Marek Hłasko: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
po czyszczeniu kodu przejrzyj wykonane zmiany!, drobne techniczne |
|||
Linia 37:
Marek Hłasko urodził się w [[Warszawa|Warszawie]] jako jedyny syn [[Maciej Hłasko|Macieja Hłaski]] i jego żony Marii Łucji z domu Rosiak<ref>(1908-1987). Rodzice Marka Hłaski pobrali się 26 stycznia 1933.</ref>. Początkowo Hłasko mieszkał z rodzicami w [[Złotokłos]]ie, później w Warszawie. W rodzinie Hłasków dzieci chrzczono stosunkowo późno – przyszły pisarz został ochrzczony 26 grudnia 1935 w [[Kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie|Kościele Najświętszego Zbawiciela]] w Warszawie<ref>Rodzicami chrzestnymi byli Maria Prochowska, siostra ojca, i Ryszard Rosiak, brat matki.</ref>.
Rodzice rozwiedli się w 1937. Ojciec ożenił się ponownie rok później, zmarł 13 listopada 1939. Głębokie piętno na Hłasce odcisnęły przeżycia wojenne; jak pisał później: ''dla mnie jest oczywiste, że stanowię produkt czasu wojny, głodu i terroru. Stąd bierze się nędza intelektualna moich opowiadań; ja po prostu nie potrafię wymyślić opowiadania, które nie kończyłoby się śmiercią, katastrofą, samobójstwem czy też więzieniem. Nie ma w tym żadnej pozy na silnego człowieka, o co posądzają mnie niektórzy''<ref>Cyt. za: A. Czyżewski, ''Piękny dwudziestoletni'', s. 24.</ref>.
Matka Hłaski w chwili wybuchu II wojny światowej pracowała w sekretariacie dyrekcji Elektrowni Miejskiej w Warszawie. W czasie okupacji została zwolniona i do wybuchu [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] prowadziła stragan z żywnością. Wiązało się to z pogorszeniem sytuacji materialnej rodziny. W tym czasie Hłasko rozpoczął edukację, jednak wszystkie dokumenty na ten temat zostały zniszczone w czasie powstania warszawskiego. Wiadomo jedynie, że uczęszczał m.in. do szkoły prowadzonej przy Zakładzie św. Kazimierza na [[Ulica Tamka w Warszawie|Tamce]]. W czasie Powstania Warszawskiego przebywał wraz z matką w stolicy. Po jego upadku Maria Hłasko wraz z synem udała się do [[Częstochowa|Częstochowy]], gdzie zamieszkała u swojej przyjaciółki Ireny Kozłowskiej. W marcu 1945 przeniosła się do [[Chorzów|Chorzowa]], a dwa miesiące później do [[Białystok|Białegostoku]], gdzie zamieszkała z Kazimierzem Gryczkiewiczem. W marcu 1946 Gryczkiewicz, Maria Hłasko i jej syn zamieszkali we [[Wrocław]]iu przy ulicy Borelowskiego 44 (pozostał tam do 1950)<ref>{{cytuj stronę |
Latem 1946 wstąpił do I Wrocławskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego; aby się do niej dostać podał – za aprobatą rodziny – jako datę urodzenia rok 1933<ref>Rok 1933 jako datę urodzenia podawał także w roku 1950, kiedy kończył kurs kierowców samochodowych kategorii III.</ref>. Później został usunięty z harcerstwa; powodem było niechodzenie na zbiórki. W sierpniu
Pojawiły się też problemy z edukacją. Hłasko, jak pisze w jego biografii Andrzej Czyżewski, ''rozpoczął naukę, mając sześć i pół roku. Przez cały czas szkoły był zawsze jednym z najmłodszych w klasie. Na domiar złego miał bardzo dziecięcy wygląd. Nie mógł więc popisywać się tym, czym chłopiec w powszechnej szkole chce imponować – siłą, zręcznością i dorosłością. Nadrabiał to agresywnością i zadziornością, również w stosunku do nauczycieli. W rezultacie nie miał prawie szkolnych kolegów i przyjaciół. Zawsze był obcym. Zanim zdążył się zaprzyjaźnić i oswoić, odchodził''<ref>A. Czyżewski, ''Piękny dwudziestoletni'', s. 51.</ref>. W czerwcu 1948 ukończył Szkołę Powszechną nr 2 im. Marii Konopnickiej we Wrocławiu.
