Ideologia języka standardowego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Bibliografia: drobne techniczne
Linia 10:
* koncepcja prawowitości standardu.
 
=== Poprawność językowa ===
Istotną konsekwencją [[standaryzacjaJęzyk językowastandardowy|standaryzacji językowej]] jest wykształcenie się i ugruntowanie w społeczeństwie idei [[poprawność językowa|poprawności językowej]]. W kulturach języka standardowego panuje powszechne, zwykle niekwestionowane przekonanie, że pewne formy językowe są z gruntu poprawne, a inne – [[błąd językowy|błędne]]. Ten obiegowy pogląd wyznawany jest przez znakomitą większość społeczeństwa, w tym również przez ludzi wykształconych. Osoby kultywujące ideę poprawności językowej z reguły nie są świadome jej motywacji ideologicznej – uznają ją zwykle za zdroworozsądkową koncepcję, znajdującą oparcie w faktach [[językoznawstwo|lingwistycznych]]. Językoznawcy stoją jednak na stanowisku, że kwestiasankcjonowane dopuszczalnościzasady normatywnejnormatywne różnychnie form maelementem charakterzaszytym czystow arbitralnyjęzyku, ilecz arbitralną konwencją wykształconą przez praktykę społeczną, nie znajdujewykazującą oparciazależności wod formalnymformalnego kształciekształtu tychposzczególnych jednostek mownych. James Milroy zaznacza, że rzekome argumenty ku wyższości lingwistycznej elementów języka standardowego są dorabiane metodą post hoc, twierdząc, że sposób postrzegania różnych form językowych jest w rzeczywistości uzależniony od czynników społecznychpozajęzykoznawczych{{odn|Milroy|2001|s=535–539}}. Dla kultur języka standardowego charakterystyczne jest również niezauważanie umownego charakteru [[ortografia|norm ortograficznych]] i przeświadczenie, że ich postać jest uwarunkowana rozstrzygnięciami lingwistycznymi{{odn|Milroy|2007|s=134–135}}.
 
Chorwacki językoznawca [[Mate Kapović]] określa [[preskryptywizm (językoznawstwo)|preskryptywizm]] jako negatywne następstwo preskrypcji (kodyfikacji normatywnej), uznając ideologię języka standardowego za jego element konstytutywny. Definiuje on preskryptywizm jako praktykę, w której preskrypcję – polegającą na arbitralnym wyborze jednostek językowych i ich kodyfikacji dla celów praktycznych – usiłuje się przedstawić jako czynność naukową, próbując udowodnić wyższość sankcjonowanych elementów za pomocą argumentów lingwistycznych{{odn|Kapović|2013|s=391–400}}.