Jekaterynburg: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m drobne merytoryczne
Linia 63:
 
=== Swierdłowsk – okres radziecki ===
Władze bolszewickie potwierdziły nowy status miasta jako stolicy guberni. 19 października 1920 r. z polecenia [[Włodzimierz Lenin|Włodzimierza Lenina]] utworzono w mieście [[Uralski Uniwersytet Federalny|Uralski Państwowy Uniwersytet]]<ref name="j6" />. W 1923 r. przeprowadzono w [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republice Radzieckiej]] reformę administracyjną. Jekaterynburg stał się stolicą nowego [[Obwód uralskiego|obwodu uralskiego]], który notabene był większy niż obecny [[Uralski Okręg Federalny]], a więc jednostka stojąca jeszcze ponad dzisiejszymi [[Obwody Federacji Rosyjskiej|rosyjskimi obwodami]]<ref name="j6" />. W latach dwudziestych liczba mieszkańców miasta przekroczyła 100 000. Miasto straciło jednak pierwsze miejsce pod względem liczby ludności na Uralu na rzecz [[Orenburg]]a i ten stan utrzymuje się do dzisiaj<ref name="j4" />. W roku 1924 nazwę miasta zmieniono na '''Swierdłowsk''' na cześć [[Jakow Swierdłow|Jakowa Swierdłowa]], zmarłego w 1919 r. [[Prezydenci Rosji|przewodniczącego Centralnego Komitetu Wykonawczego Rosyjskiej SFRR]]. Swierdłowska nie ominęła masowa [[Akcja otwarcia relikwii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego|akcja]] walki z religią różnych wyznań. W 1925 r. w mieście wybudowano nowoczesny system kanalizacyjno-ściekowy<ref name="j6" />. W Swierdłowsku zaczęły powstawać nowe budynki użyteczności publicznej, wznoszone w stylu [[socrealizm|socrealistycznym]]. Były to m.in. nowy budynek rady miejskiej (1930-1932), Teatr Dramatyczny (1930), Teatr Muzyczny (1933), Filharmonia (1936), Muzeum Geologiczne (1930), Galeria Sztuki. Powstały także nowe parki i ogrody, m.in. Centralny Park im. [[Władimir Majakowski|Władimira Majakowskiego]] (1933), [[arboretum]] (1934), ogród im. [[Friedrich Engels|Fryderyka Engelsa]] (1926) oraz ogród im. [[Pawlik Morozow|Pawlika Morozowa]] (1931). [[Nowa Polityka Ekonomiczna]] przyniosła nawrót do prywatnej przedsiębiorczości, zwłaszcza jeśli chodzi o instytucje finansowe, tkactwo, obróbkę metali oraz przetwórstwo żywności<ref name="j4" />. 7 listopada 1929 r. rozpoczęto eksploatacje pierwszej miejskiej [[Tramwaje w Jekaterynburgu|linii tramwajowej]]. W 1932 r. decyzją władz w [[Moskwa|Moskwie]] w Swierdłowsku ustanowiono Uralski Oddział [[Rosyjska Akademia Nauk|Akademii Nauk ZSRR]]<ref name="j6" />. W latach trzydziestych [[Józef Stalin]] rozpoczął gwałtowną industrializację kraju. Polityka ta uczyniła ze Swierdłowska centrum przemysłu ciężkiego i metalurgicznego. Symbolem tej epoki jest jedna z największych fabryk radzieckich [[Uralmasz]]. Zakładano także zakłady chemiczne, elektrownie, zakłady produkujące turbiny i silniki<ref name="j11">{{cytuj stronę |url= http://m-i-e.ru/library/istoriya/ |tytuł= Пермь и Екатеринбург: история соперничества |autor= Беркович Артём |język=ru |data dostępu=2011-08-14}}</ref>. Liczba mieszkańców wzrosła w tym czasie z 136 500 (1926) do 423 000 (1939). Dynamika wzrostu ludności była najwyższa w całym Związku Radzieckim<ref name="j4" />. Pod koniec lat trzydziestych w Swierdłowsku działało 140 zakładów przemysłowych, 25 instytutów badawczych i 12 uczelni<ref name="j10" /><ref name="j11" />.
 
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wiele instytutów technologicznych (np. [[GIRD|Instytut Naukowo-Badawczy Napędu Odrzutowego]]), uczelni (niektóre wydziały [[Uniwersytet im. M. Łomonosowa w Moskwie|Uniwersytetu Moskiewskiego]], [[Ukraińska Narodowa Akademia Muzyczna|Kijowskiego Konserwatorium]]), a nawet całych fabryk zostało przeniesionych do Swierdłowska. W lipcu 1941 r. do miasta ewakuowano także z [[Petersburg|Leningradu]] część kolekcji [[Ermitaż|Państwowego Muzeum Ermitażu]]. Pozostała tu ona do października 1945 roku. Wkład Swierdłowska w [[Wielka wojna ojczyźniana|wielką wojnę ojczyźnianą]] był następujący: ponad 100 000 mieszkańców walczyło na wszystkich frontach wojny, 62 otrzymało tytuły [[Bohater Związku Radzieckiego|Bohatera Związku Radzieckiego]]<ref name="j12">{{cytuj stronę |url= http://m-i-e.ru/library/istoriya/ |tytuł= Во имя Победы. Свердловск-Екатеринбург в годы Великой Отечественной войны 1941-1945гг |autor= УрО РАН 2005 |język=ru |data dostępu=2011-08-14}}</ref> (m.in. [[Nikołaj Kuzniecow (agent)|Nikołaj Kuzniecow]]), 41 772 mieszkańców nie powróciło z wojny (z czego 21 397 zginęło w walce, 4778 w wyniku odniesionych ran, 15 491 zaginęło, a 106 w niemieckich obozach koncentracyjnych)<ref name="j12" />. W mieście wśród obywateli odbywały się regularne zbiórki gotówki i kosztowności na specjalny fundusz wojenny. Zebrane fundusze przekroczyły kwotę 55 milionów [[rubel|rubli]]<ref name="j12" />. W szpitalach wojskowych przez cały czas trwania wojny mieszkańcy oddali około 70 [[tona|ton]] [[krew|krwi]] na rzecz żołnierzy<ref name="j12" />. W okolicy miasta znajdowały się [[Represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1946|obozy jenieckie]] nr 231 i nr 523 w obwodzie Swierdłowskim dla obywateli Polski, którzy zostali aresztowani w latach 1944–1945 i byli przetrzymywani bez wyroku w obozach NKWD–MWD ZSRR jako internowani.