Wersja z 23:18, 6 kwi 2019 edytuj Bogic (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 107 186 edycji kategoria ← poprzednia edycja		Wersja z 23:15, 30 maj 2019 edytuj anuluj edycję AndrzeiBOT (dyskusja \| edycje) Boty 391 469 edycji m dr. red. następna edycja →
Linia 38: W 1593 r. uzyskał prawa miejskie. Czasy [[August III\|Augusta III]] i [[Stanisław August Poniatowski\|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] były dla Berdyczowa okresem rozwoju. Sanktuarium otoczono potężnym wałem, z mostem zwodzonym i z bastionami uzbrojonymi w 60 armat. Była to prawdziwa twierdza. W tych murach wzrastał karmelita o. [[Marek Jandołowicz]] – duchowy przywódca [[Konfederacja barska\|konfederacji barskiej]], którego [[Juliusz Słowacki]] uczynił głównym bohaterem znanego dramatu. W 1768 r. [[Kazimierz Pułaski]] z 700 konfederatami i 800 cywilami przetrwał 17 dni oblężenia Berdyczowa, trzykrotnie odpierając szturmy. Od 1721 roku wszedł w posiadanie rodziny [[Radziwiłłowie herbu Trąby\|Radziwiłłów]] jako spadek dla [[Barbara Franciszka Zawisza\|Barbary Franciszki Zawisza]] zamężnej za [[Mikołaj Faustyn Radziwiłł\|Mikołajem Faustynem Radziwiłłem]]<ref>[http://www.linia-polnocna.internetdsl.pl/SGKP/Ukraina_Berdyczow.html, ''Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', tom I, s.134].</ref>. W 1777 roku w Berdyczowie ukazała się pierwsza [[Polskie encyklopedie szkolne\|polska encyklopedia przeznaczona dla dzieci i młodzieży]] ''Krótkie zebranie zarzutów ciekawych o rzeczach tego świata pod, zmysły nam podpadających i je zadziwiających ku pożytkowi młodzi zwięzłemi odpowiedziami ułatwione'' napisana przez [[Józef Iwanicki (1744-1830)\|Józefa Iwanickiego]]{{odn\|Iwanicki\|1777}}{{odn\|Iwanowska\|1990}}. Berdyczów w 1793 roku w wyniku [[II rozbiór Polski\|II rozbioru Polski]] został włączony do [[Imperium Rosyjskie\|Rosji]], od 1846 był siedzibą [[Powiat berdyczowski\|ujezdu berdyczowskiego]]. W 1837 w Berdyczowie powstał [[Związek Ludu Polskiego]]. 15 marca 1850 roku w Berdyczowie miał miejsce ślub [[Ewelina Hańska\|Eweliny Hańskiej]] i [[Honoré de Balzac]]a. W dniu 3 grudnia 1857 roku w Berdyczowie przyszedł na świat Józef Teodor Konrad Korzeniowski, bardziej znany jako [[Joseph Conrad]]. Wiosną 1920 roku zajęty przez wojska polskie podczas [[Wyprawa kijowska (1920)\|Wyprawy kijowskiej]]. W lecie 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej Rosjanie wymordowali w szpitalu w Berdyczowie 600 rannych polskich żołnierzy wraz z opiekującymi się nimi pielęgniarkami<ref>{{Cytuj \| url=http://wyborcza.pl/alehistoria/1,137930,15934910,Polacy_w_Kijowie.html \| tytuł=Polacy w Kijowie<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> \| opublikowany=wyborcza.pl \| język=pl \| data dostępu=2017-11-22}}</ref>. Od 1922 miasto było w [[Ukraińska ~~SRR~~Socjalistyczna Republika Radziecka\|Ukraińskiej SRR]]. W 1941 roku zajęte przez III Rzeszę. Po wojnie w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich\|ZSRR]]. Od 1991 należy do państwa ukraińskiego. Podczas II wojny światowej w sanktuarium berdyczowskim mieściło się radzieckie więzienie. Linia 92: \| align="center" style="background:#f0f0f0;"\|'''1926'''<ref name="census1926">Всесоюзная перепись населения 1926 года. М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928-29</ref> \| align="center" style="background:#f0f0f0;"\|'''1939'''<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_39_ra.php?reg=6 Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР]</ref> \| align="center" style="background:#f0f0f0;"\|'''1959'''<ref>Кабузан В. М. —– [http://www.scribd.com/doc/119074830/%D0%9A%D0%B0%D0%B1%D1%83%D0%B7%D0%B0%D0%BD-%D0%92-%D0%9C-%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%86%D1%8B-%D0%B2-%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B5-%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0-%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8-%D0%B8-%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F Украинцы в мире динамика численности и расселения. 20-е годы XVIII века — 1989 год Форм. этн. и политических границ укр. этноса. Ин-т рос. истории РАН. М. Наука, 2006.]