Linia 52:
Od 15 listopada 1950 do 1 stycznia 1951 pracował w Bazie Transportowej w [[Bystrzyca Kłodzka|Bystrzycy Kłodzkiej]]; doświadczenie zdobyte w tym miejscu stało się inspiracją do napisania powieści ''[[Następny do raju]]'' na podstawie której w 1958 nakręcono film [[Baza ludzi umarłych]]. W styczniu 1951 roku wraz z matką i ojczymem przeprowadził się do Warszawy. Hłasko często zmieniał pracę, zawsze jednak odchodził na własne życzenie – pracował kolejno w Bazie Sprzętu Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego (od 26 lutego do 15 kwietnia 1951), Metrobudowie (od 27 kwietnia 1951 do 16 czerwca 1952), Spółdzielni Przewozowej Warszawskich [[spółdzielnia spożywców|Spółdzielni Spożywców]] (od 4 sierpnia do 1 grudnia 1952) i w Stołecznym Przedsiębiorstwie Transportowym Miejskiego Handlu Detalicznego (do 30 marca 1953).
Szansą na wyrwanie się z monotonnego zajęcia było pisanie. Pisać zaczął w 1951 – na ten rok sam datował swoje pierwsze opowiadanie ''[[Baza Sokołowska|Bazę Sokołowską]]''. W czasie pracy w Metrobudowie został korespondentem terenowym ''[[Trybuna Ludu|Trybuny Ludu]]''. Pod koniec 1952 zdecydował się przedstawić fragmenty swojej powieści [[Bohdan Czeszko|Bohdanowi Czeszce]]. Ten odpowiedział listem datowanym na
=== Okres twórczości ===
W kwietniu 1953 dzięki [[Stefan Łoś|Stefanowi Łosiowi]]<ref>J. Siedlecka, ''Obława – Losy pisarzy represjonowanych'', s. 86.</ref> otrzymał trzymiesięczne stypendium twórcze Związku Literatów Polskich, ostatecznie porzucił pracę kierowcy i wyjechał do Wrocławia, aby pracować nad swoim debiutem – za radą Czeszki ze swoich szkiców stworzył samodzielne opowiadanie (była to ostateczna wersja ''[[Baza Sokołowska|Bazy Sokołowskiej]]'') i ukończył powieść zatytułowaną ''[[Sonata marymoncka]]''. W tym czasie Hłasko bardzo dużo czytał, wtedy też zafascynowała go twórczość [[Fiodor Dostojewski|Fiodora Dostojewskiego]].
Na początku 1954 powrócił do Warszawy, w kwietniu tego roku w
Szybko zyskał sławę najzdolniejszego pisarza [[Pokolenie „Współczesności”|młodego pokolenia]]. Zakochany był w nim [[Jerzy Andrzejewski]], mieszkał u [[Stanisław Dygat|Stanisława Dygata]]. W latach 1955–1957 redagował dział prozy w [[Po prostu (czasopismo)|''Po Prostu'']], ale nie był dobrym publicystą. W 1956 otrzymał własne mieszkanie przy ulicy Częstochowskiej na warszawskiej [[Ochota|Ochocie]].
