Fizylierzy (XVII wiek): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dr. redakcyjne /z odsyłaczem/ |
dalsze merytoryczne i redakcyjne |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia|fizylierów w XVII i XVIII wieku|[[Fizylierzy]] - stronę ujednoznaczniającą}}
[[Plik:43. Regiment Pieszy (Potockiego).JPG|thumb|Fizylierzy
[[Plik:Regimento de Infantaria da Corte.jpg|thumb|Fizylierzy portugalscy (1762)]]
[[Plik:
'''Fizylierzy''' (z [[język francuski|fr.]] ''fusilier'') – żołnierze piechoty uzbrojeni w karabiny [[Zamek skałkowy|skałkowe]], zwane fuzjami (od fr. ''fusil'') albo flintami (od ang. ''flint''), którzy w armiach europejskich [[XVIII wiek]]u zastąpili [[muszkieter]]ów<ref group="uwaga">Mimo że w XVIII w. oddziały dotychczasowych muszkieterów masowo przemianowywano na jednostki fizylierskie, określenie to utrzymywało się w nazewnictwie dość długo i stosowano je nawet w XIX wieku (''Mała encyklopedia wojskowa'', dz. cyt. w bibliografii).</ref>.
Linia 9:
== Wyposażenie ==
Oprócz flint uzbrojeniem fizylierów były również [[tasak (broń)|tasaki]] o długości od 60–75 cm, natomiast ich oficerowie wyposażeni byli w [[pałasz (broń)|pałasz]], [[szabla|szablę]] lub [[szpada|szpadę]] długości 90–100 cm oraz [[pistolet skałkowy]]. Rodzajem umundurowania nie różnili się zasadniczo od głównej masy piechoty poza niekiedy używanym przez żołnierzy niższym kaszkietem typu grenadierskiego („mitrą”) z
== W armiach europejskich ==
Wzorzec ten przejmowały wojska sąsiadów Francji i inne armie europejskie. Początkowo fizylierów przydzielano w niewielkiej liczbie do kompanii muszkieterskich, by następnie wyodrębniać je jako lżejsze kompanie pułków pieszych. W drugiej połowie XVIII wieku w [[Królestwo Prus|Prusach]] fizylierami nazywano lekką piechotę, zorganizowaną w samodzielne [[batalion]]y, jednakże od końca tego stulecia do połowy XIX wieku nazwą tą w państwach europejskich określano większość piechoty. W XIX w. w każdym batalionie za fizylierskie uważano wszystkie [[kompania|kompanie]] – tzw. centralne, z wyjątkiem dwóch wyborczych ([[grenadier]]ów i [[woltyżer]]ów). Później określenie to pojawia się sporadycznie, zmieniając też nieco swe znaczenie.
'''W Polsce''' XVIII wieku dysponującej typowymi fizylierskimi jednostkami pieszymi, regimentem fizylierskim nazwany również został pułk piechoty artylerii [[Korona Królestwa Polskiego|koronnej]], przeznaczony do zapewnienia eskorty dział i zaszeregowany do tej broni<ref>''Mała encyklopedia wojskowa'', dz. cyt.</ref>. Za panowania [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]] zaliczony do piechoty i od 1776 przekształcony w liniowy 5 regiment fizylierów armii koronnej<ref group="uwaga">Co potwierdza [[Zygmunt Gloger]] (''[[Encyklopedia staropolska (Gloger)|Encyklopedia staropolska]]''), odnosząc powstanie tej jednostki do [[Historia Polski (1697–1763)|czasów saskich]], gdy „stanowiła obronę i straż” bliźniaczego regimentu kanonierów, czyli [[puszkarstwo|puszkarzy]] (wg Włodzimierza Kwaśniewicza: ''1000 słów o dawnej broni palnej'', dz. cyt. w bibliografii).</ref> stacjonujący w [[Białystok|Białymstoku]], uczestniczył m.in. w bitwach [[bitwa pod Zieleńcami|pod Zieleńcami]], [[bitwa pod Dubienką (1792)|Dubienką]], [[bitwa pod Maciejowicami|Maciejowicami]], w [[obrona Pragi|obronie Pragi]]<ref>''Encyklopedia wojskowa'' (1932), dz. cyt.</ref>.
{{osobny artykuł|5 Regiment Fizylierów Artylerii Koronnej}}
W okresie [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]] (1807–1815) fizylierzy stanowili lżej uzbrojone kompanie pułków piechoty<ref>
== Uwagi ==
Linia 28:
* ''Mała encyklopedia wojskowa''. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1967, t. 1, s. 401
* ''Encyklopedia wojskowa''. Warszawa: [[Bellona (wydawnictwo)|Bellona]] – [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], 2007, t. 1, s. 244
* [[Włodzimierz Kwaśniewicz]]: ''1000 słów o dawnej broni palnej''. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1987, s. 56
[[Kategoria:Historia wojskowości]]
| |||