w [[województwo łódzkie|województwie łódzkim]] a 150. w Polsce. Były miastemduchownymmiastem duchownym<ref>Przeszłość administracyjna ziem województwa łódzkiego, w: Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Łódź 1929, s. 15.</ref> [[Krakowska Kapituła Katedralna|kapituły katedralnej krakowskiej]] w powiecie szadkowskim [[województwo sieradzkie (I Rzeczpospolita)|województwa sieradzkiego]] w końcu XVI wieku<ref>Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 68.</ref>.
 
Według oficjalnych danych GUS z 30 czerwca 2017 roku miasto liczyło 65 986 mieszkańców<ref name=gus />.
Linia 73:
[[Plik:Pabianice dwor.jpg|thumb|250px|Dwór obronny w Pabianicach. Dawne centrum administracyjne włości pabianickich]]
[[Plik:Pabianice kosciol mateusz.jpg|thumb|200px|[[Kościół św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty i św. Wawrzyńca Męczennika w Pabianicach|Kościół pw. św. Mateusza w Pabianicach]]]]
[[Plik:Pabianice dom tkacza.jpg|thumb|200px|Zabytkowy, unikatowy Dom Tkaczy w Pabianicach przy ulicy Św. Jana]]
[[Plik:Pabianice stary rynek.jpg|thumb|243x243px250px|Stary Rynek w Pabianicach – centrum średniowiecznego miasta. Stracił na znaczeniu w XIX wieku, kiedy na zachód od niego powstało Nowe Miasto]]
Sytuacja zmieniła się diametralnie na przełomie XIII i XIV w., kiedy siedziba zarządu dóbr kompleksu kapituły w [[ziemia sieradzka|ziemi sieradzkiej]] została umiejscowiona właśnie w Pabianicach. Wkrótce rozpoczęto też starania o możliwość lokowania tutaj miasta. Kiedy to się dokładnie stało – nie wiadomo, gdyż dokumenty lokacyjne spłonęły jeszcze w XVI w. Wprawdzie zgodę na założenie miasta wydał na ręce [[biskupi krakowscy|biskupa krakowskiego]] [[Jan Muskata|Jana Muskaty]] jeszcze [[Władysław I Łokietek|Władysław Łokietek]] w 1297 r., jednak cel ten udało się zrealizować prawdopodobnie dopiero w połowie XIV w. Badacze najczęściej przyjmują lata 1342–1354, czyli równolegle z powstaniem tutejszej parafii. Pierwsze wzmianki źródeł o Pabianicach jako mieście pochodzą z końca XIV w. Wiadomo jednak, że Kazimierz Wielki nadał już ''miastu'' Pabianice dwa dni targowe – wtorek i piątek, co korzystnie wpłynęło na gospodarkę ówczesnych mieszczan.
 
Linia 97 ⟶ 98:
[[Plik:Pabianice kosciol nmp.jpg|thumb|200px|Największy w mieście, [[Kościół Najświętszej Maryi Panny Różańcowej w Pabianicach|kościół pw. Najświętszej Marii Panny]] w Pabianicach]]
[[Plik:Pabianice - kosciol ewangelicki.jpg|thumb|200px|[[Kościół ewangelicko-augsburski świętych Piotra i Pawła w Pabianicach|Ewangelicki kościół diecezjalny św. Piotra i Pawła]] w Pabianicach]]
 
