Biuro Szyfrów: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
m drobne techniczne
Linia 43:
 
== Biuro Szyfrów ==
W połowie 1931 roku w Polskim [[Sztab Generalny Wojska Polskiego|Sztabie Generalnym]] utworzono Biuro Szyfrów poprzez połączenie Referatu Radiowywiadu i Referatu Szyfrów Własnych<ref>[[Władysław {{odn|Kozaczuk]], |1984 ''Enigma'', p. |s=23, note 6.</ref>}}. Biuro zajmowało się zarówno [[Kryptologia|kryptografią]] – wytwarzaniem i nadzorem korzystania z szyfrów i kodów – jak i [[kryptologia|kryptologią]], czyli badaniem [[szyfr]]ów i [[kod]]ów, w szczególności w celach „łamania” ich.
 
W latach 1932 i 1936 Biuro Szyfrów podjęło się dodatkowych obowiązków dotyczących łączności radiowej między punktami [[Wywiad wojskowy|wojskowo-wywiadowczymi]] w Polsce i za granicą, a także [[kontrwywiad]]em wojskowym – polegającym na rozpoznawaniu i przechwytywaniu stacji, lokalizujących i analizujących ruch nadajników [[szpieg]]owskich działających w Polsce<ref>[[Władysław {{odn|Kozaczuk|Kozaczuk]], 1984 ''Enigma'', p. |s=23, note 6.</ref>}}.
 
=== Referaty Biura Szyfrów ===
Linia 80:
 
== Enigma ==
Pod koniec 1927 roku lub na początku 1928 roku Urząd Celny w Warszawie otrzymał przesyłkę z Niemiec, która zgodnie z dołączoną do niej deklaracją, miała zawierać urządzenia radiowe. Przedstawiciel niemieckiej firmy usilnie domagał się, aby przesyłka została zwrócona do Niemiec nawet przed przejściem przez cło jako, że sprzęt ten został wysłany przez pomyłkę. Jego uporczywe żądania zaalarmowały funkcjonariuszy celnych, którzy powiadomili Biuro Szyfrów Polskiego Sztabu Generalnego. Biuro to interesowało się, bowiem nowymi rozwiązaniami w technologii radiowej. A że to wydarzyło się w sobotę po południu, eksperci z Biura mieli dość czasu, aby dokładnie przyjrzeć się sprawie. Kiedy ostrożnie otworzyli przesyłkę, zauważyli, że nie zawierała ona sprzętu radiowego, lecz maszynę szyfrującą. Maszynę zbadano dokładnie, a następnie umieszczona ją z powrotem w pudełku<ref>[[Marian Rejewski]], „Appendix D: How the Polish Mathematicians Broke Enigma,” in [[Władysław {{odn|Kozaczuk]], |1984 ''Enigma'', p. |s=246.|ref=nie}}</ref>.
 
Według Rejewskiego owa maszyna szyfrująca mogła posłużyć, jako model do badań nad Enigmą. „Chociaż ten epizod nie miał praktycznie żadnego znaczenia, to jednak przyczynił się do ustalenia daty, od której zaczyna się zainteresowanie Biura Szyfrów Enigmą.”<ref name="Kozaczuk p. 246">[[Marian Rejewski]], „Appendix D” in {{odn|Kozaczuk, |1984 ''Enigma'', p. |ref=nie|s=246.}}</ref>
[[Plik:MR 1932 small.jpg|thumb|upright=0.6|[[Marian Rejewski]], ca. 1932]]
15 lipca 1928 roku niemieckie wojskowe stacje radiowe zaczęły nadawać pierwsze maszynowo-zaszyfrowane wiadomości. Polskie stacje monitorujące zaczęły je przechwytywać, a kryptolodzy w sekcji niemieckiej Polskiego Biura Szyfrów dostali instrukcje, aby je odczytywać. Jednakże próby odczytania okazały się bezowocne, co doprowadziło do zaprzestania prób<ref name="Kozaczuk p. 246" />.
 
