Bitwa pod Krasnobrodem (1939): Różnice pomiędzy wersjami

Zadaniem Nowogródzkiej Brygady Kawalerii było: uderzyć na Krasnobród działając po osi Krynice -– Suchowola, a następnie po zajęciu miasteczka maszerować w kierunku Majdanu Sopockiego. W straży przedniej szedł [[27 Pułk Ułanów|27 pułk ułanów]], natomiast [[25 Pułk Ułanów Wielkopolskich|25 pułk ułanów wielkopolskich]] stanowił czoło kolumny brygady.

2 szwadron rtm. Rojcewicza z 25 p.uł.puł pokonał napotkane we mgle siły ubezpieczające główne wojska Niemców. Polakom udało ukryć się przed zmasowanym ogniem karabinów maszynowych i dotarli do pierwszych zagród. Zaskoczeni nagłym atakiem żołnierze [[8 Dywizja Piechoty (niemiecka)|8 Dywizji Piechoty]] pod dowództwem [[generał|generała dywizji]] Kocha opuścili Krasnobród. Za Krasnobrodem w kierunku południowym 27 p.uł.puł maszerował na Majdan Sopocki.

Oddział por. [[Tadeusz Gerlecki|Tadeusza Gerleckiego]] dotarł do wzgórza niedaleko Kaplicy na Wodzie. Nagle zza wzniesienia wyłonił się oddział kawalerii wschodniopruskiej. 1 szwadron 25 pułku ułanów z porucznikiem Gerleckim na czele zaszarżował na kawalerzystów 17 Pułku Rajtarów Bamberskich -– Siebzehntes Reiter-RegimentReiter–Regiment. Ci odpowiedzieli kontrszarżą. Niemcy przy pomocy swych ciężkich rumaków chcieli zepchnąć przeciwników ze wzgórza. Natomiast Polacy upatrywali szansę w zwrotności swych lżejszych koni. Rozpoczęła się walka na białą broń. Niemiecki oficer już na początku starcia pokonał jednego ułana i bez problemów radził sobie z grupą polskich jeźdźców. Wreszcie do Niemca dopadł sam [[porucznik]] Gerlecki. Nie wiadomo jak zakończyłaby się ich potyczka, gdyby plutonowy podchorąży Karol Mikołajewski (odznaczony srebrnym krzyżem Virtuti Militari) ciosem w plecy nie powalił nieprzyjacielskiego oficera na ziemię. Po stracie dowódcy kawaleria przeciwnika rozpoczęła odwrót w górę, w stronę klasztoru. Niemcy uciekli do lasu położonego za wzniesieniem.

Korzystając ze zwycięstwa 25 p.uł.puł z niemieckiego okrążenia wydostały się: [[Kresowa Brygada Kawalerii|Kresowa BK]], [[1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego|1 pułk szwoleżerów]] i resztki [[Wileńska Brygada Kawalerii|Wileńskiej BK]]. Na skutek braku łączności nie dołączyły oddziały odrzucone niemieckim kontratakiem pod [[Kaczórki|Kaczórkami]], w tym należący do Nowogródzkiej BK 4 psk oraz [[Wołyńska Brygada Kawalerii|Wołyńska BK]] i brygada płk. Zakrzewskiego.

== Druga bitwa pod Krasnobrodem -– 24 IX 1939 ==

Ta bitwa polskich ułanów pod Krasnobrodem, poprzedziła następną, która rozegrała się w tym samym miejscu nazajutrz po pierwszej. W dniach 24 -– 25 września 1939 doszło pod Krasnobrodem do walk, w których uczestniczyła [[39 Dywizja Piechoty (II RP)|39 DP Leg.]] gen. dyw. [[Brunon Olbrycht|Brunona Olbrychta]], wspierana przez II batalion zapasowy [[8 Pułk Piechoty Legionów|8pp.8 pp Leg.]], dowodzony przez mjr. Jana Lasotę wraz z przybyłymi z [[Chełm]]a posiłkami 8pp.8 legpp Leg. prowadzonymi przez mjr. Kiczaka.

Ciężkie walki toczone w dn. 24- – 25 września 1939 roku, były próbą wyrwania się polskich oddziałów z niemieckiego okrążenia, celem których było przebicie się do granicy z [[Rumunia|Rumunią]]. Te plany nie zostały jednak uwieńczone sukcesem. W nieodległej wsi [[Szopowe]] doszło do podpisania kapitulacji polskich oddziałów. Miało to miejsce 25 września [[1939]]. Złożenie broni w [[Tereszpol]]u odbyło się 27 września. Część z tych wojsk -– te, którym udało się uniknąć niemieckiej niewoli, brała jeszcze do 27 września udział w toczącej się [[Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim|II bitwie pod Tomaszowem Lubelskim]].

Walki żołnierza polskiego pod Krasnobrodem zostały upamiętnione na [[Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie|Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie]] napisem na jednej z tablic, po 1945 r. "TOMASZÓW-KRASNOBRÓD„TOMASZÓW–KRASNOBRÓD 15 -– 23 IX 1939".

* Na krasnobrodzkim cmentarzu, gdzie znajduje się pomnik upamiętniający walki wrześniowe, w 12 kwaterach zbiorowych spoczywa 493 żołnierzy (w tym 27 oficerów i podchorążych, 147 szeregowych i 319 nieznanych) poległych w dniach 17-2617–26 września 1939 r., ponadto osobno znajduje się 5 pojedynczych mogił żołnierskich.

* Siedemdziesiątą rocznicę szarży 25 Pułkupułku Ułanów Wielkopolskich pod Krasnobrodem uczczono emisją pamiątkowych monet o nominale 7 i 70 [[dukat krasnobrodzki|dukatów krasnobrodzkich]].