Brzetysław I: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
Usunąłem fragment o zniszczeniu stolicy biskupiej w Kruszwicy. Biskupstwo to powstało dopiero w XII wieku.
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 40:
Był synem [[Oldrzych (zm. 1034)|Oldrzycha]] i jego drugiej żony [[Bożena (księżna czeska)|Bożeny]]. Data urodzenia Brzetysława I nie jest znana. Kronikarz [[Kosmas z Pragi]] opisał je pod rokiem 1002, ale pod tą datą opisał zdobycie [[Praga|Pragi]] przez Polaków oraz oślepienie [[Bolesław III Rudy|Bolesława III Rudego]]. Czeski historyk Vaclav Novotny datował narodziny Brzetysława I na rok 1005; inni badacze skłaniają się do około 1012 roku<ref>M.in. G. Labuda, ''Brzetysław I'', s. 167.</ref>.
 
Podczas rządów swego ojca, księcia [[Oldrzych (zm. 1034)|Oldrzycha (Udalryka)]], władał [[Morawy|Morawami]] w latach 1025–1031. Wykorzystując sytuację wewnętrzną Polski (trwające bezkrólewie) w roku 1038 [[Najazd Brzetysława|zbrojnie najechał]] Polskę, rabując ogromne bogactwa. Złupił on [[Małopolska|Małopolskę]] ([[Kraków]]<ref name="whs">{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie - Arabowie na półwyspie pirenejskim|wydanie= |tom= 17|wydawca= Polskie Media Amer.Com|miejsce= Poznań|data= |rok= 2006|isbn= 978-83-7425-697-1|strony= 53}}</ref>) i Wielkopolskę niszcząc [[Diecezja|siedzibysiedzibę biskupiebiskupią]] w [[Poznań|Poznaniu]] i [[Kruszwica|Kruszwicy]]. Ze zdewastowanej stolicy kraju - [[Gniezno|Gniezna]] w 1039<ref name="whs"/> wywiózł do [[Praga|Pragi]] relikwie [[Święty Wojciech|św. Wojciecha]], [[Radzim Gaudenty|Gaudentego]] i pięciu eremitów, krzyż złoty ofiarowany przez [[Mieszko I|Mieszka I]], który ważył trzy razy tyle co on sam, złote tablice wysadzane klejnotami i wiele innych kosztowności. Jak pisał [[Gall Anonim]]: „I tak długo wspomniane miasta pozostawały w opuszczeniu, że w kościele św. Wojciecha Męczennika i św. Piotra Apostoła dzikie zwierzęta znalazły legowiska.”" Ponadto żołnierze czescy zburzyli budowle sakralne w [[Poznań|Poznaniu]], a także splądrowali grobowiec tego władcy, czego dowodem była m.in. czeska moneta odnaleziona w ruinach. Brzetysław zrujnował również gród oraz kościół kamienny na wyspie [[Lednica|Jeziora Lednickiego]] w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]]. Z [[Giecz]]a, którego ludność poddała się bez walki, przesiedlił licznych rzemieślników do [[Czechy|Czech]], do miejscowości zwanej odtąd [[Hedčany]] (od czeskiej nazwy Giecza – ''Hedeč'')<ref>''Kosmasa Kronika Czechów'', Warszawa 1968, s. 206; M. Matla-Kozłowska, ''Pierwsi Przemyślidzi i ich państwo (od X do połowy XI wieku). Ekspansja terytorialna i jej polityczne uwarunkowania'', Poznań 2008, s. 464, przyp. 353.</ref>. W drodze powrotnej przyłączył do [[Czechy|Czech]] [[Śląsk]] i [[Małopolska|Małopolskę]]. Dwa lata później został pokonany przez cesarza [[Henryk III Salicki|Henryka III]] i zmuszony oddać Polsce Małopolskę i zapewne część Śląska<ref>''Kosmasa Kronika Czechów'', Warszawa 1968, s. 154 przyp. 18, podaje, że Czechom pozostała jedynie część Śląska po lewej stronie Odry; z kolei T. Jurek: ''Ryczyn biskupi'', Roczniki historyczne 1994, s. 40-44, uważa, że już w 1041 Polska odzyskała cały Śląsk oprócz ziemi Golęszyców</ref> oraz część zrabowanych dóbr. Podjął próbę utworzenia niezależnej organizacji kościelnej dla Czech, ale w 1041<ref name="whs"/> wojska cesarza niemieckiego [[Henryk III Salicki|Henryka III]] wkroczyły do Pragi uzyskując poparcie episkopatu i arystokracji. W takiej sytuacji Brzetysław musiał się poddać, złożyć hołd lenny cesarzowi i zwrócić zdobycze uzyskane w wyniku najazdu na Polskę. W 1050 polski książę [[Kazimierz I Odnowiciel]] odebrał Czechom prawie cały Śląsk.
 
W 1031 (lub według innych{{według kogo|data=2013-08}} w 1029) poślubił porwaną przez siebie [[Judyta ze Schweinfurtu|Judytę ze Schweinfurtu]] (czes. Jitka ze Svinibrodu), córkę Henryka, hrabiego Schweinfurtu z dynastii [[Ludolfingowie|Ludolfingów]]. Miał z nią pięciu synów: [[Spitygniew II|Spitygniewa II]], [[Wratysław II|Wratysława II]], [[Konrad I Przemyślida|Konrada I]], [[Jaromir Gebhart|Jaromira]] i [[Otto I Piękny|Ottona I Pięknego]]. Dawniej sądzono, że po śmierci Brzetysława Judyta wyszła za mąż za [[władcy Węgier|króla Węgier]] [[Piotr Orseolo|Piotra Orseolo]]. Obecnie przyjmuje się jednak, że małżeństwo to jest wymysłem kronikarza [[Kosmas z Pragi|Kosmasa]] tym bardziej, że Piotr zmarł prawdopodobnie w 1046.