Aldfrith z Nortumbrii: Różnice pomiędzy wersjami

|władca = Król NortumbriiAldfrith

|imiona = Ealdfriþ

|data urodzenia = ? (VII wiek)

|miejsce śmierci = [[Driffield]]

|commons = Category:Aldfrith of Northumbria

'''Aldfrith z Nortumbrii''', '''Aldfrid''',{{w '''Aldfridus'''języku|ang|Ealdfriþ}}, '''Aldfrið''',{{w '''języku|ga|Flann FinaFína mac Ossu'''}} (ur. w [[VII wiek]]u; zm. [[14 grudnia]] [[704]] lub [[705]]<ref>na 704 rok wskazują zachowane źródła piktyjskie, a na 705 anglosaskie</ref><ref name="ca">Calise, s. 177</ref>) - władca [[anglosasi|anglosaskiego]] [[Nortumbria|królestwa Nortumbrii]] od 686 do 705. Średniowieczni kronikarze [[Beda Czcigodny]] i [[Stephen Ripon]] relacjonują jego rządy jako okres wyjątkowego spokoju w dziejach Nortumbrii.

Aldfrith był synem [[Oswiu z Nortumbrii]] i jego pierwszej żony - irlandzkiej księżniczki [[Fin z Nortumbrii|Fin]]<ref name="ca" /><ref>{{odn|Yorke, |2009|s. =122</ref>}}<ref name=gk>Godden, Keynes, s.23</ref>. Nieznana jest dokładna data jego urodzenia, wiadomo jednak, że urodził się w czasie, gdy Oswiu ukrywał się na [[Piktowie|piktyjskim]] dworze. Małżeństwo to nie było oficjalnie uznane w Nortumbrii i we wczesnych źródłach Aldfrith figuruje jako [[Nieślubne dziecko|bastard]] Oswiu z nieprawego łoża. Zgodnie z irlandzkim prawem do momentu osiągnięcia dojrzałości pozostawał pod opieką klanu [[Cenél nEógain]], z którego wywodziła się jego matka. Istnieją przesłanki, by przypuszczać, że został wychowany całkowicie w tradycji irlandzkiej i że lepiej władał językiem staroirlandzkim niż ataroangielskim, o czym świadczą zachowane dzieła, których autorstwo jest mu przypisywane<ref>Grimmer, rozdz. 23</ref>.

Aldfrith musiał dbać o swoje kontakty z kościołem w Nortumbrii, który w owym czasie cieszył się znacznymi przywilejami i wpływami. Duchowni nie tylko cieszyli się autorytetem związanym z władzą kościelną, ale również byli właścicielami gruntów i w znacznym stopniu kontrolowali handel. Aldfrith wydaje się cieszyć poparciem duchowieństwa, zwłaszcza swojej przyrodniej siostry [[Elfleda z Nortumbrii|Elfledy]]<ref>{{odn|Yorke|2009|s=116}}, s. 116</ref>jak i wpływowego biskupa [[Kutbert z Lindisfarne|Cuthberta]], który wręcz przepowiedział mu sukcesję na tronie Nortumbrii{{r|ca}}. Utrzymywał również kontakty z [[Aldhelm (biskup Sherborne)|biskupem Sherborne Aldhelmem]] i przyjaźnił się z [[Adamnan z Hy|Adomnanem]], opatem klasztoru na wyspie Iona{{r|gk}}. To właśnie opat Adomnan negocjował z królem uwolnienie irlandzkich jeńców, pojmanych po bitwie z księciem Berhtem. Zezwolił również, za namową [[Arcybiskupi Canterbury|arcybiskupa Canterbury]] [[Teodor z Tarsu|Teodora]], na powrót do Nortumbrii jednego z najpotężniejszych ówczesnych duchownych, biskupa [[Wilfryd z Yorku|Wilfrida]]{{r|ca}}, wygnanego przez Egfryta za przekonywanie jego żony [[Etelreda z Anglii Wschodniej|Etelredy]] do zachowania celibatu. Wkrótce jednak doszło do konfliktu między królem a biskupem, u którego podstaw leżało przywiązanie Aldfritha do [[kościół iroszkocki|tradycji kościoła celtyckiego]] oraz dążenie Wilfryda do odzyskania władzy nad całą diecezją nortumbryjską, podzieloną w 677 na dwie odrębne. Konflikt zaognił się do tego stopnia, że król ponownie wygnał biskupa, który schronił się na dworze Mercji. Nie pomogła nawet interwencja [[Jan IV (papież)|papieża Jana VI]], Aldfrith pozostał nieugięty{{r|ca}}.

Prawdopodobnie za panowania Aldfritha rozpoczęto bicie srebrnych monet, tzw. [[sceatt]]ów<ref>{{odn|Yorke, |2009|s. =119</ref>}}. Bito je w wielu państwach anglosaskich, nawet znacznie wcześniej, jednak te nortumbryjskie wyróżniają się tym, że noszą imię Aldfritha, napisane [[uncjała|unicjałą]]. Na rewersie większość z nich ma symbol lwa z podniesionym ogonem, co miało symbolizować władzę królewską.

Współcześni mu kronikarze odnotowali, że Aldfrith chorował przez jakiś czas, aż w końcu zmarł 14 grudnia 705 roku w [[Driffield]] w hrabstwie [[East Riding of Yorkshire]].

Po jego śmierci władzę w Nortumbrii na dwa miesiące przejął uzurpator [[Eadwulf z Nortumbrii|Eadwulf]], co wspomina Stephen Ripon w swym życiorysie biskupa Wilfrida. Eadwulf został usunięty z tronu i wygnany z kraju, a władcą został syn Aldfritha, Osred{{r|g}}, wówczas małoletni. Po jego zamordowaniu, na tronie Nortumbrii zasiadł jego daleki krewny z innej linii potomków [[Ida z Bernicji|Idy]]<ref>{{odn|Yorke, |2009|s. =229</ref>}}.

* {{cytuj książkę|nazwisko=[[Barbara Yorke]]|tytuł=Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|data=2009|isbn=978-83-01-16169-9 |odn={{odn/id|Yorke|2009}}}}

|lata = 685-705685–705