==== Niemcy ====
{{Osobny artykuł|Niemcy w Pabianicach}}
Linia 106:
==== Żydzi ====
[[Plik:Pabianice kirkut.jpg|thumb|200px|[[Cmentarz żydowski w Pabianicach]]]]
Pabianice, jako miasteczko należące do kapituły krakowskiej, miało przywilej zakazujący starozakonnym osiedlania się w granicach grodu. Poszedł on w zapomnienie w XIX w. podczas gwałtownego uprzemysławiania miasta, choć formalnie dopiero w 1862 r. zezwolono Żydom zamieszkać w Pabianicach. Osadnictwo żydowskie w latach trzydziestych XIX w. było już tak liczne, że w 1836 r. zdecydowano się na założenie gminy wyznaniowej żydowskiej. Od 1847 r. Żydzi mieli już własną bożnicę na Starym Mieście. Została ona zburzona po drugiej wojnie światowej przez władze miasta pod pretekstem utworzenia niezbędnego targowiska. Żydzi stanowili w 1849 r. 15% mieszkańców Pabianic, a w 1939 r. – 18%. Zajmowali się głównie handlem, rzemiosłami i finansami. Kilka rodzin żydowskich dołączyło do grona zamożnych przemysłowców. W trakcie II Wojny Światowej zniszczono pabianicką synagogę. Pod koniec wojny Żydzi byli deportowani przez Niemców z getta.
<!-- (do przetłumaczenia na polski albo usunięcia) Po synagoga została zniszczona. Pod koniec wojny Żydzi byli przez Niemców w getcie prowadzony wspólnie pociągów podmiejskich i pociągów deportowanych. Przez miejscową ludność polska nie została odroczona, częściowo otwarte zgody. -->
 
=== II wojna światowa ===
Linia 266 ⟶ 267:
 
== Media lokalne ==
===* Prasa ===:
** Życie Pabianic – tygodnik, ukazuje się we wtorki▼
 
** Nowe Życie Pabianic – pismo, ukazuje się we wtorki
====== Obecnie ======
** Pabianicki Tygodnik Reklamowy – pismo bezpłatne ogłoszeniowe▼
▲* Życie Pabianic – tygodnik, ukazuje się we wtorki
** NoweBliżej Życie PabianicCiebie – pismotygodnik, ukazuje się wew soboty jako dodatek do łódzkiego Expressu wtorkiIlustrowanego
* *Portal miejski zyciepabianic.pl▼
▲* Pabianicki Tygodnik Reklamowy – pismo bezpłatne ogłoszeniowe
** Portal informacyjny EPAinfo▼
* Bliżej Ciebie – tygodnik, ukazuje się w soboty jako dodatek do łódzkiego Expressu Ilustrowanego
** Portal informacyjny pabianice.tv▼
 
======* Dawniej ======:
* *[[Puls Pabianic]] – bezpłatny tygodnik, ukazujący się w latach 2005-2007
** Gazeta Pabianicka. Niezależny tygodnik miejski, wydawany w latach 1990-1996
** Moje Miasto Pabianice – tygodnik wydawany od września 2008 do grudnia 2012 roku
** PabiaNICE – miesięcznik (ukazywał się w trzeci piątek miesiąca) wydawany od września 2015 do listopada 2016
===* Telewizja ===:▼
 
** Pro-MOK – lokalna, Miejskiego Ośrodka Kultury, nadaje w latach 2003 – nadal▼
▲=== Telewizja ===
* Dawniej:
====== Obecnie ======
** TVK TOP (Telewizja Osiedlowa Pabianice) – lokalna („piracka” do czasu otrzymania koncesji przez GOSAT-MEDIA) – w latach 1993-1995 w sieci UPC Pabianice (wówczas GOSAT-SERVICE Wrocław o. Pabianice)▼
 
** TV GOSAT-MEDIA – lokalna z siedzibą we Wrocławiu – w latach 1995-2003 w sieci GOSAT-SERVICE (w tym czasie zmiana właściciela kablówki) następnie POLSKA TV KABLOWA potem UPC o/Pabianice▼
▲* Pro-MOK – lokalna, Miejskiego Ośrodka Kultury, nadaje w latach 2003 – nadal
** TV TOP (Telewizja o Pabianicach) – prywatna – w latach 2007-2008 w sieci UPC Pabianice▼
 
