Katedra Notre-Dame w Paryżu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Poprawienie podpisu pod zdjęciem - widniało "220x" |
rozwinięcie |
||
Linia 86:
[[Transept]] katedry znajduje się w jej centralnej części, prawie pośrodku między wieżami zachodniej [[Fasada|fasady]] a wschodnią [[Apsyda (architektura)|apsydą]]. Nieznacznie występuje on poza mury zewnętrzne naw bocznych. Dobudowane w późniejszym okresie kaplice wokół obejścia dodatkowo wyrównują granicę zewnętrznych ścian z murami transeptu<ref name=":1" />.
=== Fasada ===
Budowa zachodniej [[Fasada|fasady]] przypada na lata 1200. Rozpoczął ją trzeci z kolei architekt katedry, prowadzący swe prace pod okiem biskupa [[Eudes de Sully|Odona de Sully]]. Później kontynuowana była przez czwartego architekta, w czasie kadencji biskupa – [[William z Avergue|Williama z Avergue]]. Wieża północna (po lewej) została ukończona w latach 40. XIII wieku, a południowa w latach 50. Stworzona została imponująca bryła, prosta i harmonijna, emanująca siłą i statecznym dostojeństwem. Cztery masywne [[Skarpa (architektura)|przypory]] pną się na szczyty wież, wznosząc je ku niebu, symbolizując boskość budowli. Kompozycja opiera się na kwadracie i okręgu. Kwadrat – symbol przestrzeni stworzonej i ograniczonej, kontrastuje z okręgiem – nieskończonością, idealną figurą pozbawioną końca oraz początku – obrazem Boga. Wymiary fasady wynoszą: 41 metrów szerokości, 43 metry wysokości do podstawy wież i 63 metry do ich szczytów<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = La façade occidentale |data dostępu = 2019-04-28 |opublikowany = Notre-Dame de Paris |url = https://www.notredamedeparis.fr/en/la-cathedrale/architecture/la-facade-occidentale/ |język = en}}</ref>.
Najniższą kondygnację fasady stanowią trzy [[Portal|portale]] zatopione w wysuniętej do przodu ścianie parteru. Środkowy, przedstawiający scenę [[Sąd Ostateczny|Sądu Ostatecznego]], jest nieco wyższy i szerszy od pozostałych. Po prawej znajduje się portal [[Święta Anna|św. Anny]], a po lewej, wpisany w trójkątny szczyt portal maryjny<ref name=":2" /><ref name=":02" />. Ponad nimi znajduje się [[galeria królewska]], element charakterystyczny dla gotyckich katedr francuskich. Przedstawia ona 28 [[Stary Testament|starotestamentowych]] królów [[Izrael|Izraela]]<ref name="paristoric" />. Zrealizowana w pierwszej tercji XIII wieku szybko zapisała się w świadomości Paryżan jako przedstawienie królów francuskich. Do 1284 roku pogłoski urosły do rangi oficjalnej interpretacji, która trwała przez wieki. Spowodowało to negatywne skojarzenia w okresie [[Rewolucja francuska|Rewolucji Francuskiej]], uchodząc za symbol monarchii i [[Despotyzm|despotyzmu]]. Gdy w roku 1843 [[Eugène Viollet-le-Duc|Viollet-le-Duc]] rozpoczął renowację katedry Notre Dame, na fasadzie nie było ani jednej rzeźby. W procesie ich rekonstrukcji znaczący udział miał [[Geoffroi-Dechaume]]<ref name=":2" />.
[[Rozeta (architektura)|Rozeta]], o średnicy 9,6 metra stanowi aureolę, której centrum pokrywa się z głową sylwetki Maryi z [[Dzieciątko|Dzieciątkiem]], stojącej w otoczeniu aniołów na [[Galeria królewska|galerii królów]]. Podczas, gdy oś fasady akcentowana jest figurami [[Biblia|biblijnych]] postaci cechujących się cnotą i czystością, na osi zdwojonych okien po lewej i prawej stronie znajdują się posągi [[Adam i Ewa (postacie biblijne)|Adama i Ewy]] – pierwszych ludzi skalanych [[Grzech pierworodny|Grzechem Pierworodnym]]. Rzeźby te również zostały odtworzone przez [[Eugène Viollet-le-Duc|Eugène’a Viollet-le-Duc’a]] w XIX wieku<ref name=":2" />. Powyżej, akcentującej oś fasady rozety cięgnie się pas galerii [[Maswerk|maswerkowej]]. Najwyższy poziom tworzą szczyty wież, których szerokość determinowana jest poprzez podwójne obejście. Delikatnie wysunięte przypory wież są niejako wchłaniane przez ścianę parteru<ref name=":0" />. W [[Nisza|niszach]] [[Skarpa (architektura)|przypór]], znajdujących się na wysokości portali, umieszczone są 4 figury. Figura w przyporze północnej (lewej) skrywa [[Święty Szczepan|św. Szczepana]]. Po przeciwnej stronie fasady, w przyporze południowej znajduje się postać biskupa, najprawdopodobniej [[Dionizy (biskup)|św. Dionizego]] – patrona Francji. Po bokach środkowego portalu umiejscowione są – alegoria [[Synagoga|Synagogi]] po prawej oraz Kościoła po lewej<ref name=":2" />.
=== Portale ===
| |||