Alka olbrzymia: Różnice pomiędzy wersjami

Analiza sekwencji [[Mitochondrialny DNA|mtDNA]] potwierdziła wyniki badań [[morfologiaMorfologia (biologia)|morfologicznych]] i [[biogeografia|biogeograficznych]], wedle których najbliższym krewnym alki olbrzymiej jest [[alka zwyczajna]] (''Alca torda''){{r|Moum}}. Alka olbrzymia stosunkowo blisko spokrewniona była także z [[alczyk]]iem (''Alle alle''), którego ewolucja przebiegła znacząco inaczej, niż u alki olbrzymiej. Ze względu na zewnętrzne podobieństwo do alki zwyczajnej, z wyłączeniem nielotności i dużych rozmiarów, alki olbrzymie były często włączane do rodzaju ''[[Alka zwyczajna|Alca]]'', począwszy od [[Karol Linneusz|Karola Linneusza]].

[[Mała epoka lodowa]] mogła przyczynić się do redukcji liczebności alki olbrzymiej przez narażenie niektórych wysp na drapieżnictwo ze strony niedźwiedzi polarnych, jednak za drastyczny spadek liczebności odpowiada trzebienie kolonii dla pozyskania puchu{{r|BNADemography}}. Do połowy XVI wieku kolonie wzdłuż europejskiego wybrzeża Atlantyku zostały niemal w całości zniszczone wskutek zabijania alk dla puchu, którym wypychano poduszki{{odn|Crofford|s=40}}. W 1553 po raz pierwszy wprowadzono oficjalnie prawo chroniące alki olbrzymie, a w 1794 w Wielkiej Brytanii zakazano zabijania alk dla piór{{odn|Cokinos|s=330}}. W kanadyjskim mieście [[St. John'sJohn’s (Kanada)|St. John's]] osoby łamiące ustanowiony w 1775 zakaz zabijania alk dla piór były publicznie chłostane, choć polowanie dla uzyskania przynęty dla ryb było nadal dozwolone{{r|BNAConservation}}. W Ameryce Północnej początkowo preferowano [[puch edredonowy]], lecz jako że w latach 70. XVII wieku nieomal wytępiono tam [[edredon zwyczajny|edredony]] osoby pozyskujące puch zaczęły zabijać alki olbrzymie; jednocześnie spadał popyt na ich mięso, tłuszcz i użyteczność jako przynęty{{r|BNAConservation}}{{odn|Cokinos|s=329}}.

Do czasów współczesnych dochowało się 78 spreparowanych alk olbrzymich, w większości w muzeach, oraz blisko 75 jaj i 24 kompletne szkielety. Tylko cztery okazy reprezentują ptaki w upierzeniu letnim, dwa – młodociane. Nie zachowały się okazy piskląt. Każde jajo i okaz ma własny numer{{r|FA}}. Mimo że odnaleziono tysiące kości, istnieje niewiele zachowanych szkieletów{{r|luther}}. Znane są również naturalnie zmumifikowane szczątki z Funk Island, a oczy i narządy wewnętrzne dwóch ostatnich osobników z 1844 przechowuje Muzeum Zoologiczne w Kopenhadze, część tamtejszego [[Muzeum Historii Naturalnej w Kopenhadze|Muzeum Historii Naturalnej]]. Miejsce przechowywania skórek dwóch ostatnich osobników pozostawało nieznane przez ponad sto lat, częściowo ustalono je na podstawie badań DNA pobranego z organów wewnętrznych ostatnich osobników i okazów muzealnych wskazanych przez [[Errol Fuller|Errola Fullera]]{{r|FA}}. Pochodziły z [[Übersee-Museum]] w [[Brema|Bremie]], [[Królewski Instytut Nauk Przyrodniczych Belgii|Królewskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych Belgii]], Muzeum Zoologicznego [[Uniwersytet Christiana-Chrystiana Albrechta w Kilonii|Uniwersytetu Christiana-Albrechta]] w [[Kilonia|Kilonii]], [[Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles]] i [[Landesmuseum Natur und Mensch Oldenburg]]. Do DNA z organów samca dopasowano okaz z Królewskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych Belgii. Do DNA z organów samicy nie dopasowano żadnego okazu, jednak autorzy przypuszczają, że może pasować do eksponatu z [[Cincinnati Museum Center at Union Terminal]] ze względu na wspólne pochodzenie z okazem z Brukseli{{r|jthomas}}.

Po wymarciu alki olbrzymiej znacząco zyskały na wartości jej szczątki, a aukcje okazów tych ptaków szczególnym zainteresowaniem cieszyły się w [[Epoka wiktoriańska|epoce wiktoriańskiej]]. W Wielkiej Brytanii współcześnie znajduje się 15 spreparowanych alk, co jest największą liczbą przypadającą na jedno państwo{{r|FA}}. W 1971 [[Narodowe Muzeum Islandii]] zakupiło jeden okaz za £9000, co odnotowano wówczas w [[Księga Rekordówrekordów GuinessaGuinnessa|Księdze Rekordów Guinessa]] jako najdroższego sprzedanego spreparowanego ptaka{{r|gbr}}. Ceny jaj alki olbrzymiej niekiedy jedenastokrotnie przekraczały roczne zarobki wykwalifikowanego pracownika{{odn|Cokinos|s=331}}. Współcześnie nieznane jest miejsce przechowywania sześciu jaj. Kilka innych przypadkowo zostało zniszczonych. Dwa spreparowane ptaki zostały zniszczone, jeden w [[Moguncja|Moguncji]] podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], drugi w Museu Bocage w [[Lizbona|Lizbonie]] podczas pożaru w 1978{{r|FA}}.

* [http://www.bbc.co.uk/programmes/b07npx0h Dokument o alce olbrzymiej w serii ''Natural histories''] ([[BBC#Radio|BBC Radio]])