W styczniu 1929 roku Major [[Gwido Langer]] został szefem Referatu Radiowywiadu, po sprawowaniu funkcji szefa sztabu [[1 Dywizja Piechoty Legionów|1 Dywizji Piechoty Legionów]], a następnie został mianowany szefem Biura Szyfrów<ref>{{odn|Kozaczuk, |1984 ''Enigma'', p. |s=23, note 6.</ref>}}. Zastępcą szefa Biura i szefem sekcji niemieckiej ''BS-4'' był kpt. [[Maksymilian Ciężki]].
 
W 1929 roku kierownik Referatu Radio i Szyfrów, major dyplomowany [[Franciszek Pokorny]], kapitan Ciężki i cywilny pracownik Biura, [[Antoni Palluth]] prowadzili w tajemnicy kurs [[kryptologia|kryptologii]] dla wybranych studentów matematyki na Uniwersytecie w Poznaniu. Ponad dziesięć lat później, podczas II wojny światowej, jeden ze studentów ([[Marian Rejewski]]) odkrył w czasie pobytu we Francji, że cały kurs był prowadzony w oparciu o książkę generała Marcela Givièrge ''Cours de cryptographie'' (Kurs Kryptografii), opublikowanej w 1925 roku<ref>[[Marian Rejewski]], „Appendix B: A Conversation with Marian Rejewski,” in {{odn|Kozaczuk, |1984 ''Enigma'', p. |ref=nie|s=230.}}</ref>.
 
We wrześniu 1932 roku Maksymilian Ciężki zatrudnił trzech młodych absolwentów poznańskiego kursu do pracy w Biurze. Byli to: [[Marian Rejewski]], [[Jerzy Różycki (matematyk)|Jerzy Różycki]] i [[Henryk Zygalski]]<ref>[[Marian Rejewski]], Appendix B to {{odn|Kozaczuk, |1984 ''Enigma'', p. |ref=nie|s=231.}}</ref>.
 
=== Pomoc francuska ===
Linia 100:
 
=== Rozwiązanie zagadki Enigmy ===
W 1926 roku niemiecka marynarka wojenna zaczęła używać unowocześnionego modelu Enigmy, jako głównego urządzenia kryptograficznego<ref>{{odn|Kozaczuk, |1984 ''Enigma'', p. |s=xiii.</ref>}}. W 1932 roku [[Marian Rejewski]] użył, co historyk [[David Kahn (writer)|David Kahn]] opisuje jako jedno z największych osiągnięć w dziedzinie kryptografii, [[matematyka|matematycznej]] [[teoria grup|teorii grup]] w celu złamania [[maszyna szyfrująca|maszynowych]] szyfrów [[enigma|Enigmy]] niemieckich sił zbrojnych<ref>[[David Kahn (writer)|David Kahn]], ''The Codebreakers'', 2nd ed., 1996, p. 974.</ref>.
 
Rozwiązanie Rejewskiego było bardzo utożsamiane z informacją, że kpt. [[Gustave Bertrand]] z Francuskiego Wywiadu Wojskowego przeszedł do Biura. Na informacje te składały się dwa niemieckie dokumenty i dwie strony dokumentacji dotyczącej Enigmy sporządzanej codziennie (z września i października 1932 roku)<ref>[[Marian Rejewski|Rejewski]]; [[Richard Woytak|Woytak]] (1984) p. 256.</ref>. Dokumentację tą zdobył francuski agent wywiadu wojskowego, znany pod niemieckim kryptonimem Rex<ref>''Rex'' had been born Rudolf Stallmann in Berlin in 1871 and had changed his surname to his French wife’s, becoming „Rodolphe Lemoine”. [[David Kahn|Kahn]] (1991) p. 57.</ref>, od agenta, który pracował w niemieckim Biurze Szyfrów w Berlinie (Hansa Thilo-Schmidta znanego, jako Asché). Dokumenty były zatytułowane Gebrauchsanweisung für die Chiffriermaschine Enigma (Instrukcje obsługi maszyny szyfrującej Enigma) i Schlüsselanleitung für die Chiffriermaschine Enigma (Instrukcje maszyny szyfrującej Enigma).