Armia „Pomorze”: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Linia 99:
1 września 1939 siły armii zostały zaatakowane jednocześnie z terenu Pomorza Zachodniego (4 Armia niemiecka) oraz z Prus Wschodnich (3 Armia niemiecka). Silna, zmotoryzowana kolumna niemiecka (20 Dywizja Zmotoryzowana z [[4 Armia (III Rzesza)|4 Armii]]), poruszająca się w kierunku wschodnim, rozbiła pod [[Mąkowarsko|Mąkowarskiem]] 35 pp (z 9 DP), przedarła się przez [[Bory Tucholskie]] w rejonie jezior koronowskich i wyszła na tzw. [[Linia kolejowa nr 131|magistralę węglową]]. Zagrożony został odwrót [[Grupa Operacyjna Czersk|GO „Czersk”]], tucholskiego zgrupowania 9 DP oraz przecięta została droga odwrotu 27 DP, która kierowała się w kierunku magistrali węglowej i miała odjechać w ślad za [[Korpus Interwencyjny|Korpusem Interwencyjnym]]. Z [[Bytów|Bytowa]] na samotny [[batalion ON „Kościerzyna”]] z plutonem kawalerii 16 puł. i baterią konną 11 dak ruszyła niemiecka [[10 Dywizja Pancerna (III Rzesza)|10 DPanc.]] Pułki [[Pomorska Brygada Kawalerii|PBK]] walczyły z niemieckimi patrolami, 18 puł. szarżował pod [[Bitwa pod Krojantami|Krojantami]] i zatrzymał w tym rejonie na kilka godzin niemiecki atak. Ostatecznie jednak PBK musiała się wycofać w kierunku południowym. Przeważające siły nieprzyjaciela wyparły 16 DP znad Osy, a 22 pp z linii jezior koronowskich. W kierunku na [[Sępólno Krajeńskie|Sępólno]] zaatakowała [[3 Dywizja Pancerna (III Rzesza)|3 DPanc.]], której czołgi posuwały się na wschód prawie bez oporu ze strony jednostek 9 DP i 3 września dotarły na linię Wisły w rejonie [[Kosowo (powiat świecki)|Kosowa]] naprzeciwko [[Chełmno|Chełmna]]. 3 września, w czasie odwrotu 15 DP przez Bydgoszcz, doszło do [[Krwawa niedziela (Bydgoszcz)|niemieckiej dywersji]], stłumionej przez regularne oddziały WP oraz ochotników (m.in. z [[Kolejowe Przysposobienie Wojskowe|Kolejowego Przysposobienia Wojskowego]]). Po 3 września intensywność ataków na oddziały armii uległa zmniejszeniu. 5 września o godz. 22 przyszedł rozkaz dotyczący odwrotu w kierunku Warszawy po linii [[Włocławek]] – [[Brześć Kujawski]] i dalej w kierunku wschodnim. Do armii została przydzielona [[26 Dywizja Piechoty (II RP)|26 Dywizja Piechoty]] (dowódca płk dypl. [[Adam Brzechwa-Ajdukiewicz|Brzechwa-Ajdukiewicz]]) z Armii „Poznań”. Gen. Bortnowski włączył 26 DP, razem z 15 DP, w skład GO gen. Przyjałkowskiego. Większość sił Armii miała się cofać lewym brzegiem Wisły, zaś GO gen. Bołtucia (4 DP, 16 DP i dac armii) – prawym. Dowódca armii, obawiając się zniszczenia mostu we Włocławku i rozdzielenia sił armii, polecił zorganizowanie przeprawy na południe od [[Nieszawa|Nieszawy]]. Ostatecznie jednak GO Bołtucia przeszła na lewy brzeg Wisły we Włocławku. W czasie odwrotu udało się uzupełnić straty 27 DP, poniesione w trakcie przebijania się z korytarza. Przydzielono do niej 22 pp wraz z 2/9 pal i jeden dywizjon z artylerii armii. Natomiast 9 DP praktycznie przestała istnieć. W nocy z 7 na 8 września dowództwo armii przeniesiono do Brześcia Kujawskiego.
Dwukrotnie, 7 i 8 września, spotkali się generałowie Kutrzeba i Bortnowski w rejonie [[Kutno|Kutna]]<ref group=uwaga>J. Kirchmayer ''Pamiętniki'' str. 491 – ''...Przejechaliśmy przez zbombardowane Kutno i dojechaliśmy do wskazanej wsi. Przed podjazdem do pięknego dworu zastaliśmy gospodarzy i jakiegoś oficera ze sztabu armii „Poznań”''</ref>. Tam zapadła decyzja o podporządkowaniu armii „Pomorze” dowództwu gen. Kutrzeby<ref group=uwaga|>J. Kirchmayer ''Pamiętniki'' str.491 – (gen. Bortnowski do gen. Kutrzeby): ''Jestem młodszy od ciebie, podporządkowuję się tobie''</ref>. W dniu 9 września nastąpiło natarcie armii „Poznań” w kierunku na [[Stryków]]. Rozpoczęła się największa bitwa [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] zwana [[Bitwa nad Bzurą|bitwą nad Bzurą]]. W tym czasie na odcinku Armii „Pomorze”, w rejonie Włocławka i Brześcia Kujawskiego, nieprzyjaciel wprowadził do działania wojska w sile jednej dywizji piechoty, która spychała 27 DP na południe. Armia „Pomorze” przeszła do działań zaczepnych 14 września o godz. 8, na kierunku [[Łowicz]] – [[Skierniewice]]. W ciężkich walkach 16 DP udało się sforsować Bzurę i wejść kilka kilometrów w głąb pozycji nieprzyjaciela. Kontrowersyjny rozkaz gen. Bortnowskiego zatrzymał natarcie, a następnie nakazał wycofanie ze zdobytych pozycji. W kolejnych dniach, do 18 września, oddziały usiłowały przerwać okrążenie i przebijać się do Warszawy przez [[Puszcza Kampinoska|Puszczę Kampinoską]].
----
| |||