Zdobył rozgłos i popularność dzięki nietypowemu stylowi twórczości, a także niekonwencjonalnemu zachowaniu (szczególnie ubiorowi). Był legendarną postacią młodego pokolenia, symbolem [[nonkonformizm]]u. Potężnie zbudowany (84 kg), w istocie nadwrażliwy, niepewny, ze skłonnością do depresji. Inklinacja do awantur kontrastowała w nim z faktem, że znajomi wypowiadali się o nim wyjątkowo ciepło. W 1958 wyjechał do [[Paryż]]a. Prasa nazywała go wschodnioeuropejskim [[James Dean|Jamesem Deanem]] (był do niego uderzająco podobny). Zyskał wtedy światowy rozgłos. Następnie wyjechał do [[Niemcy|Niemiec]] i [[Włochy|Włoch]]. Wydanie antykomunistycznych [[Cmentarze|Cmentarzy]] w paryskiej
Gdy nie chciano przedłużyć mu paszportu, poprosił o [[azyl]] polityczny w [[Berlin Zachodni|Berlinie Zachodnim]]. Po
W 1963 spędził miesiąc w areszcie za zatargi po pijanemu z policją. W latach 1963–1965 spędził łącznie 242 dni w klinikach psychiatrycznych. W 1966 wyjechał do [[Los Angeles]], ściągnięty przez [[Roman Polański|Romana Polańskiego]]. Miał pisać scenariusz, według którego Polański chciał nakręcić film, jednakże reżyser wycofał się z przedsięwzięcia. Marek skomentował to słowami: „Zostawił mnie jak psa”. Kolejnym reżyserem zainteresowanym filmową współpracą z Markiem okazał się [[Nicholas Ray]]. Niestety zastał on swoją żonę Betty w niedwuznacznej sytuacji z Hłaską, co doprowadziło zarówno do rozpadu małżeństwa Hłaski z Sonją, jak i do wycofania się przez Raya z realizacji filmu na podstawie scenariusza Hłaski. Podczas swojego pobytu w Ameryce Marek spełnił swoje marzenie i uzyskał licencję pilota.
[[Plik:Marek Hłasko (grób).JPG|mały|upright|Grób Hłaski na Starych Powązkach (2012)]]
Przyjaźnił się z Krzysztofem Komedą. W grudniu 1968, podczas wspólnego spaceru z Markiem Hłaską w Los Angeles, [[Krzysztof Komeda]] uległ tragicznemu wypadkowi. Na skutek przyjacielskich przepychanek Komeda upadł i zranił się poważnie w głowę. Stwierdzono [[krwiak]] mózgu. Przewieziony przez żonę Zofię do kraju zmarł w szpitalu w Warszawie w kwietniu 1969. Wcześniej, podczas pobytu Komedy w szpitalu, gdzie lekarze walczyli o jego życie, Hłasko powiedział do [[Zofia Komedowa|żony Komedy]]:
Zmarł w nocy z 13 na 14 czerwca 1969 w Wiesbaden, w domu przy Hauberisserstrasse 26, w mieszkaniu redaktora niemieckiej telewizji i scenarzysty filmowego Hansa-Jürgena Bobermina. Bezpośrednią przyczyną zgonu, który nastąpił pomiędzy godziną 1 w nocy a 8 rano, była zapaść wywołana połączeniem nadmiernej ilości środków nasennych z alkoholem<ref>{{Cytuj stronę |
W 1975 prochy Hłaski sprowadzono do Polski i pochowano na cmentarzu Powązkowskim. Inicjatorką sprowadzenia prochów pisarza do Polski była matka pisarza Maria Hłasko, której pomógł [[Lesław Bartelski]]<ref>{{Cytuj stronę |
14 czerwca 2009, w 40. rocznicę śmierci pisarza, dzięki akcji „Teraz Hłasko” zainicjowanej przez stowarzyszenie Młoda RP, wymieniono stary i zniszczony nagrobek na nowy, ufundowany przez znajomych, przyjaciół i z funduszy uzbieranych w ramach akcji
== Twórczość ==
Linia 166:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |
* {{Cytuj książkę |
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę |
* [http://wyborcza.pl/1,76842,6553596,Krzysztof_Komeda__Chlopiec_to_byl.html Krzysztof Komeda i Marek Hłasko]
* [http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/marek-hlasko Marek Hłasko] w bazie [http://culture.pl/aktualnosci culture.pl]
* {{Filmpolski|osoba|114694|Marek Hłasko}}
* {{Cytuj stronę
* {{Cytuj pismo |
* {{Cytuj pismo |
{{Kontrola autorytatywna}}
| |||