</ref> \| align="center" style="background:#f0f0f0;"\|'''2001'''<ref name="census2001">[http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/gitomir/ Про кількість та склад населення України за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року]</ref> \|- Linia 149: * [[Władysław Bukowiński]] – polski ksiądz katolicki, długoletni misyjny duszpasterz w Kazachstanie i całej sowieckiej Azji Środkowej, * [[Wanda Wolska Conus]] – polska historyk, bizantynolog, filolog klasyczny, mecenas kultury, po drugiej wojnie światowej związana z Francją, * [[Polina Gelman]] -– radziecka żołnierka, [[Bohater Związku Radzieckiego]] (1946), * [[Antonina Girycz]] (ur. 1939) – polska aktorka teatralna i filmowa, * [[Wasilij Grossman]] – rosyjski pisarz żydowskiego pochodzenia, Linia 155: * [[Józef Konrad Korzeniowski]] – polski pisarz i nowelista, tworzący w języku angielskim, * [[Władysław Kozłowski (filozof)\|Władysław Kozłowski]] – polski filozof, socjolog, psycholog, pedagog, literat, powstaniec z 1863, * [[Jurij Krymarenko]] -– ukraiński lekkoatleta, mistrz świata, * [[Noach Pryłucki]] – poseł na Sejm Ustawodawczy ~~1919-1922~~(1919–1922) pochodzenia żydowskiego, fołkista, * [[Udalryk Krzysztof Radziwiłł]] – polski pisarz i prozaik, generał i poseł Rzeczypospolitej, * [[Mikołaj Faustyn Radziwiłł]] – polski szlachcic, [[miecznik wielki litewski]], * [[Ołeksandr Razumkow]] -– ukraiński polityk. == W kulturze: „Pisz na Berdyczów” == W drugiej połowie XVIII wieku, [[Radziwiłłowie herbu Trąby\|Radziwiłłowie]] wystarali się u króla [[Stanisław August Poniatowski\|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] o przywilej dla Berdyczowa zezwalający na organizowanie w nim niezwykłej liczby dziesięciu [[jarmark]]ów rocznie. Między innymi dlatego Berdyczów stał się prawdziwym centrum handlu dalekosiężnego – jednym z najważniejszych w Rzeczypospolitej. Zjeżdżali się do Berdyczowa regularnie kupcy z najróżniejszych stron Europy. Z tego czasu pochodzi właśnie kupieckie zawołanie ''... pisz do mnie na Berdyczów'' – jako że był to w życiu wędrownych kupców jedyny adres, gdzie było pewne, że w przeciągu 2-3 miesięcy na pewno się zjawią. Stąd ''[[poste restante]]'' Berdyczowa pełniła ważną rolę w przebiegu informacji handlowej. Dziś znaczenie tego zawołania zmieniło swój sens, często bywa używane w sytuacjach, w których jedna osoba chce „spławić” drugą. W polszczyźnie zrobiło karierę wraz z popularnością [[poemat dygresyjny\|poematu dygresyjnego]] „[[Beniowski]]” [[Juliusz Słowacki\|Juliusza Słowackiego]], gdzie w Pieśni I czytamy: {{cytatD\|Lecz pan Beniowski liczył lat dwadzieścia,<br />O doświadczenie jak o grosz złamany<br />Nie dbał – wolałby mieć wioskę i teścia,<br />To jest ślubem być dozgonnym związany<br />Z panną Anielą. – Téj sztuka niewieścia<br />Sprawiła, że był srodze zakochany;<br />Na gitarze grał i rym śpiewał włoski,<br />I wszystko dobrze szło – dopóki wioski<br />Nie stracił... wtenczas po włosku: addio!<br />Po polsku: pisuj do mnie na Berdyczów.<br />Okropne słowa! jeśli nie zabiją,<br />To serce schłoszczą tysiącami biczów.}} Linia 187: == Bibliografia == * {{Cytuj książkę \| nazwisko = Iwanicki\| imię = Józef\| tytuł = ~~"Krótkie~~„Krótkie zebranie zarzutów ciekawych o rzeczach tego świata..."”\| url = http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/docmetadata?id=17320&from=pubindex&dirids=1&lp=1897\| data = 1777\| wydawca = W Drukarni Fortecy Najświętszej Maryi Panny za Przywilejem Jego Królewskiej Mości\| miejsce = Berdyczów\| strony = \| odn=tak}} * {{Cytuj pismo \| imię = Aleksandra\| nazwisko = Iwanowska\| tytuł = Rozwój polskiej terminologii morskiej w XVIII w."”, ~~"Kwartalnik~~„Kwartalnik Historii Nauki i ~~Techniki"~~Techniki”, 35/4.\| data =1990 \| strony = 533-560\| wydawca = \| miejsce = Warszawa \|odn=tak}} * [[Antoni Urbański (profesor)\|Antoni Urbański]], ''[[Memento kresowe\|Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi]]'', Warszawa 1928, s 76-78 * [http://rzecz-pospolita.com/sanktuaria/kijow/berdyczow-s.php3 Sanktuaria – Berdyczów]

Berdyczów: Różnice pomiędzy wersjami