Preskryptywizm (językoznawstwo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne, wikizacja |
m drobne techniczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 15:
Każda mowa wykazuje pewne zróżnicowanie na płaszczyźnie geograficznej i środowiskowej. Proponenci normatywizmu wychodzą z założenia, że dla efektywnego porozumiewania się w szerokim spektrum domen komunikacyjnych, pozbawionego nieporozumień i nieścisłości, potrzebne jest wykształcenie i uregulowanie konwencjalnego standardu językowego. Jako że jednak język podlega ciągłym zmianom i przeobrażeniom, częstym przedmiotem sporów staje się kwestia, które środki powinny być uznawane za część ogólnonarodowej normy. Preskryptywiści stawiają sobie za zadanie nakreślenie i popularyzację pewnych wzorców posługiwania się mową{{odn|Trask|1999|s=47–48}}.
Za pierwszy i główny cel preskrypcji lingwistycznej uważa się promowanie i konkretyzowanie zasad języka standardowego w kontekstach [[edukacja|edukacyjnych]], choć w jej zakres mogą wchodzić także inne próby wywarcia wpływu na praktykę językową, takie jak wydawanie porad w kwestiach [[stylistyka|stylistyczno]]-[[estetyka|estetycznych]]{{odn|McArthur|1992|s=979, 982–83}}. Jej praktyczne zastosowanie odnajduje się również w nauczaniu [[język obcy|języków obcych]], które z założenia ma charakter ściśle normatywny – wiąże się ono bowiem z instruowaniem ludzi, jak powinni mówić, na podstawie wcześniej sporządzonej dokumentacji{{r|sakel|bhs2}}. Ponadto wydawnictwa mające z zamierzenia funkcję opisową są w praktyce często interpretowane jako publikacje normatywne, służąc jako źródła autorytatywne przy rozstrzyganiu kwestii [[poprawność językowa|poprawnościowych]]{{r|constr}}. Pewne postawy normatywne spotyka się także w społeczeństwach pozbawionych formalnie sterowanej standaryzacji, ale posiadających pewien dialekt cieszący się szczególnym [[prestiż (socjolingwistyka)|prestiżem kulturalnym]]
Preskrypcja pełni ważną rolę w ułatwianiu komunikacji międzyregionalnej – pozwala ona użytkownikom rozbieżnych [[dialekt]]ów operować wspólnym standardem mownym, szerzej zrozumiałym niż ich lokalne odmiany językowe. O ile taka mowa pomocnicza może uformować się samoistnie, chęć jej formalnego regulowania i nauczania jest powszechna w większości części świata{{r|inf}}. Pisarze i inni autorzy często przywiązują wagę do przestrzegania norm preskryptywnych, chcąc uczynić przekaz bardziej przejrzystym i zrozumiałym dla szerokiego grona odbiorców{{r|inf}}. Ponadto stabilność języka na przestrzeni wieków pozwala lepiej rozumieć teksty z minionych epok.
Linia 188:
<ref name="wsjp">{{cytuj | redaktor = [[Andrzej Markowski (językoznawca)|Markowski, Andrzej]]; | rozdział = Poprawność językowa | tytuł = Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN | miejsce = Warszawa | data = 2010 | isbn = 978-83-01-14198-1}}</ref>
<ref name="zwicky">{{cytuj | url = http://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=2780 | tytuł = Strictly incompetent: pompous garbage from Simon Heffer | autor = Pullum, Geoffrey; | praca = Prescriptivist poppycock | opublikowany = Language Log | data = 2010-11-15 | język = en | data dostępu = 2018-12-29}}</ref>
<ref name=fr>{{cytuj | url=http://books.google.com/books?id=4yTA6SvGuekC | s=4–7 | tytuł=French: A Linguistic Introduction | autor=Zsuzsanna Fagyal; Douglas Kibbee; Frederic Jenkins; | isbn=9781139459563 | data=2006 | wydawca=Cambridge University Press | język=en}}</ref>
}}
| |||