====== Dawniej ======
▲* TVK TOP (Telewizja Osiedlowa Pabianice) – lokalna („piracka” do czasu otrzymania koncesji przez GOSAT-MEDIA) – w latach 1993-1995 w sieci UPC Pabianice (wówczas GOSAT-SERVICE Wrocław o. Pabianice)
▲* TV GOSAT-MEDIA – lokalna z siedzibą we Wrocławiu – w latach 1995-2003 w sieci GOSAT-SERVICE (w tym czasie zmiana właściciela kablówki) następnie POLSKA TV KABLOWA potem UPC o/Pabianice
▲* TV TOP (Telewizja o Pabianicach) – prywatna – w latach 2007-2008 w sieci UPC Pabianice
 
=== Internet ===
▲* Portal miejski zyciepabianic.pl
▲* Portal informacyjny EPAinfo
▲* Portal informacyjny pabianice.tv
 
== Sport ==
Linia 300 ⟶ 292:
 
{{Kategoria główna|Koszykarki Włókniarza Pabianice}}
Uks korona badminton
[[Futbol amerykański]]:
* [[Wilki Pabianice]].
Linia 501 ⟶ 493:
== Ludzie związani z Pabianicami ==
[[Plik:Pabianice pomnik.jpg|thumb|200px|Pomnik obok kościoła św. Mateusza]]
* [[Maksymilian Baruch]] (prawnik i historyk)
* [[Bogumił Bereś]] (konstruktor lotniczy)
* [[Adam Aleksander Bielski]] (fotograf)
* [[Henryk Debich]] (polski dyrygent i kompozytor)
* [[Jan Długosz]] (kanonik krakowski, kronikarz)
* [[Mieczysław Klimek]] (profesor i rektor PŁ)
* [[Zbigniew Libera (artysta)|Zbigniew Libera]] (artysta, fotografik i performer)
Linia 512 ⟶ 504:
* [[Tomasz Olejnik]] (muzyk, członek grupy Proletaryat)
* [[Waldemar Podgórski]] (reżyser i scenarzysta)
* [[Andrzej Pszenicki]] (profesor, rektor PW)
* Kazimierz Staszewski (nauczyciel, działacz PTTK)
* [[Stanisław Staszewski (artysta)|Stanisław Staszewski]] (muzyk, znany jako Tata Kazika)
Linia 539 ⟶ 531:
| 30 maja 2009
|}
Od 3 lipca 2016 Pabianice utrzymywały kontakty partnerskie z [[Kuźniecowsk|Kuźniecowskiem]]iem (obecnie [[Warasz]]) na [[Ukraina|Ukrainie]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Pod jedną banderą, czyli kontrowersje ws. partnerstwa - Pabianice - portal informacyjny |czasopismo = Pabianice - portal informacyjny |data = 2016-06-29 |data dostępu = 2018-11-13 |url = https://epainfo.pl/pod-jedna-bandera-czyli-kontrowersje-ws-partnerstwa/ |język = pl-PL}}</ref>. 28 marca 2018 współpraca między miastami została zerwana z powodu kontrowersji wywołanych gloryfikowaniem przez miasto WaraszKuźniecowsk [[Stepan Bandera|Stepana Bandery]] i [[Roman Szuchewycz|Romana Szuchewycza]], przywódców ukraińskich grup nacjonalistycznych<ref>{{Cytuj |tytuł = Koniec współpracy. Miasto zrywa umowę - Pabianice - portal informacyjny |czasopismo = Pabianice - portal informacyjny |data = 2018-03-22 |data dostępu = 2018-11-13 |url = https://epainfo.pl/koniec-wspolpracy-miasto-zrywa-umowe/ |język = pl-PL}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Logonet Sp. z o.o. w Bydgoszczy |tytuł = Uchwała nr LIII/675/18 - Uchwały - Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Pabianicach |data dostępu = 2018-11-13 |opublikowany = bip.um.pabianice.pl |url = https://bip.um.pabianice.pl/uchwala/13223/uchwala-nr-liii-675-18 |język = pl}}</ref>.
 
== Zobacz też ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Pabianice”